-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
چرا اعتراض ها در ایران به جایی نرسید؟ این اعتراض ها هنوز بختی برای مؤفقیت دارند؟
گفتگو با برندۀ ایرانی جایزۀ صلح نوبل شیرین عبادی.
دی تسایت: چرا مردم ایران در اعتراض های سال ۲۰۰۹ آنچه را به دست نیاوردند که نصیب مصری ها و تونسی ها شد: سرنگون کردن حاکمان خودکامۀ خود؟
شیرین عبادی: تفاوت ایران و مصر در این است که ارتش های مصر و تونس حاضر نبودند به مردم خود تیراندازی کنند. از این رو تظاهر کنندگان مؤفقیت داشتند، بدون اینکه خون زیادی بریزد. اما حکومت ایران توانست در سال ۲۰۰۹ تمام عیار به نیروهای نظامی خود اتکا کند.
تسایت: منظورتان پاسداران است؟
عبادی: دقیقاٌ. همراه با بسیجیان، به اصطلاح نیروهای داوطلب انقلاب، با تمام توان به مردم حمله کردند. به این سبب مردم نتوانستند خواسته های خود را پیش ببرند. اما امیدوارم پاسداران هم وقتی متوجه بشوند منافع ملت کجا قرار دارد. فکر می کنم در نهایت سپاه حمایت خواهد کرد زیرا آنها نیز بخشی از مردم هستند. آنها خواهند فهمید که نمی توانند با مردم اینگونه رفتار کنند.
تسایت: چرا سپاه آماده بود به مردم تیراندازی کند؟
عبادی: بنابر دلایل اقتصادی. تمام اقتصاد کشور در دست پاسداران است. همچنین استخراج و تولید نفت. خلاصه همه چیز. می خواستند از منافع خود حفاظت کنند.
تسایت: اما ارتش مصر هم دولتی در دولت است و منافع اقتصادی زیادی دارد.
عبادی: درست است اما با این وجود از مردم حمایت کرد.
تسایت: شاید به این دلیل نیز که از خارج زیر فشار قرار گرفت. ایالات متحده پرداخت کنندۀ پول برای ارتش مصر است. آمریکا توانست بر استعفای مبارک پافشاری کند. احتمالاٌ این شکل از نفوذ را آمریکا در ایران ندارد.
عبادی: ایران منزوی است. برای نمونه در مجموع چهار قطعنامۀ تحریم علیه ایران به علت مسئلۀ هسته ای وجود دارد. مجازات ها از جمله فرماندهان سپاه را نیز هدف گرفته اند. بسیاری از آنها می دانند که در خارج از ایران همه جا تحت پیگرد قضایی قرار دارند. این نیز دلیلی است که چرا می مانند و به هر قیمت برای حفظ قدرت مبارزه می کنند.
تسایت: بنابراین تحریم ها منجر به این شده اند که حکومت ثبات پیدا کند زیرا عزم آنها را جزم تر کرده است برای ماندن در قدرت تلاش کنند؟
عبادی: نه، منظورم این نبود. وقتی دیکتاتوری می داند که جایی برای فرار دارد این امکان را زیرنظر می گیرد. بن علی تونسی فوری به عربستان گریخت. مبارک خانواده اش را به انگلیس فرستاد. فرماندهان سپاه راه به جایی ندارند.
تسایت: بنابراین باید راه فراری را به آنها عرضه کرد تا روندِ تغییر سرعت یابد؟
عبادی: نه، به هیچ رو نمی خواهم بگویم باید نام اینها را از فهرست تحریم خارج کرد. برعکس، باید آنها را سخت تر مجازات کرد. هدف اصلی در این میان نسل بعدی فرماندهان سپاه است. آنها باید از این بترسند که نامشان در فهرست بیاید. در این صورت این امکان هست که آنها رفتاری غیر از رفتار اسلاف خود در پیش گیرند.
تسایت: اما اهرم های مؤثری وجود دارد که مانند مورد مصر بتوان از خارج به کار گرفت؟
عبادی: هنوز دلیل مهمی برای ثبات ظاهری حکومت ایران وجود دارد: دین. فراموش نکنیم مبارک را با دین هیچ کار نبود. قدرتش از منابع مذهبی تغذیه نمی شد. برعکس، با اخوان المسلمین مبارزه هم کرد. بسیاری از ایرانی ها به حکومت خود به واسطۀ اتکای آن به دین احترام می گذارند. حکومت از این امر سود می جوید: هر آنکه مخالف ماست مخالف خداست. هنوز این حرف در مورد عده ای اثر دارد.
تسایت: هر آنکه مخالف ماست مخالف خداست. چه کسی در ایران هنوز این باور را دارد؟
عبادی: در میان اقشار کم درآمد تر کارایی دارد...
تسایت: از اکثریت صحبت می کنیم یا از اقلیت؟
عبادی: اقلیت بسیار بزرگی است.
تسایت: ایران در سال های بین ۱۹۹۶ و ۲۰۰۴ در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی شاهد دوره ای از لیبرالیسم بود. فکر می شد این کشور در راه دمکراسی است. تنها خیالی بود؟ چه اتفاقی افتاد؟
عبادی: حکومت از مردم دزدی کرد، این اتفاقی است که افتاده. شما خاتمی را نام بردید. تازگی گذرنامۀ او را گرفته اند. بسیاری از همکاران او در زنداند.
تسایت: منتقدانی از خاتمی وجود دارند که می گویند وی در هشت سال ریاست جمهوری خود به اندازۀ کافی مصمم نبود با محافظه کاران مقابله کند.
عبادی: با تأسف این منتقدان حق دارند. از این رو بنیادگرایان به کمک پاسداران برنده شدند.
تسایت: هواداران خاتمی می گویند او بنیادگرایان را تنها به قیمت جنگ داخلی می توانست از قدرت دور کند. وی به این دلیل تعلل کرد؟
عبادی: فکر می کنم درست نیست.
تسایت: چه احتمالی را در مورد ایران می دهید؟ خطرجنگ داخلی را می بینید؟
عبادی: فقط به حاکمان بستگی دارد. اگر به کار خود ادامه دهند مردم روزی دیگر پای بند پرهیز از خشونت نخواهند ماند. اما اگر حکومت خود را تغییر دهد جنگ داخلی در نخواهد گرفت.
تسایت: حکومت آمادۀ همه چیز هست؟
عبادی: تاکنون بله. اما نمی توانم در بارۀ آینده حرفی بزنم.
تسایت: ایران در سی سال گذشته خشونت زیادی را شاهد بوده است، سقوط شاه در سال ۱۹۷۹، جنگ هشت ساله با عراق. شاید ایرانی ها فقط از یک خون ریزی دیگر وحشت دارند؟
عبادی: درست است. مردم ایران از خشونت خسته شده اند. از اینرو تظاهرات هم اینگونه صلح جویانه بود. حکومت از این نکته سوء استفاده می کند. حاکمان متوجه شده اند که ما هرچه می کنیم مردم دست به خشونت نمی زنند. اما نمی دانم تا کی این وضع می تواند ادامه پیدا کند. از اینرو از همۀ نهادهای بین المللی تقاضای کمک دارم. ما راه لیبی را نمی خواهیم.
تسایت: اما چگونه می توان از خارج به ایرانی ها، به انسان هایی مانند شما، کمک کرد؟
عبادی: مهم ترین کمک این است که از دولت های خود بخواهید از حکومت ایران حمایت نکنند. من مخالف تحریم های اقتصادی هستم و با حملۀ نظامی هم مخالفم. زیرا هر دو وضع مردم را بدتر می کند. باید تحریم های هدفمند وضع کرد. برای نمونه کسانی نباید روادید سفر به کشورهای اروپایی بگیرند که مستقیماٌ در سرکوبی ها دست دارند. حساب های بانکی آنها را باید بست.
تسایت: حکومت می گوید سربازان آمریکایی در افغانستان و عراق و عربستان سعودی هستند. گفته می شود دشمن کشور را محاصره کرده است. فکر می کنید کشور شما در محاصره است؟
عبادی: حتی اگر درست باشد دلیل می شود مردم خود را کشت؟ سرکوب را توجیه می کند؟ حتی اگر ایالات متحده ایران را در محاصره داشته باشد می توان حکم مرگ علیه کودکان را توجیه کرد؟ اینگونه استدلال کاملاٌ اشتباه است.
تسایت: دربارۀ مسئلۀ هسته ای صحبت کنیم. اینجا هم حکومت ادعا می کند غرب می خواهد جلوی پیشرفت ایران را بگیرد.
عبادی: فرض کنیم درست است که البته من اینچنین فکر نمی کنم. اما فرض کنیم چنین است: مجازات زندان را برای روزنامه نگاران و دانشجویان توجیه می کند، ممنوعیت برگزاری تجمعات را توجیه می کند؟ از ژانویۀ ۲۰۱۱ به طور میانگین هر روز سه نفر اعدام شده اند. هر هشت ساعت یک نفر. به آمریکا چه ربطی دارد؟ چه ارتباطی به مسئلۀ هسته ای دارد؟ حکومت از این موضوع فقط سود می برد تا خشونت را علیه مردم خود توجیه کند. اگر امریکایی ها گوانتانامو را ایجاد کرده اند این امر توجیهی برای شکنجه در زندان های ایران نیست. از این رو این منطق خنده دار است.
تسایت: شما به شکاف در بین حکومت ایران دل بسته اید.
عبادی: بله، خیلی امیدوارم. زیرا در غیر اینصورت روزی مردم دست به خشونت می زنند.
تسایت: فکر می کنید حکومت اصلاح پذیر است؟
عبادی: دو نظر در این باره وجود دارد. عده ای می گویند ممکن است. دیگران چنین چیزی را رد می کنند. اینان براین باورند که نظام باید تغییر کند.
تسایت: و نظر شما چیست؟
عبادی: من فقط می گویم که این دو نظر وجود دارد. اما حتمی است که سرکوبی بیشتر به تظاهرات بیشتر منجر خواهد شد – دیر یا زود. حکومت با سرکوب بیشتر پاسخ خواهد داد. و این به تظاهرات بیشتر منجر خواهد شد. چرخۀ معیوب.
تسایت: برای مصری ها و تونسی ها و لیبیایی ها و عرب های دیگر که علیه حاکمان خود به پا خاستند چه آرزویی دارید؟
عبادی: اول بگویم: خیلی خوشحالم که عرب ها نشان دادند می توانند علیه خودکامگی به پا خیزند و با آن مبارزه کنند. فقط امیدوارم همان اشتباه ما را در ایران تکرار نکنند.
تسایت: چه اشتباهی؟
عبادی: در سال ۱۹۷۹ یک دیکتاوری را سرنگون کردیم و یک دیکتاتوری دیگر را جانشین آن ساختیم.
* گفتگو را اولریش لادورنِر انجام دارد./ در: دی تسایت
ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی، نشان می دهد که از قیام های طرفدار دمکراسی در سراسر خاورمیانه، یک درس گرفته است: دنیا شاید از کناره گیری حاکمان مستبد مشعوف شود، اما با احتیاط در مورد آن دسته از حاکمان مستبدی که شهروندان خود را برای مجازات به گلوله می بندند، برخورد می کند.
به نظر می رسد که کمی بدبینی نسبت به واقع گرایی سیاست ها، ملک عبدالله را بر آن داشته تا هفته گذشته گروهان های نظامی خود را از گذرگاه های عربستان سعودی به بحرین بفرستد؛ این افراد از نیروهای نظامی بحرین در سرکوب خشن معترضان غیرمسلح بحرینی پشتیبانی کردند.
این حرکت، یک پیامد فوری برای سیاست های خاورمیانه و ایالات متحده به همراه داشته است: بحرین را به تازه ترین مکان برای «جنگ پروکسی» بین ایران و عربستان سعودی برای سلطه بر خاورمیانه تبدیل کرده است. و این تردید را به همراه داشته است که کدام مدل ثبات و حکمرانی در خاورمیانه شایع خواهد شد و واشنگتن می تواند به ساخت کدام کمک کند: یکی بر پایه اجماع و امید به دمکراسی؛ یا ادامه اعتماد و توکل به مردان قوی که مخالفان را مرعوب می کنند و ترس می کارند و نیروهای اصلاح طلب را وارد به همکاری با خود می کنند در همان حالی که همزمان از منافع ایالات متحده همانند تضمین دسترسی به نفت و مخالفت با ایران حمایت می کنند.
این که بحرین به یک حکومت مردمی دست یابد، برای عربستان سعودی دارای اهمیت کمتری است تا افزایش نفوذ ایران و شیعیان.
از بعد از انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹، ایران و عربستان سعودی مشاجرات زیادی با هم داشتند؛ از آنجا که حکومت مذهبی شیعه تهران در حال مبارزه علیه پادشاهی شدیدا محافظه کار اهل تسنن ریاض برای برتری در غنی ترین منظقه نفتی جهان است. شاهد این عداوت و دشمنی، حمایت عربستان سعودی از عراق در طول جنگ با ایران و پشتیبانی ایران از حزب الله لبنان است.
حالا، بعد از یک دهه بعد از این که به نظر می رسید که توازن منطقه ای به سمت تهران در حال نوسان است، عربستان سعودی تصمیم گرفته که برای کسب تعادل، انگشت شستش را با فشار سنگین تری روی بحرین بگذارد. عربستان سعودی گروهان هایی را در سایه حمایت شورای همکاری خلیج فارس برای کمک به سرکوب تظاهرات های طرفدار دمکراسی به بحرین فرستاد چون بیشتر تظاهرات کنندگان مسلمانان شیعه ای بودند که در حال اعتراض به پادشاه سنی بودند.
مصطفی اللباد- مدیر مرکز مطالعات منطقه ای و استراتژیک الشرق- در شهر قاهره گفت:«اگر اپوزیسیون سیاسی در بحرین به پیروزی برسد، عربستان سابقه خود را در این منطقه از دست می دهد.»«عربستان سعودی، خود را مدافع اهل تسنن در نظر می گیرد و ایران در تلاش است تا از شیعیان این منطقه دفاع کند.»
اما مشکل ایالات متحده با بحرین این است که این کشور برای رفع هراس هایش، با اصرار و ترغیب عربستان سعودی استفاده از زور و نیروی نظامی را انتخاب کرده است به جای این که آماده تحقق خواسته معترضان مبنی بر اصلاحات دمکراتیک شود؛ همان طوری که ایالات متحده به صورت علنی تشویق به اصلاحات دمکراتیک کرده است.
ولی چون واشنگتن سرانجام از خواسته معترضان حمایت نکرده است- از آنجایی که در مصر از معترضان حمایت کرد و هرچند خیلی دیر از مداخله خارجی در لیبی حمایت کرد- خیلی از معترضان اعتقاد دارند که نیروهای عربستان سعودی با حمایت ایالات متحده و یا حداقل با امید به موافقت آمریکا به بحرین فرستاده شده اند. بنابراین سرکوب معترضان که به صدها هزار نفر می رسند، می تواند زمانی که بالاخره این وقایع فروکش کند، دشمنی نسبت به ایالات متحده و نیروی دریایی آن را به همراه داشته باشد.
یک کارشناس آمریکایی در حوزه خلیج فارس که به تعیین کنندگان سیاست واشنگتن مشاوره می دهد، گفت که اقدام شاه عربستان بدون توجه به این امر صورت گرفته که در صورت شکست عربستان چه اتفاقی رخ می دهد- این خشونت منجر به خشونت های بیشتر می شود. او گفت: «سیاست عربستان سعودی دارای ریسک بالایی است و این پتانسیل را دارد که ما را به سمت مبارزاتی بکشاند که انتظارش را نداشته ایم.»«اگر اقدام عربستان سعودی در بحرین با شکست مواجه شود، چه کسی آنها را از این وضعیت خارج می کند؟ ما باید این کار را انجام دهیم.»
هرچند حامیان عربستان سعودی اعتراف می کنند که امکان دارد سطح مقابله با معترضان بحرینی افزایش یابد، اما تمایل دارند که مسئولیت این امر را به دوش ایران بگذارند. شاهدی وجود ندارد که ایران در قیام های بحرین که بوسیله جوانان بحرینی اکثریت شیعه این کشور هدایت می شود، نقش داشته است. همچنان تعداد زیادی از متعرضان گفته اند؛ این منطقی است که انتظار داشته باشیم اگر شیعیان به قدرت برسند، ایران را بیشتر قبول داشته باشند. آنها همچنین گفته اند که هنوز شک و تردید اندکی وجود دارد که یک دولت با رهبری شیعه، عربستان سعودی را کمتر قبول خواهد داشت.
حتی تعدادی از سرسخت ترین منتقدان رژیم ایران می گویند که ریسک حضور ارتش عربستان سعودی در بحرین، داستان این منطقه را به سود ایران تغییر خواهد داد. عباس میلانی، یک ایرانی که بعد از انقلاب سال ۱۹۷۹ زندانی شد و هم اکنون مدیر مطالعات ایران دانشگاه استنفورد است، این گونه تعبیر می کند: «ایران، به عنوان بی رحم ترین رژیم مستبد این منطقه، حالا این شانس را دارد که جزو آرزوهای دمکراتیک مردم باشد و مخالف حکومت های استبدادی چسبیده به قدرت.»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر