-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
مهدی هاشمی، پسر رئیس جمهور سابق و شخصیت محل مناقشۀ ایران اکبرهاشمی رفسنجانی، بعد از سه سال اقامت در انگلیس به تهران برگشت و صبح دوشنبه بازداشت شد. ناظران دربارۀ دلایل بازگشت هاشمی گمانه زنی می کنند، به ویژه که خواهرش فائزۀ هاشمی روز شنبه برای گذراندن مجازات شش ماهه به زندان رفته بود و علیه خود مهدی هاشمی هم از مدتها پیش حکم جلب صادر شده بود. به این خواهر و برادر اتهام تبلیغ علیه نظام زده می شود، مهدی علاوه بر این متهم به فساد مالی است.
مهدی هاشمی یکشنبه شب وارد تهران شد و دوشنبه خود را به دادستانی معرفی کرد که در آنجا دستور بازداشت او صادر شد. رسانه های ایران چند روز پیش خبر برگشت او را داده بودند، در پی آن و هنگام ورودش به فرودگاه تجمعاتی علیه او برگزار شد. عکاسان مطبوعات هم در فرودگاه منتظر بازگشت این شخص مشهور بودند. وی و خواهرش در ایران معروف شدند زیرا به عنوان فرزندان یکی از قدرتمندترین شخصیت های جمهوری اسلامی طرف مخالفان را گرفته بودند.
اکبرهاشمی رفسنجانی یکی از نزدیک ترین یاران بنیانگذار جمهوری اسلامی خمینی است و تقریباٌ همۀ سمت های مهم کشور را داشته است. از سال ۱۹۸۹ تا سال ۱۹۹۷ رئیس جمهور بود، بعد عضو و رئیس مجلس خبرگان شد که انتخاب رهبرمذهبی، بزرگ ترین شخصیت کشور، برعهدۀ این مجلس است. در سال ۲۰۰۵ رفسنجانی که به عنوان محافظه کار عمل گرا شهرت دارد بار دیگر برای سمت ریاست جمهوری نامزد شد و در مقابل احمدی نژادِ مردم پسند مغلوب شد.
امروز رسانه های ایران دوباره گمانه زنی می کنند که آیا رفسنجانی ۷۸ ساله باز هم در انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده نامزد خواهد شده یا نه. اطرافیانش چنین شایعه هایی را تکذیب می کنند. اما بی گمان محافلی وجود دارند که رفسنجانی را تجسم آرمانیِ اتحاد بین محافظه کاران و اصلاح طلبان می بینند، دو گروهی که می توانند طبقۀ متوسط شهری را که با سرکوبی سیاسی و سیاست اقتصادی عوام پسند کنار گذاشته شده اند دوباره وارد چرخه کنند.
از آن زمان به بعد بین این دو دشمنی علنی وجود دارد که در آن رفسنجانی٬ رئیس جمهور را به ویژه به سرکوبی و سیاست ناکارای اقتصادی متهم می کند در حالیکه احمد نژاد مخالف خود را دسیسه چینی فاسد جلوه می دهد. بعد از انتخابات در سال ۲۰۰۹ رفسنجانی در خطبه های نمازجمعه خواستار آزادی تظاهرکنندگان بازداشتی و آزادی بیان و مطبوعات شد.
اما رهبرانقلاب خامنه ای طرف احمدی نژاد را گرفت و ستارۀ رفسنجانی رو به افول گذاشت. با تخریب احمدی نژاد به دست اصول گرایان در دو سال اخیر، ورق باردیگر برگشت. امروز رسانه های ایران دوباره گمانه زنی می کنند که آیا رفسنجانی ۷۸ ساله باز هم در انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده نامزد خواهد شده یا نه. اطرافیانش چنین شایعه هایی را تکذیب می کنند. اما بی گمان محافلی وجود دارند که رفسنجانی را تجسم آرمانیِ اتحاد بین محافظه کاران و اصلاح طلبان می بینند، دو گروهی که می توانند طبقۀ متوسط شهری را که با سرکوبی سیاسی و سیاست اقتصادی عوام پسند کنار گذاشته شده اند دوباره وارد چرخه کنند.
بدین ترتیب رفتن هاشمی ها به زندان را از یک طرف می توان پایان دادن به یک مورد حقوقی پادرهوا و از طرف دیگر همبستگی با صدها زندانی سیاسی در کشور دید. آیا در پشت قضیه یک محاسبۀ سیاسی قرار دارد و اگر آری کدام، در این باره گمانه زنی می شود. تردید وجود دارد که رفسنجانی سالخورده دوباره بخواهد رئیس جمهور شود. شاید دنبال منصب رهبری انقلاب است که با آن می تواند زندگی سیاسی خود را به اوج برساند.
وقتی همه حرف از جنگ می زنند جرقه ای کافی است و جنگ در می گیرد. بیش از یکسال است که تقریباٌ هر روز هشدارهایی از اسرائیل و تهدیدهای متقابل از ایران سیاست منطقه ای و بین المللی را دچار نا آرامی کرده است. اکنون بر کشورهای غربی است که با وجود کارزار انتخاباتی در آمریکا و بحران یورو بازهم میانگیری کنند.
احتمالاٌ فقط کسان اندکی واقعاٌ خواستار یک رویارویی نظامی در خاورمیانه و نزدیک هستند. اما مدتها بود که اینقدر حرف دربارۀ جنگ قریب الوقوع زده نمی شد. اکنون بیش از یکسال است که تقریباٌ هر روز هشدارها و تهدیدها از اسرائیل مبنی بر حملۀ نظامی به ایران و تأسیسات اتمی این کشور و تهدید ایران به حملۀ متقابل، که برحسب سلیقۀ گوینده، یک سوم اسرائیلی ها را بی خانمان می کند یا حتی به پایان «حکومت صهیونیستی» منجر می شود، سیاست منطقه ای وبین المللی را دچار ناآرامی کرده است.
رزمایش ها و نشان دادن اسلحه ها قرار است آمادگی برای جنگ را به نمایش بگذارد. واحدهای نیروی های دریایی آمریکا و انگلیس و فرانسه در حال حاضر همراه با عربستان سعودی و امارات عربی متحده رزمایشی دریایی را در خلیج فارس برگزار می کنند که تاکنون بزرگ ترین از نوع خود بوده است. ایران اعلام کرده برای ماه آینده بزرگ ترین تمرین دفاع ضد هوایی را در تاریخ خود برگزار می کند.
اینها همه در می آمیزد با گزارش هایی از اسرائیل که حتی امیرنشین های خلیج فارس اسرائیل را تشویق به حمله به ایران می کنند، و هشدارهای علنی آمریکا خطاب به اسرائیل مبنی بر اینکه یکجانبه و با شتاب عمل نکند، یا با توضیحات نخست وزیراسرائیل که در آنها برای آمریکا حق اخلاقی قائل نیست که کشورش را از حملۀ نظامی برحذر دارد. در بحث های همیشگی سیاسی و رسانه ای در این باره که چه زمانی و زیر چه شرایطی و با چه واکنش هایی و پیامدهایی انتظار حملۀ اسرائیل می رود، موضوع خیلی کمتر به اجتناب از جنگ مربوط می شود بلکه بیشتر در این باره است که چگونه می توان شروع آن را به تأخیر انداخت، فعلاٌ تا پایان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا. حتی در مذاکرات اتمی که آمریکا و روسیه و چین و انگلیس و فرانسه و آلمان (سه به اضافۀ سه) با ایران انجام می دهند چنین می نماید که مسئله نه چندان برسر موضوع اصلی یعنی مناقشۀ اتمی که برسر تأخیر انداختن آغاز جنگ است.
تغییرات در جهان عرب که در سال ۲۰۱۱ و با سقوط خود کامانِ حاکم که از همه بیشتر بر اریکۀ قدرت مانده بودند و نیز قیام در سوریه شروع شد از موقعش هم گذشته بود. روندهای انتقال دشوارند؛ اما بیش از ۱۰۰ میلیون عرب امروز در آزادی بیشتری از قبل از سال ۲۰۱۱ زندگی می کنند. البته در سطح منطقه ای و ژئوپولیتیکی ابتدا یک احساس ناامنی و بی اطمینانی همگانی ایجاد کرده که آشکارا نه به خودداری و احتیاط بیشتر بلکه به رفتار خطرناک و اوج گیری لفاظی کمک می کند.
نیز اظهارات مقام های بلندپایۀ اسرائیل که معلوم می کنند در هفته های آینده انتظار حملۀ اسرائیل نمی رود واقعاٌ به کاستن بحران کمک نمی کند. گرچه احتمالاٌ از نظر موضوعی درست هستند. با این خطر که اشتباه بزرگی کنم: به باور من دست کم امسال اسرائیل به ایران حمله نخواهد کرد. تهدیدهای اسرائیل اعلام نیستند بلکه بخشی از این تلاش که آمریکا و اروپا را به اقدام های دیگر و شدیدتر علیه ایران وادارند.
کوبیدن خطرناک بر طبل جنگ
اما با این وجود طبل جنگ خطرناک است؛ نیز وقتی که به بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا فکر کنیم. امروز تشنج در منطقه بیشتر، بدگمانی بین رهبران سیاسی بزرگ تر، اما شناخت متقابل کمتر از گذشته است. نهادهای منطقه ایِ کارا برای حل بحران وجود ندارد؛ و تنها عدۀ کمی از رهبران سیاسی واقعاٌ بحران آزموده هستند. حاکمان کشورهای خاورمیانه و نزدیک که در دهها سال گذشته زمام کار را در دست داشتند روشی مخصوص به خود و کاملآ هم شریرانه ای داشتند که تعادل مهم قوا را حفظ کنند و جلوی برهم خوردن فاجعه بار نظم منطقه ای را بگیرند: ما در اصل فراموش می کنیم که جنگ های بین کشورهای خاورمیانه و نزدیک بعد از پایان جنگ ایران و عراق ( ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸) – و به استثنای این جنگ - به نسبت کوتاه بودند.
جنگ های داخلی و قیام ها مانند لبنان و الجزایر و در مناطق فلسطینی و عراق یا سودان گرچه سال های زیادی طول کشید اما همواره «جلوی گسترش آنها» گرفته شد. پای بازیگران خارجی به ماجرا کشیده شد اما نبردها به کشورهای همسایه سرایت نکرد. اینگونه بود که سوریه و ایران و عربستان سعودی و دیگر کشورها، در جنگ داخلی عراق که زیر اشغال آمریکا در گرفت اعمال نفوذ کردند؛ اسرائیل و سوریه با علاقه در لبنان علیه یکدیگر می جنگند و «تا آخرین لبنانی»، اما از رویارویی مستقیم در جبهۀ مشترک خودداری می کنند.
تغییرات در جهان عرب که در سال ۲۰۱۱ و با سقوط خود کامانِ حاکم که از همه بیشتر بر اریکۀ قدرت مانده بودند و نیز قیام در سوریه شروع شد از موقعش هم گذشته بود. روندهای انتقال دشوارند؛ اما بیش از ۱۰۰ میلیون عرب امروز در آزادی بیشتری از قبل از سال ۲۰۱۱ زندگی می کنند. البته در سطح منطقه ای و ژئوپولیتیکی ابتدا یک احساس ناامنی و بی اطمینانی همگانی ایجاد کرده که آشکارا نه به خودداری و احتیاط بیشتر بلکه به رفتار خطرناک و اوج گیری لفاظی کمک می کند.
عربستان سعودی این امکان را می بیند که نفوذ ایران را به عقب براند و از اینرو جانب شورشیان در سوریه را گرفته است اما نگرانی دارد که جنبش هایی مشابه در کشورش و در امیرنشین های کوچک تر و در اردن درگیرد. بازیگران قدیم و جدید منطقه ای و بین المللی تجربۀ رفتار با هم و اعتماد به هم ندارند، دو ویژگی که می تواند به کاستن از خطر رویارویی داخلی و خارجی کمک کند.
اسرائیل از موج تغییراتی نگران شده است که متحدان قدیم را به کنار زده و در مصر رئیس جمهوری اسلام گرا را بر سرقدرت آورده است که گرچه نمی خواهد پیمان صلح با اسرائیل را لغو کند اما علاقه ای هم به مناسبت مبتنی بر اعتماد با این کشور ندارد. رهبری ایران نه تنها از این نگران است که با حکومت سوریه یک متحد و در نتیجۀ منطقۀ نفوذ راهبردی را از دست بدهد بلکه نیز اینکه حمایت از اسد در دراز مدت به وجهۀ ایران در جهان عرب آسیب بزند.
عربستان سعودی این امکان را می بیند که نفوذ ایران را به عقب براند و از اینرو جانب شورشیان در سوریه را گرفته است اما نگرانی دارد که جنبش هایی مشابه در کشورش و در امیرنشین های کوچک تر و در اردن درگیرد. بازیگران قدیم و جدید منطقه ای و بین المللی تجربۀ رفتار با هم و اعتماد به هم ندارند، دو ویژگی که می تواند به کاستن از خطر رویارویی داخلی و خارجی کمک کند.
از دید اروپا برخی چیزها در منطقه شباهت هایی با اروپای سال ۱۹۱۴ دارد: حرافی های دربارۀ جنگ و آماده سازی زیاد برای جنگی که در اصل کسی آن را نمی خواهد اما خیلی ها آن را ممانعت ناپذیر می دانند و اینکه در نهایت جرقه ای کافی است تا مشتعلش کند. این امر می تواند با برخوردی ناخواسته بین کشتی های آمریکایی و ایرانی در خلیج فارس رخ دهد، با اشتباه محاسبۀ نظامیان اسرائیلی یا ایرانی یا با یک حملۀ تروریستی بزرگ.
به جاست کشورهای غربی طرف های درگیر را در خاورمیانه و نزدیک نه تنها به خودداری بخوانند بلکه خود، با وجود کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا و بحران بدهی اروپا، برای حل بحران بکوشند. فرستادن نشانه ای آشکار که در گفتگوهای اتمی با ایران مسئله برسر راه حلی است که به تهران راهی برای خروج از انزوا بدهد و به جهان این اطمینان را که اینجا زرادخانۀ اتمی دیگری به وجود نمی آید، در وضعیت کنونی می تواند قدمی مهم در این راه باشد.
* از: فُولکر پِرتِس / در: زود دویچه تسایتونگ
نویسنده، ۵۴ ساله، مؤسسۀ علم و سیاست را که کارش پژوهش و بررسی سیاست و امنیت بین المللی و دادن خدمات مشاوره ای در این زمینه هاست اداره می کند و استاد مدعو در دانشگاه های هومبولت و آزاد در برلین است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر