-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
وقتی رأی گیری در مجلس شروع شد بر تشنج در خیابان افزوده شد. انتخاب نامزد مورد حمایت حزب الله نجیب میقاتی به نخست وزیری لبنان در شهرهای مختلف کشور موجی از اعتراض های تند را به راه انداخت. حزب الله مؤفق شد اکثریت نمایندگان مجلس را با خود همراه کند: میقاتی با مجموع ۶۸ از ۱۲۸ رأی بر نخست وزیر سقوط کرده سعد حریری پیروز شد. بدین ترتیب حزب الله به هدفش رسید: جنبش شبه نظامی اسلامی اکنون در عمل می تواند ترکیب دولت آیندۀ لبنان را تعیین کند.
روحانیون سنی سه شنبه را «روزِخشم» اعلام کرده بودند. دوشنبه شب هزاران نفر از هواداران حریری اجتماع کردند، آنها خیابان ها را بستند و لاستیک های خودرو و ظرف های زباله را به آتش کشیدند. کانون اعتراض ها لبنان و شهر بندری واقع در شمال کشور طرابلس بود. مردان جوان فریاد می زدند: «مرگ برحزب الله! مرگ بر میقاتی! خون سنی می جوشد.» آنها عکس های متکی را به آتش کشیدند، در طرابلس از این گذشته یک خودروی شبکۀ خبری الجزیره در آتش سوخت. ارتش برای هشدار به تیراندازی پرداخت.
هلال خشان استاد علوم سیاسی در دانشگاه آمریکایی بیروت می گوید: «اینکه میقاتی در مجلس پیروز شد یک موضوع است، اینکه آیا در خیابان هم توفیق خواهد داشت موضوعی کاملاٌ متفاوت است. سنی ها برآشفته اند. کار بالا گرفته است. در دولتی به نخست وزیری میقاتی فاجعه از پیش برنامه ریزی شده است.» در نظام سیاسی لبنان باید سمت نخست وزیری را یک سنی داشته باشد. اما اکثریت سنی کشور از حریری حمایت می کنند و نگرانند نقش آنها در کشور کم رنگ شود.
این درست که حریری تاکنون اکثریت را در مجلس داشت. اما وقتی جناح دروزی ها به رهبری ولید جنبلاط ابتدای هفته به حزب الله پیوست وضعیت در مجلس تغییر کرد. اکنون رئیس جمهور میشل سلیمان به میقاتی مأموریت داده دولت تازه را تشکیل دهد.
حزب مستقبل وابسته به حریری اعلام کرد آنها در دولتی شرکت نخواهند کرد که رئیسش را حزب الله به این سمت انتخاب کرده است. به باور این حزب شیعیان می خواهند لبنان را به «پایگاه ایران» تبدیل کنند و بصورت هدفمند مخالفان را می ترسانند. عامر حوری که از افراد مورد اعتماد حریری است می گوید: «حزب الله می کوشد دمکراسی و نظام قانونی ما را نابود کند و ما زیر بارنخواهیم رفت. ما در چهارچوب قانون اساسی برای آزادی در کشورمان تلاش خواهیم کرد.»
در این میان احتمالاٌ اردوگاه حریری دستش خیلی بازنیست. تیمورگوکسل مشاور سابق نیروهای سازمان ملل در لبنان می گوید: «وی و متحدانش نمی خواهند نتیجۀ انتخابات را بپذیرند، اما هر آنچه حزب الله تاکنون انجام داده مطابق قانون اساسی است. موقعیت کنونی بسیار دشوارتر است، مردم خشمگینند، احساسات می جوشد. هیچ نمی توان گقت چه اتفاقی می افتد.» تنها مشخص است که پیروزی میقاتی تعادل لرزان قوا را در لبنان دستخوش تغییر شدیدی کرده است: صعود حزب الله بعنوان قوی ترین قدرت نظامی و سیاسی در لبنان به نقطۀ عطف جدیدی رسیده است.
حزب شیعۀ متحد ایران دو هفته پیش از دولت خارج شده و بدین ترتیب «اتحادیۀ وحدت ملی» حریری را به سقوط کشاند. دلیل این بحران بررسی حادثۀ ترور پدرحریری بود، نخست وزیر سابق رفیق حریری، که در سال ۲۰۰۵ براثر انفجار خودروی حاملش کشته شد. حزب الله حریری را زیرفشار گذاشته بود تا حمایتش را از دادگاه بین المللی لاهه که قرار بود ماجرای این قتل را روشن کند بردارد. اما وی خود داری کرد. عموماٌ انتظار می رود که دادگاه به زودی از اعضای حزب الله بعنوان مشکوک به انجام این سوء قصد نام ببرد.
بدین ترتیب لبنان بر سر آزمون دشواری قرار دارد. حزب الله اخیراٌ با تمام توان کوشیده بود دادگاه را تعطیل کند. احتمالاٌ با به قدرت رسیدن میقاتی حزب الله دست کم باید مطمئن شده باشد که لبنان به همکاری با دادگاه پایان می دهد. میقاتیِ میلیونر در سال ۲۰۰۵ هم سمت نخست وزیری را داشت و قبل از آن در دولت های متعددی حضور داشته است. در انتخابات سال ۲۰۰۹ نامش در فهرست طرفدار غرب حریری برای راهیابی به مجلس قرار داشت. وی بعنوان فردی میانه رو با تمایلات دوستانه به سوریه محسوب می شود. قبل از انتخابات خود را «نامزد وحدت» خوانده بود.
میقاتی در اصل از حمایت زیادی در شهر زادگاه خود، دژ سنی ها طرابلس برخوردار است. هلال خشان متخصص امورسیاسی می گوید: «وی تاجری بانفوذ و سیاست مداری موجه است. اما اینها فعلاٌ دیگر ارزشی ندارند: شرایطی که میقاتی با آنها سرِکار آمده است وی را در چشمان مردم در واقع به سیاستمدار حزب الله تبدیل می کند.»
دولت جدید در لبنان ممکن است برای آمریکا مشکل ساز بشود. یک سخنگوی وزارت خارجه گفت واشینگتن از دولت جدید «بسیار نگران» است. واقعاٌ هم ممکن است که آمریکایی ها مجبور به اتخاذ تصمیم های ناخوشایند شوند: از آنجا که حزب الله در آمریکا به عنوان سازمانی تروریستی شناخته می شود چاره ای نمی ماند که لبنان را رسماٌ بعنوان کشوری حامی ترور در نظر بگیرند و از کمک به این کشور خود داری کنند. در پنج سال گذشته تقریباٌ یک میلیارد یورو به لبنان پرداخته شده است. برای آمریکا بویژه بازسازی ارتش لبنان مهم بود - بعنوان وزنۀ مقابلِ حزب الله.
در اسرائیل که در سال ۲۰۰۶ چند هفته جنگ با حزب الله داشت، تحولات با دقت پیگیری می شوند. معاون نخست وزیر سیلوان شالوم نگران «دولتی ایران در مرزشمالی اسرائیل» است. البته بیشتر ناظران اسرائیلی نگران بدتر شدن فوری وضعیت نیستند. افرائیم اینبار استاد دانشگاه برایلان در فرستندۀ رادیویی کول اسرائیل احتمال داد تغییر دولت عملاٌ تغییری در وضعیت ایجاد نخواهد کرد.
به گفتۀ وی حزب الله در واقع مدتهاست که نقشی تعیین کننده در دولت دارد: «آنها همین فردا صیح موشک پرتاب نخواهند کرد، چراکه بیش از حد به خود مشغولند.» مشاور سابق امنیت ملی گیورا ایلاند حتی اکنون این امکان را می بیند که پیروزی به دست آید. به باور وی اگر حزب الله دولت را تشکیل دهد اسرائیل اجازه دارد به زیر ساخت های لبنان هم حمله کند.
ارزیابی نیت های واقعی ایران از برنامۀ اتمیش دشوار است. پیام های مختلف از مراکزِ قدرتِ رقیب به همان نسبت راهگشا نیست که شکاف بین بیانیه های رسمی تندِ مقام های ایرانی و اظهارات خصوصی آنها که در بیشتر موارد معتدل است. خیلی از مواقع ایران نسبت به نگرانی های برحق کشورهای دیگر از برنامۀ اتمی خود با سرسختی و تحریک واکنش نشان داده است.
البته این نتیجه گیری که ایران سخت مصمم است سلاح اتمی بسازد یا بتواند اورانیوم با غلظت پایین را به سرعت به اورانیوم قابل استفاده در سلاح تبدیل کند عجولانه است.
واقعاٌ دلایل خوبی وجود دارد که باور داشته باشیم وضع کمتر از آنچه می نماید خطرناک است و بهتر می توان آن را کنترل کرد. گرچه پیدا کردن راه حل برآمده از گفتگو که مورد پذیرش ایران و جامعۀ جهانی باشد کاری بس دشوار می نماید اما ممکن است.
نیاز نیست خیلی دنبال دلیل گشت که چرا ایران آستانۀ تحمل بین المللی را می آزماید: تا تحقیرهای دوران مصدق را جبران کند، تا به منطقه و بقیۀ دنیا توانایی چشمگیر فنی خود را نشان دهد؛ تا برای قدرت های غربی آشکار کند ایران تن به مصالحه ای نمی دهد که مربوط به «حق» این کشور نسبت به غنی سازی اورانیوم در چهارچوب پیمان جلوگیری از گسترش سلاح هسته ای باشد، عملکرد غرب که از سوی ایران سیاست یک بام و دو هوا تلقی می شود در سال های دهۀ هشتاد میلادی این کشور را در معرض سلاح های شیمیایی صدام حسین گذاشت.
برعکس، چندان آسان نیست که درک کرد چرا ایران باید کوتاه زمانی قبل از ساخت سلاح اتمی که شاید بزودی اتفاق بیفتد برنامۀ هسته ای خود را متوقف کند. اما در گفتگوهای متعددغیر رسمیِ من با مقام های ایران و دیگر کشورها پنج دلیل به من در این زمینه ارائه شد، و سزاوار است که این دلایل را جدی گرفت.
دلیل اول ترس از اینکه اسرائیل وجود یک یا دو بمب ایران را تهدیدِ موجودیت خود خواهد دید و احتمالاٌ خواستار حملۀ پیشگیرانه خواهد شد– با و یا بدون حمایت آمریکا، اما در هر حال با منابعی که ایران نمی تواند با آنها برابری کند. ایرانی ها چنین حمله ای را مادام که واقعاٌ بمب اتمی نساخته اند غیرمحتمل می دانند.
دوم اینکه کاملاٌ آشکار است روسیه و چین به هیچ رو بمب اتمی ایران را برنمی تابند و فضایی را که تا کنون به ایران در شورای امنیت داده اند فوراٌ تنگ خواهند کرد. این هشدار بعد از آخرین دورمذاکره دربارۀ تحریم ها آشکارتر شد.
سوم اینکه ایران از اینرو متقاعد شده است داشتن بمب به تحریم های اقتصادی غیرقابل تحمل منجر می شود. تحریم های مالیِ فعلی اثر خود را گذاشته اند – نیز تحریم علیه سپاه پاسداران و منافع گستردۀ اقتصادی آن. با این وجود ایرانی ها تاکنون در برابر این تحریم ها تاب آورده اند تا از «حق غنی سازی» دفاع کنند که ایران طبق پیمان جلوگیری از گسترش سلاح اتمی از آن برخوردار است. اما به محض اینکه نقض علنی این پیمان صورت بگیرد ایران باید قطعاٌ انتظار تحریم های سخت تر بین المللی را داشته باشد.
چهارم اینکه ایرانی ها پی برده اند هر سلطۀ منطقه ای که با سلاح اتمی به دست بیاید به احتمال تنها برای مدت زمان کوتاهی خواهد بود. گرچه در مورد توانایی مصر و عربستان سعودی یا ترکیه تردید است که قادر باشند به سرعت بمب اتمی بسازند؛ و می توان بر آن بود که بویژه آمریکا بر این کشورها فشار زیادی وارد خواهد آورد. اما در تهران نیز می دانند که قدرت طلبی های عرب- فارس و شیعه- سنی و یا مستقیم تر در منطقه رقابت تسلیحاتی اتمی را اجتناب ناپذیر می کنند.
و سرانجام یک دلیل مذهبی هم وجود دارد: سلاح های کشتار جمعی مخالف دستورات اسلام است. احتمالاٌ این استدلال کمتر کسی را در غرب متقاعد می کند اما در هر گفتگو که من با مقام های ایران داشته ام بسیار پر رنگ بوده است: و دست آخر اینکه ایران وقتی عراق این کشور را بمباران شیمیایی کرد به آن پاسخی نداد.
دلایلی موجه برای بی اعتمادی
از آنچه گفته شد نباید برداشت کرد که می توان به نیات ایران اعتماد داشت. دلایلی در گذشته و نیز اکنون در دست است که این بی اعتمادی را توجیه می کند. توافق دربارۀ پایان تحریم و انزوای سیاسی ایران باید با مراقبت و نظارت و روش های بازرسی دقیق همراه شود که نه فقط تمام مراحل حساس چرخۀ مواد سوختی هسته ای را در بر می گیرد بلکه همۀ تأسیسات مشکوک برای طراحی و ساخت سلاح را شامل می شود.
جامعۀ بین المللی باید این اطمینان را داشته باشد که مدت زمان کافی– برای نمونه دوازده ماه – وجود دارد تا بتواند در صورتیکه شواهدی برای قصد واقعی ایران جهت تولید سلاح پیدا شد واکنش نشان دهد.
بعد از این هم سرخوردگی هایی وجود خواهد داشت، مانند سال گذشته که تلاش های خلاق اعضای شورای امنیت (و تازگی برزیل و ترکیه) برای پیدا کردن راه حلی اعتماد ساز مورد پذیرش قرار نگرفتند. اما پایه ای محکم و منطقی وجود دارد که می توان بر آن بنایی برپا کرد تا درِ گفتگو باز بماند.
* از: گَرِت ایونس / در: دِراشتاندارد
نویسنده وزیرخارجۀ سابق استرالیا و رئیس سابق مؤسسۀ تحقیقات بین المللی کریسیس گروپ و یکی از دو رئیس کمیسیون بین المللی جلوگیری از گسترش سلاح هسته ای و خلع سلاح است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر