مصطفا عزیزی
غوزک پلاتینی
سومین ۲۵ خرداد از راه رسید. ۲۵ خرداد همان روزی است که به گفته‌ی منابع رسمی جمهوری اسلامی سه و نیم میلیون نفر در تهران به خیابان آمدند و نسبت به تقلب در انتخابات اعتراض کردند و رای خود را طلب کردند. سیر حوادث از روزی که مردم با سکوت یا شعارهایی غیرساختارشکنان رای خود را طلب می‌کردند بعد از ۳۰ خرداد و سرکوب وحشیانه‌ی معترضان شکل رادیکالی به خود گرفت و رفته رفته شعارهایی مانند:«مرگ بر اصل ولایت فقیه»، «استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی» با فراوانی زیاد و طنین بلند به شعار اصلی مردم معترض تبدیل شد تا این که در ۶ دی‌ماه ۱۳۸۸ (روز عاشورا) عملا بخشی از تهران صحنه‌ی جنگ و گریز خیابانی شد و حالت مناطق آزاد شده را پیدا کرد. از این تاریخ به‌طور مشخص و عینی آنچه عملا در سکوت ۲۵ خرداد هم قابل مشاهد بود نمود و بروز پیدا کرد مردم ایران کلیت نظام موجود را نمی‌خواهند و اگر از این حق نهایی خود کوتاه آمده به انتخاب «بد» از «بدتر» دست زده بودند می‌خواستند بدون این که هزینه‌ی گزافی بدهند به حداقل‌هایی دست یابند تا شاید فرجی و گشایشی حاصل شود که از این ستون به آن ستون فرج است. اما وقتی شروع به دادن هزینه کردند و رشیدترین جوانان‌شان با سری پر شور از خانه به خیابان رفتند و هرگز باز نگشتند دیگر «خوب» و «مطلوب» را می‌خواستند که وقتی کسی هزینه‌ی گزاف می‌پردازد جنس بنجل نمی‌خرد.
چند روز پیش با شکست فراخوان «شورای سبز امید» و عدم استقبال مردم از این شورا کسانی که از آغاز میانه‌ی خوبی با «جنبش سبز» نداشتند دلیل این عدم استقبال را رادیکال نبودن این شورا دانستند و مقاله‌ها و مطالب گوناگونی در این زمینه منتشر شد. اما نکته‌ی اصلی و فراموش شده این است که مگر این «شورا» یا کسانی مانند «میرحسین موسوی» و «مهدی کروبی» اساسا رادیکال بودند و خواهان سرنگونی جمهوری اسلامی؟ مگر مردم در سه سال پیش که به خیابان‌ها آمدند میرحسین موسوی و مهدی کروبی و سایر کسانی که جزو سازمان‌دهنده‌گان و یا حداقل حامیان جنبش مردم بودند را نمی‌شناختند؟
فرار از مسئولیت و ندیدن کاستی‌های خود و فرافکنی و کینه‌توزی (روسانتیمان) نسبت به دیگری شاخصه‌ی خردفرهنگی‌مان شده است. همیشه کسی و چیزی را پیدا می‌کنیم تا مقصر قلمداد کنیم و او و آن را عامل شکست بدانیم. چرایی این که پس از عاشورا کم‌کم جنبش به سردی گراید و امروز به نقطه‌ی نزدیک صفر رسیده است برمی‌گردد به چرایی شرکت مردم در انتخابات و رای دادن به کسی که از «بازگشت به دوران طلایی امام» یاد می‌کرد. پاسخ درست به این سوآل درواقع پاسخ به سوآل عدم استقبال از از راهپیمایی سکوت «شورای سبز امید» در روزهای گذشته و به سردی گرایدن جنبش پس از عاشورا هم هست.
این که چرا مردم ایران پس از تجاربی که از دوران موسوم به «اصلاحات» به دست آورده بودند و «اصلاح‌ناپذیر» بودن ساختار قدرت، حتا اگر بپذیریم مدعیان اصلاحات واقعا در پی آن بودند، عیان شده بود، و دیدیم روند اصلاحات نه گامی به پیش که در نهایت، با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد، پرشی به پس بود، باز به پای صندوق‌های رای رفتند سوآلی است که اپوزیسیون موسوم بر برانداز پاسخ روشنی به آن نمی‌دهد. پاسخ ناروشن‌شان این است که مردم ناآگاه هستند و نمی‌فهمند و لایق همین حکومت هستن. پاسخ واضح‌ترشان نسبت به کسانی که در خارج از کشور رفتند و در انتخابات شرکت کردند این بود که اینها مزدور جمهوری اسلامی هستند و لایق ناسزا و تکفیر. هیچ پاسخی به خود اپوزیسیون برنمی‌گردد و یا مردم مقصر و ناآگاه دانسته می‌شوند یا دیگران خائن و سوپاپ اطمینان.
مردم اصولا دنبال حرف‌های زیبا و کسانی که تحقق بهترین مطالبات را اعلام می‌کنند یا انسان‌های شریف و خوبی هستند نمی‌روند. شما وقتی اتومبیلتان خراب می‌شود آن را پیش انسان شریف و دوست‌داشتنی که حتا ممکن است برادر یا خواهرتان هم باشد نمی‌برید پیش تعمیرکار ماهری می‌برید که اطمینان دارید یا حدس می‌زنید که ماشین‌تان را درست و با هزینه‌ی کم تعمیر می‌کند حتا اگر از قیافه‌ی او هم خوشتان نیاید. نکته‌ی مهم این است که مردم ایران تغییر در زنده‌گی خود را می‌خواهند و هرکس این نیرو و اراده را داشته باشد که کوچک‌ترین تغییر را بدهد و هزینه‌ی کمی هم برای این تغییر مطالبه کند در پی او می‌افتند و اگر چند گامی برداشتند و دلشان قرص شد شروع به هزینه دادن هم می‌کنند و آنوقت از همه چیزشان می‌گذرند. در دوم خرداد ۱۳۷۶ مردم در خاتمی این اراده و توانایی برای تغییر را دیدند و به او رای دادند طی چهار سال تمام نهادهای انتخابی را به او و هوادارانش سپردند، از مجلس تا شواری شهر، پس از چهار سال و وقایع تلخ و شیرین که اتفاق افتاد دوباره گیرم با ناباوری و دودلی و در آخرین ساعات رای‌گیری به حوزه‌های انتخاباتی هجوم بردند و این بار حتا بیشتر از قبل به او را دادند. اما روند جریانات نشان داد که خاتمی و اصلاح‌طلب‌هایش حتا در حد حداقل‌های مورد نظر مردم هم توان تغییر ندارند و عملا قدرت رهبری و سپاه روز به روز بیشتر می‌شود و اندک فضای باز سیاسی فرهنگی هم که به دلیل حضور خود مردم در صحنه ایجاد شده بود به یغما می‌رود و اصلاح‌طلبان هم هیچ استراتژی و تاکتیک مشخصی ندارند و در انتخابات پراکنده و آشفته حضور دارند. اینجا بود که مایوس شدند و خانه‌نشین و حتا گروهی به احمدی‌نژاد دلبستن که چهره‌ی شناخته نشده‌یی بود و توانسته بود بخشی از مردم فرودست جامعه را هم با خود همراه کند و چنین شد که دولت خاتمی انتخاباتی را برگزار کرد که برنده‌اش احمدی‌نژاد بود.
در دولت چهار ساله‌ی احمدی‌نژاد آنچنان ننگ و ادباری بر سر مردم آمد که حاضر شدند حتا دوباره به خاتمی رای بدهند و وقتی او انصراف داد پشت موسوی و کروبی قرار گرفتن و وقتی موسوی در مناظره‌های تلویزیونی با قدرت جلوی احمدی‌نژاد ظاهر شد فرشته‌ی نجات را در سیمای او دیدند و با حضوری میلیونی بیت آقا و کمپ احمدی‌نژاد را پریشان کردند و پس از کودتای انتخاباتی و تقلب بزرگی که صورت گرفت در مقابل چشمان حیرت‌زده‌ی میرحسین موسوی و مهدی کروبی و مخالفان‌شان به طور میلیونی به خیابان آمدند و حتا وقتی فرمان سرکوب در نماز جمعه توسط علی خامنه‌ای صادر شد باز آمده‌ی پرداخت هزینه بودند و به خیابان آمدند و کشته شدند و شکنجه شدند و مورد تجاوز قرار گرفتند و همچنان ادامه دادند تا روز عاشورا که بخشی از تهران را آزاد کردند و اینجا بود که دیگر با موسوی و کروبی فاصله‌ی زیادی گرفته بودند و می‌دیدند که اینها نیز برنامهی برای حرکت رو به جلو ندارند و افق تیر و تار است.
اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم میرحسین موسوی و مهدی کروبی هرگز نگفتند خواهان سرنگونی جمهوری اسلامی هستند. آنها حتا خود را رهبران جنبش مردم هم خطاب نکردند آنان گفتند در کنار مردم باقی می‌مانند و تا این لحظه باقی مانده‌اند. حتا وقتی مردم به خیابان‌ها آمدند و شعار دادند «استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی»، و این به‌روشنی یعنی عبور از «جمهوری اسلامی»، آنها میثاق خود را با مردمی که به خاطر بازپس‌گرفتن رای که به آنان داده بودند از جان مایه گذاشته بودند بازپس‌نگرفتند. گیرم اگر جنبش تغییر رهبری می‌دادند و عملا به سمت سرنگونی حرکت می‌کرد ممکن بود میرحسین و کروبی جلوی مردم بایستند که نمی‌توان قصاص قبل از جنایت کرد. در مقابل اپوزیسیون سرنگونی‌طلب چه کرد؟ چرا مردم وقتی از جمهوری اسلامی عبور کردند به سمت پذیرش اپوزیسیون سرنگونی‌طلب نیامدند؟
اپوزیسیون سرنگونی‌طلب در تمام این مدت به جای این که نشان دهد چه کاری می‌شود کرد گفتند چه کاری نباید کرد. آنان میرحسین موسوی و کروبی را به عنوان جنایت‌کار و خائن معرفی می‌کردند بدون این که نشان دهند چه کسی یا کسانی می‌توانند افق روشنی جلوی پای مردم بگذارند تا مبارزه‌ی‌شان را ادامه بدهند و به سرنگونی جمهوری اسلامی برسند. اکنون این اپوزیسیون طلب‌کار پرمدعا و پرخاشگر بدون این که هیچ افقی برای مبارزات مردم ایران ترسیم کنند هلهله‌ی شادی سر می‌کشند و مرگ «جنبش سبز» را جشن می‌گیرند.
پرسش اصلی این است. آیا اگر در سال ۱۳۷۶ اپوزیسیون نیرومندی وجود می‌داشت که مردم می‌دیدند روزبه‌روز دارند جمهوری اسلامی را پس می‌زنند اساسا در انتخابات شرکت می‌کردند؟ و این پرسش امروز با قوت بیشتری برقرار است. وقتی مردم «جمهوری ایرانی» می‌خواستند چرا اپوزیسیون نتوانست این امید و افق را جلوی چشم مردم بگذارد که می‌تواند حرکت مردم را سازماندهی کند و آنان را تا رسیدن به «جمهوری ایرانی» هدایت و رهبری کند؟ مردم ماجراجو نیستند به‌خصوص مردم مارگیزیده‌یی که یک‌بار حکومتی را ویران کردند بدون اینکه بدانند چه چیزی را می‌خواهند جایگزین آن کنند.
اپوزیسیون سرنگونی‌طلب سال‌به‌سال پیرتر و متفرق‌تر و متفرعن‌تر می‌شود و امروز بسیاری‌شان تنها امیدشان شده است آمریکا و ناتو که بیایند با اشغال نظامی جمهوری اسلامی را منحل کنند و آنان را بر سرکار بیاورند! یا با تحریمهای کمرشکن مردم ایران را به فقر و بدبختی بیش از این بکشانند.
بدترین شرایط برای مردم کشوری این است که نه وضع موجود برای‌شان قابل تحمل باشد نه افقی و امیدی و راهی برای برون رفت از این وضع موجود را داشته باشند. هر گروه و دسته‌یی در اپوزیسیون در رویای خود می‌بیند که روزی بتوانند چون میرحسین موسوی و مهدی کروبی مردم را به خیابان بیاورند و علیه جمهوری اسلامی و تمامیت آن به مبارزه بخوانند و هنوز که هنوز است پس از این همه کارشان فقط تخریب است. تخریب یک‌دیگر و تخریب هر کسی که بتواند جنبشی در ایران به پا کند. آنان می‌گویند دیگی که برای من نجوشد کله‌ی سگ در آن باشد چه بهتر! وضعیت پراکنده و متشنج و بی‌منطق و هوچی‌گر در اپوزیسیون ایران موجب شده است نتنها مردم ایران و نیروهای آزاد شده در دوران اصلاحات و جنبش سبز به آنان نپیوندند که دولت‌ها و مردم سایر کشورها هم نتوانند به آنان اعتماد کنند و فشارهای خود را بر جمهوری اسلامی افزون‌تر کنند.
اپوزیسیون ایران باید نگاه خود را به تحولات ایران و به مردم ایران تغییر دهد. دست از کینه‌ها و اختلافات تاریخی بردارند و از خودخواهی‌ها خود کم کنند و درست مانند مردم ایران که با عقاید مختلف توانستند در «جنبش سبز» کنار یک‌دیگر در خیابان و زندان و بازداشت‌گاه به هم یاری برسانند جریان متشکل و فراگیری را در خارج از کشور ایجاد کنند تا به جای هرز رفتن نیروهایی که گروه گروه مهاجرت در پیش گرفته‌اند و به خارج آمده‌اند آنان را بتوانند سازماندهی کنند. تنها راه چاره‌ی مردم ایران در این شرایط به وجود آمدن وحدت نسبی در بین اپوزیسیون و تشکیلاتی که بتواند اعتماد بخش وسیعی از مردم را به خود جلب کند و گرنه دیگر نه امیدی به اصلاح است و نه امیدی به انقلابی فراگیر و رادیکال تنها می‌ماند نشستن و چشم امید به ناتو بستن که ممکن است ماجراهایی را در پی داشته باشد که به حقارت جمعی و تجزیه‌ی ایران و ناامنی گسترده بیانجامد. آیا خودخواهی‌های خود را کنار می‌گذاریم و وضعیت بغرنج کنونی را درک می‌کنیم؟
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر