Iran's opposition says government denials regarding the arrest of the Iranian opposition leaders reveal the state's fear.
Jaras reports that Ardeshir Amirarjmand, the aide to detained leader Mir-Hossein Mousavi, told Iranian and French reporters yesterday that the contradictory reports on Mousavi and Mehdi Karroubi and their wives is a mark of the Islamic Republic's "fear and mendacity." Amirarjmand noted that the state could easily clarify the issue by allowing their family members to visit.
The children of the two opposition leaders have made several announcements indicating their belief that, based on the evidence, their parents are no longer in their homes.
The government insists that Mousavi and Zahra Rahnavard as well as Mehdi and Fatemeh Karroubi are in their homes but are barred from any outside contact for security reasons. The house arrest began after the opposition leaders called for a rally on February 14 in support of the recent Arab uprisings.
Mousavi's daughters made another attempt to see their parents two nights ago but were denied passage. Opposition websites have reported that the two couples have actually been transferred to a Revolutionary Guards prison. The Karroubi family has described the treatment of the opposition leaders as "state kidnapping and hostage-taking."
Top judiciary officials have adamantly denied this report and insist that the opposition leaders are still at their homes. Yesterday, Iran's foreign minister, Ali Akbar Salehi also denied that the opposition leaders have been incarcerated.
Today, Amirarjmand also told reporters that street protests are not the only form of resistance. To confront the "oppressive regime", he said, "we must change the situation by creating new local networks and engaging in other forms of civil resistance such as sit-ins and strikes."
Asked about the prospect for protests on International Women's Day, he said: "The Green Movement has been heavily influenced by women's networks and their nuclear innovations. The two movements have influenced one another deeply and are naturally supportive of each other. Therefore, if women's rights activists organize any protest for March 8, the people will take their place alongside them to support the demand for equal rights."
Some women's rights activists have rebuked the Coordination Council of the Green Path of Hope for failing to call a day of protest in the name of International Women's Day. The Coordination Council for the Green Path of Hope has spoken for the opposition ever since the Iranian opposition leaders were cut off from outside communication.
Amirarjmand told reporters that the Coordination Council was established through the foresight of Mousavi and Karroubi, and due to security concerns, its members will not be officially announced.
The Coordination Council rallied people on March 1 to protest against the incarceration of the opposition leaders. The Council taken effective charge of organizing the Iranian protests after the opposition leaders were cut off from the public.
source: Radio Zamaneh
Four years after a retired FBI agent mysteriously vanished inside Iran, U.S. officials have received irrefutable proof he is alive, a dramatic development that has sharply intensified diplomatic efforts to bring him home, The Associated Press has learned.
The U.S. had lacked reliable information about whether Robert Levinson was alive or dead since he disappeared in March 2007 from the Iranian island of Kish. It remains unclear who exactly is holding Levinson or where he is, but the proof that he is alive is a hopeful sign in a case that had seemingly gone cold.
The State Department issued a three-sentence statement by Secretary of State Hillary Rodham Clinton Thursday saying there were indications Levinson was in southwest Asia and asking Iran for help. The AP has learned fuller details after a lengthy investigation into Levinson’s disappearance and the effort to get him back to the U.S.
Iran has repeatedly said it has no information about Levinson, but U.S. diplomats and investigators have long said they believed he was taken by Iranian government agents. As years passed, many in the U.S. government believed the 62-year-old with diabetes and high blood pressure might have died. But late last year, Levinson’s family received proof that he was alive. Investigators confirmed its authenticity and that it was recent, current and former officials said. Officials say they believe he is still alive.
The AP has known about the proof of life since shortly after it arrived but delayed reporting it because officials said any publicity would jeopardize the ability to get Levinson home. The AP is not disclosing the nature of the proof because officials believe that would hurt efforts to free him. The current and former officials who discussed the matter insisted on anonymity because the issue is so sensitive.
Next Wednesday will mark the fourth anniversary of Levinson’s disappearance. With proof that he is alive, the case becomes one of the longer international hostage situations involving U.S. citizens. No one has publicly acknowledged holding him.
The U.S. announcement Thursday was an abrupt change in tone from what had been stalemated discussions. The U.S. has previously expressed deep frustration over what it said was Iran’s lack of cooperation. Iranian President Mahmoud Ahmadinejad has been circumspect about what his country knows about Levinson. In the course of a single interview, he has said he had no information, has offered to help and then has accused the FBI of withholding information about why Levinson was in Iran.
Levinson retired from the FBI in 1998 and became a private investigator. He was investigating cigarette smuggling in early 2007 and his family has said that effort took him to Iran. Kish is a popular resort area and a hotbed of smuggling and organized crime. It is also a free trade zone, meaning U.S. citizens do not need visas to travel there.
Levinson disappeared after a meeting with Dawud Salahuddin, an American fugitive wanted for the assassination of a former Iranian diplomat in Maryland in 1980. Salahuddin has said he last saw Levinson being questioned by Iranian officials. Levinson’s distinctive signature was used to check out of his hotel, but he never made it to the airport.
Over the years, stories have trickled in from witnesses claiming to have evidence about Levinson’s whereabouts. But like so much about Iran, the U.S. was never able to verify those accounts.
An Iranian defector now living in the United States, Reza Kahlili, told the AP that Levinson was picked up by the Quds Force, a unit of Iran’s Revolutionary Guard. Kahlili said he was told by sources inside Iran that Levinson was investigating money laundering and discovered a link between the Russian mob and the Revolutionary Guard.
Kahlili said Levinson was taken to a safe house in Tehran but he does not know what happened to him. A former FBI official said the U.S. was aware of that account and, though he described Kahlili as credible, the U.S. could never confirm his story.
In 2009, an Iranian defector told U.S. authorities that, while imprisoned by Iran’s Revolutionary Guard, he saw the name “B. Levinson” scrawled on the door frame of his cell. That account was included in a diplomatic memorandum obtained by WikiLeaks and published last month. Former officials have raised doubts about the defector, however, and when the AP located him in Europe in early January, he said he never saw Levinson’s name.
The State Department has repeatedly called on Iran to provide more information about Levinson. U.S. diplomats have also asked foreign leaders to intervene. Even the Vatican was enlisted, but in 2008 the Iranian government chastised the pope’s ambassador to Tehran, saying the Vatican had no business asking about the case, according to State Department documents.
In 2009, Secretary of State Clinton ordered a fresh diplomatic push. At a United Nations conference at The Hague that year, she personally passed a note to Iranian officials, urging them to help find Levinson.
source: AP
دکتر سابرینا مروین (Sabrina Mervin) سالهاست که درباره ایران و وجوه سیاسی و دینی جامعه ایرانی مینویسد. ایران را مرکز جهان شیعه میداند و تحولات این جهان را دنبال میکند، چنانچه آثار متعددی نیز دراینباره نگاشته است، مانند “جهان شیعه و ایران” و “حزبالله”. اما حوزه مطالعاتی مروین به ایران محدود نمیماند، بلکه در معنای وسیعتر کل جهان اسلام را دربرمیگیرد. “تاریخ اسلام، مبانی و دکترین” نوشته اوست که سال 2000 در فرانسه منتشر شد.
با این پژوهشگر فرانسوی درباره رویدادهای اخیر خاورمیانه و جهان اسلام گفتوگو کردهایم. طبیعی است مسائل ایران نیز جایگاه ویژهای در این گفتوگو داشته باشد و از این رو در برخی از پرسشها و پاسخها به جنبش سبز نیز پرداخته شدهاست.
شما اتفاقات اخیر در کشورهای تونس، مصر، بحرین، ایران، لیبی و… را چگونه تحلیل میکنید؟ آیا جهان اسلام یک رنسانس را تجربه میکند؟
کسانی که در این رویدادها ایفای نقش میکنند، از کنش خود به عنوان انقلاب (ثورة) نام میبرند، نه صرفاً یک قیام (انتفاضة). این مسئله به ویژه در کشورهایی نظیر مصر و تونس صادق است که حرکت آنان با موفقیت بیشتری همراه بوده است.
در واقع، تمام این رویدادها با هدف از میان برداشتن فساد، دست یافتن به آزادی، حقوق سیاسی و اجتماعی، برابری اجتماعی، تقسیم دوباره ثروت ملی و اهدافی از این دست اتفاق افتاده است، اهدافی که بنیانی و در عین حال عملی است یا به بیان دیگر، کمتر ایدئولوژیک و بیشتر واقعگرایانه است. اکنون دیگر در این جوامع، فعالان سیاسی و اجتماعی، روشنفکران، کارگران و تمام اقشار باید به سؤالاتی بنیادی درباره خواستههای خود و نوع جامعهای که خواهان آن هستند، پاسخ بدهند. تازه مناقشهها آغاز شده است (بهطور مثال، درباره اصل دوم قانون اساسی مصر)*.
پرسشها و مسائل، دیگر در قلمرو سیاست محدود نمیمانند، بلکه گستره آن بسیار وسیعتر است و در سطوح کلان ملی و بینالمللی ذهنها را به خود مشغول کردهاست. تغییری بزرگ در حال رخدادن است، امری که در جهان اسلام بیسابقه بوده است.
نقش اسلام در این رویدادها چیست؟ آیا میتوان جایگاهی برای ایدئولوژیهای اسلامی در تحولات اخیر خاورمیانه در نظر گرفت؟ یا اینکه تنها میل به دموکراسی و آزادی موجب حرکت انقلابیون شدهاست؟
به طور کلی، ایدئولوژیها در این زمینه حائز اهمیت نیستند. گرچه اعضای احزاب ایدئولوژیک هم در این رویدادها حضور دارند، اما میبینیم که افراد غیرایدئولوژیک نیز در آنها به همان میزان ایفای نقش میکنند. بنابراین، تا آنجا که به اسلام مربوط میشود، برای جوانان یا کنشگرانی که این رویدادها را رقم زدهاند، دین یک امر شخصی است و بیشتر یک عامل هویتبخش به شمار میآید تا یک ایدئولوژی.
البته که تصاویر تظاهراتها در ایران، جهان را تحت تاثیر قرار دادهاست، اما اکنون نگاهها به آنچه که در تونس و مصر میگذرد دوخته شده، چرا که مردم آن کشورها پیروز شدهاند
به نظر شما چقدر این احتمال وجود دارد که مصر پس از حسنی مبارک و تونس پس از بن علی به ورطه اسلامگرایی افراطی بیفتند؟
گمانهزنی دراینباره بسیار سخت است و مخاطرات زیادی به همراه دارد. ما واقعا نمیدانیم چه چیزی پیش میآید. تحلیلگران هم هیچ اتفاق نظری در این مورد ندارند و به چند دسته تقسیم شدهاند. به طور خلاصه اگر بگویم، برخی معتقدند احزاب اسلامگرا تجربیاتی عملی دارند که اعضای جامعه مدنی فاقد آن هستند. از این رو امکان تاثیرگذاری بیشتری نیز در این بازی سیاسی دارند. در مقابل، برخی دیگر معتقدند که دوران اسلامگرایی به پایان رسیدهاست. میان این دو دیدگاه افراطی با طیف متنوعی از آرا و عقاید مواجه هستیم.
آیا میتوان از همزیستی اسلام سیاسی و لیبرال دموکراسی در این کشورها سخن گفت و نسبت به آن خوشبین بود؟
نمونهای که در این زمینه اغلب به آن اشاره میشود، حزب “عدالت و توسعه” در ترکیه است. گرچه ترکیه به خاطر مسائل تاریخی و روند سکولاریسم در آن یک مورد خاص محسوب میشود، اما این موضوع میتواند در هر جای دیگری نیز صدق بکند. با این وجود از الان نمیتوانیم چیزی را پیشبینی کنیم.
یکی از تحلیلهای مورد علاقه مقامات رسمی ایران، شباهت رویدادهای اخیر مصر و تونس با انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 است. از طرفی نیروهای مخالف حاکمیت در ایران نیز این رویدادها را متاثر از جنبش سبز و راهپیماییهای عظیم ایرانیان در سال گذشته میدانند. نظر شما چیست؟ کدام دیدگاه به واقعیت نزدیکتر است؟
من فکر نمیکنم انقلاب اسلامی سال 1979 ایران، الگوی نسل جوانی قرار گرفته باشد که این جنبشها را در جهان عرب پیش میبرند. اما جنبش سبز میتواند الهامبخش آنان باشد. با این حال در نظر داشته باشید که این جنبش هنوز نتوانستهاست تغییری در وضعیت ایران به وجود آورد.
شما جنبش سبز را چگونه میبینید؟ یک جنبش اصلاح دینی؟
بله، میتوان آن را به عنوان یک جنبش اصلاح دینی در نظر گرفت، اما در عین حال یک جنبش سیاسی و اجتماعی هم هست.
بپردازیم به کتاب جدیدتان، “جهان شیعه و ایران”. چنانچه در وبسایت آمازون درباره کتاب نوشته شده، شما ایران را به نوعی قلب جهان شیعه تصور کردهاید که مناطقی از آسیای مرکزی، ترکیه، خلیج فارس و حتی سنگال را دربرمیگیرد. به نظر شما رویدادهای اخیر ایران چه تاثیراتی میتواند بر این جوامع داشته باشد؟
اول اینکه، ایران مرکز جهان تشیع و تعالیم مذهبی است؛ و همانطور که روزگاری در گذشته شهر نجف چنین مرکزیتی داشت، امروز این مرکزیت به شهر قم منتقل شدهاست. شاهد آن نیز همه روحانیانی است که به نیت تعلیم و آموزش از کشورهای مختلف به آنجا میآیند. در حقیقت، قم مرکز امروزی و تاثیرگذار تعالیم مذهبی است.
گذشته از این، مباحث و مناقشههای بسیار عمیقی درباره اسلام و نقش آن در جوامع معاصر وجود دارد که متفکران ایرانی اصلاحطلب آنها را طرح کرده و به آن دامن زدهاند. از این نظر ایران همواره پیشرو بوده است و میتوان آن را “آزمایشگاه اندیشهها” نامید. این مسئلهای است که من در کتابم به آن پرداختهام. این کتاب سال 2007 به زبان فرانسه و چندی پیش نیز به زبان انگلیسی منتشر شد.
البته که تصاویر تظاهراتها در ایران، جهان را تحت تاثیر قرار دادهاست، اما اکنون نگاهها به آنچه که در تونس و مصر میگذرد دوخته شده، چرا که مردم آن کشورها پیروز شدهاند؛ و همینطور بحرین یا هر جای دیگری که در آن میتوان تحرکاتی از این دست را مشاهده کرد. جهانیان همچنین به لیبی نگاه میکنند و واکنش بسیار خشونتآمیز حکومت آن را زیر نظر دارند.
سوال آخر اما درباره آینده ایران و جنبش سبز است. شما سیر حوادث در ایران را چگونه پیشبینی میکنید؟
من نمیتوانم چیزی را پیشبینی کنم. تحلیلگران میگویند دوره گذار در ایران طولانی میشود، اما من دیگر خیلی مطمئن نیستم. رویدادهایی که در جهان اسلام به وقوع میپیوندد، ورای درک و تصوراتی است که تاکنون داشتهایم.
————————–
* اصل دوم قانون اساسی مصر بیان میکند که «اسلام دین رسمی کشور، عربی زبان رسمی آن و منبع اصلی قانونگذاری، حقوق اسلامی (شریعت) است.» این اصل اکنون محل مناقشه است و کسانی که از سکولاریزه شدن کشور و برابری شهروندان (اعم از مسلمان و مسیحی) دفاع میکنند، خواهان تغییر این اصل هستند.
با توجه به آنچه این روزها در خیابانهای تهران و دیگر نقاط ایران میگذرد، آنچه بیش از هر چیز دیگر اهمیت مییابد، ارائه راهکارها، تحلیلها و پیشنهاداتی برای پیشبرد حرکت مردمی است. تهران ریویو با توجه به همین موضوع، سلسله مصاحبهها و مطالبی را از چهرههای متفکر ایرانی و خارجی ارائه میکند. نخستین قسمت از این سلسله مطالب به مصاحبه با رامین جهانبگلو استاد دانشگاه و نظریهپرداز سیاسی ایرانی اختصاص دارد. جهانبگلو مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشتههای فلسفه، تاریخ و علوم سیاسی از دانشگاه سوربون دریافت کرده و پس از آن دکترای خود را در رشته خاورمیانهشناسی از دانشگاه هاروارد گرفت. وی در سال 2009 جایزه صلح سازمان ملل متحد را از آن خود کرد.
به عنوان سوال نخست بفرمایید مبارزه بدون خشونت چیست؟ ممکن است بطور کلی فلسفه مبارزه بدون خشونت و همچنین خاستگاه و پیشینه آن را تبیین کنید؟
وقتی که به تاریخ بشر نگاه میکنیم میبینیم از زمانی که جوامع بشری تشکیل شدند همیشه خشونت وجود داشته و به دنباله آن، مبارزه بدون خشونت نیز دغدغه بشر بوده است. بنابر این به نوعی میتوان گفت که تاریخ عدم خشونت، رد خشونت تاریخیست و به نوعی برای نه گفتن به تاریخ، به منزله خشونت است. هدف اصلی این نوع نگرش، حرمت نهادن به شان بشر است و اینکه ما میتوانیم برای زندگی و حیات، ارزشی فراسوی تمام برخوردهای طبیعی و نزاعهایی که ممکن است در جوامع انسانی وجود داشته باشد قائل شویم. بنابر این عدم خشونت چه در بعد دینی آن از ابتدای تاریخ بشر و چه از بعد فلسفی آن، همیشه به صورت یک جهانبینی اخلاقی خودش را معرفی کرده و بحث اصلی آن این بوده است که بتواند در مقابل عدم احترام به حیات و زندگی بشر، گامی به سوی اخلاقی کردن سیاست بردارد. عدم خشونت از سوی دیگر باعث ساماندهی جامعه بر مبنای رابطه متقابل بین افراد با حرمت نهادن به شان دیگری تعریف میشود و این مساله مهمی است که در تفکر عدم خشونت در همه جای دنیا و در تمام منابع بزرگ قومی و مذهبی تاریخ بشر وجود دارد. همچنین مبارزه بدون خشونت لحظات مهمی را از تاریخ بشر به ما معرفی میکند که در آنجا فرد بر خشونت خودش نسبت به همنوعش و یا نسبت به موجودات زنده دیگر وقوف و آگاهی پیدا میکند و ضمنا در صدد یافتن راههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که بتواند به خشونت «نه» بگوید و راه و روش دیگری برای ساماندهی جامعهاش تبیین کند و به نوعی هم بتواند مساله میل به سلطهگری و قدرت ویرانگری را در بشر بکاهد.
آیا نظریه مبارزه بدون خشونت را یک استراتژی سیاسی و الزاماً تنها تاکتیک قابل قبول برای مبارزه آزادیخواهانه در هر شرایطی میدانید؟
ما وقتی درمورد عدم خشونت در تاریخ صحبت میکنیم، حال این تاریخ، تاریخ معاصر باشد یا تاریخ باستان، میتوانیم از دو نوع شیوه عدم خشونت صحبت کنیم: عدم خشونت استراتژیکی و عدم خشونت فلسفی. بسیاری شکل دوم عدم خشونت (فلسفی) را عدم خشونت معنوی معرفی میکنند. منابع بزرگ دینی و فلسفی بیشتر بر روی عدم خشونت معنوی تاکید میکنند. اشاره من به بودیسم و مسیحیت است و یا داستان یوسف و برادرانش در قران و حتی در تورات. ما وقتی میگوییم عدم خشونت معنوی، منظور یک عدم خشونت اعتقادی و وجدانیست که بر اساس یک اعتقاد اخلاقی و مذهبی بنا شده است. این نوع عدم خشونت از سوی دین یا اخلاق به فرد خطاب میشود و او را از خشونت بر حذر میدارد.
عدم خشونت استراتژیکی نوع دیگری از عدم خشونت است که به مجموعه راه و روشهای سیاسی که تلاش میکند فضای تقابل میان شهروندان را به یک فضای گفتگو و تبادل نظر تبدیل کند اطلاق میشود. این نوع عدم خشونت به نوعی ضامن کثرتگرایی مدنی است و خودش هم به صورت یک نوع مقاومتی در مقابل قدرتهای تامگرا و دیکتاتور منش و استبدادی قرار میگیرد. این نوع عدم خشونت یک نوع راهبردی است که با شیوههایی مثل سرپیچی از دستورات، اعتصاب، تحریم، تظاهرات و نافرمانی مدنی انجامشدنیست و تاکنون تجربه خودش را نقاط مختلف جهان نشان داده است. این نوع عدم خشونت هیچ ارتباطی به فرهنگ یا دین خاصی ندارد و میتوان گفت که یک تجربه تاریخی- اجتماعیست که همانطور که در ۱۰۰ سال گذشته مشاهده شده، میتواند از هند به لهستان برود، از لهستان به فیلیپین، سپس به آفریقای جنوبی، بعد به برمه و بالاخره به ایران.
میتوان گفت که مبارزه بدون خشونت استراتژی ای است که هدف آن ایستادگی در برابر قدرتهای دیکتاتور بوده و تلاش میکند که خشونت را در جامعه کاهش دهد.
شما همواره در نظراتتان از هند و گاندی به عنوان سمبل مبارزات بیخشونت استفاده کردهاید. یکی از نقدهایی که بر این نظر وارد است این است که هند در زمان گاندی و کلنیلیسم انگلیسی و مارتین لوتر کینگ در آمریکا با دولتهایی سر و کار داشت که هراس این را داشتهاند که به عنوان دولتهای سرکوبگر شناخته نشوند و به همین دلیل مبارزات بی خشونت در مورد آنها میسر بوده است. آیا فکر میکنید مبارزه بدون خشونت در مورد حکومتهای دیکتاتوری که در حال حاضر واهمهای از سرکوب عریان ندارند و برایشان نیز مهم نیست که از این منظر در نگاه جهانیان به عنوان سرکوبگر شناخته شوند، تاثیری دارد؟
این یکی از ایرادهاییست که به استمرار عدم خشونت میگیرند. عدهای میگویند اگر گاندی و یا مارتینلوترکینگ موفق شدند به این دلیل بوده که در مقابلشان انگلیسیها و آمریکاییها بودند و در آن کشورها به نوعی دموکراسی حاکم بود و در کشورهای استبدادی شما نمیتوانید همان مبارزه داشته باشید. من فکر میکنم باید این فکر را از سرمان بیرون کنیم که هر زمان درباره مبارزات بدون خشونت صحبت میکنیم، بدنبال یک گاندی در فرهنگ بومی خودمان هستیم و اگر نتوانیم این شخص را پیدا کنیم به این نتیجه میرسیم که مبارزات بدون خشونت در آن فرهنگ یا کشور معنی خاصی ندارد. به نظرم مساله اصلی این نیست. مساله اصلی این است که مبارزه و مقاومت خشونت پرهیز دو هدف دارد: یک هدف آن مبارزه بر علیه بیعدالتیها و قوانینی که عدالت را زیر پا میگذارند و هدف دیگر آن برای استقرار دموکراسی در یک جامعه است. بنابر این شیوههای عدم همکاری با یک رژیم خودکامه و استراتژی هایی همچون اعتصاب یا تظاهراتی که امروزه میبینیم در نقاط مختلف جهان اتفاق میافتد، به نوعی دارند همان تجربه گاندی را تکرار میکنند و این همان چیزی ست که من اسم آن را «لحظه گاندیستی» گذاشته ام. این لحظهایست که در بسیاری از جریانهای مدنی در جهان اتفاق افتاده است. مثلا ما این لحظه را در آٰفریقای جنوبی که یکی از بدترین نظامهای سیاسی را داشته است، دیدهایم. تجربه این لحظه را در اروپای شرقی با جنبش سولیداریتی هم دیدهایم. این تجربه را در چکسلواکی یا برمه یا چین هم دیدهایم. مسالهای که اینجا مطرح میشود این است که در نقاط مختلف همان تجربه گاندی تکرار میشود و هدف جنبشهای مدنی که خشونت پرهیزی را در دستور کار قرار میدهند، جابجایی قدرت نیست بلکه به دنبال یک نوع کثرتگرایی، یک نوع فرایند اخلاقی کردن سیاست و بازشناسی و احترام به یکدیگر هستند. نتایج تحقیقاتی که در این زمینه شده نشان می دهد که ۵۳ درصد مقاومتهای خشونت پرهیز در ۱۰۰ سال گذشته در جهان موفق شدند. از سوی دیگر مبارزات بدون خشونتی هم بودند که در نهایت بعد از پیروزی، به دیکتاتوری تازهای منجر شدند همانگونه که در کشورهایی چون روسیه، کوبا، چین و یا حتی ایران نمونه آن را دیدیم. بنابراین، این تجربه به نوعی به محک آزمایش قرار گرفته و به میتوان گفت که امتحان خودش را در تاریخ معاصر پس داده است. این تجربه نشان داده است که میتواند ما را به سمت دموکراتیک شدن جامعه ببرد. من فکر میکنم برای رسیدن به این موفقیت هیچ لزومی ندارد که طرف مقابل آمریکا یا انگلیس باشد. این تجربه به انواع مختلف در مقابل دیکتاتوریها مختلف موفقیت خودش را نشان داده است.
شما معتقدید که یک جنبش باورمند به تفکر عدم خشونت٬ حتی میتواند روی خشونت ساختاری و ساختار حکومتی و اجتماعی خشن و قانون گریز هم تأثیر بگذارد. ممکن است در این زمینه توضیح دهید؟
یکی از مسائل اصلی جنبش خشونت پرهیز، توسعه اخلاق مدنی در جامعه و کار کردن با یک زبان سیاسی تازه است. این جنبش باید بتواند جامعه را در مقابل آن حکومت خودکامهای که در حال مبارزه با آن میباشد، به درجه بالاتر اخلاقی برساند و گفتمان آن قدرت را تکرار نکند. این جنبش باید بتواند به نوعی ریشههای کلامی خشونت را دفع کند و مساله مهم دیگر این است که حتی بتواند با دروغ هم مبارزه کند. تمام این نکاتی که اشاره کردم یک مساله را مطرح میکند و آن اینکه «انحصار قدرت» به همراه «انحصار حقیقت» در یک جامعه با یکدیگر گام بر میدارند. در اینجا میتوانیم از کلمه سکتاریسم استفاده کنیم. آن سکتاریسمی که از نظر عقیدتی موجب میشود که گروه یا حکومتی حقیقت دیگری را نپذیرد و تنها حقیقت خودش را به عنوان یک «حقیقت مطلق» به رسمیت بشناسد و آن را در انحصار خودش قرار دهد در دراز مدت در مقابل جنبشهای خشونت پرهیز شکست خواهد خورد.
نمیتوان در دراز مدت از یک حقیقت سخن گفت. بنابر این مساله اصلی این است که چگونه میتوان مشروعیت اخلاقی خود را در مقابل حکومتی که حقیقت را در انحصار خود گرفته بدست آورد. من فکر میکنم که جنبشهای مدنی باید الگوهای اخلاقی جدید خودشان را تجربه کنند و این به خشونت پرهیزی بسیار کمک میکند. من اینجا اشاره میکنم به واسلاو هاول از جمهوری چک که میگفت «حقیقت فقط آن چیزی نیست که فکر میکنیم هست، بلکه حقیقت شرایطیست که در آن حقیقت گفته میشود.» این شرایط را باید آن فعالان مدنی مهیا کنند که بتوانند انحصار حقیقت توسط دولت را شکست دهند و به نوعی بتوانند حرف خودشان را برای جامعه ابراز کنند. در آنجا است که میتوان گفت جنبش بدون خشونت یک جنبش بسیار پراگماتیسمیست که یک جامعه تحقیرشدهای که توسط خشونت حاکمیت تحقیر شده است را میتوانند به یک درجه اخلاقی بالاتری ببرند که به ان جنبش یک اعتماد به نفس خواهد داد.
اجازه دهید مبارزه بدون خشونت را در مورد ایران بطور کلی و جنبش سبز بطور خاص پی بگیریم. حرکت ۲۵ بهمن نقطه آغازی بود برای شروع مجدد اعتراضهای خیابانی. بطوری که شاهد بودیم در این روز شعارها به سمت رهبر جمهوری اسلامی بود و مردم هم به گفته تحلیلگران وارد فاز دیگری از مبارزات خود شدند. به نظر میرسد حاکمیت نیز به دلیل رادیکال شدن فضا خشونت بیشتری به کار ببرد. آیا فکر میکنید با افزایش سرکوب عریان از ناحیه حکومت، همچنان مبارزه بدون خشونت ممکن است؟ آیا بازگشت به خیابان توسط معترضین را تاکتیک صحیحی میدانید؟
به نظرم باید مساله را اینگونه دید که مبارزه بدون خشونت فقط در سطح خیابانها شکل نمیگیرد. اگر مردم به خیابانها نیایند، این دلیل نمیشود که آنها نمیتوانند فکر خشونت پرهیزی را در جامعه ترویج دهند و همانطوری که گفتم با دروغ و با گفتمان حاکم و انحصار حقیقت توسط حکومت مبارزه کنند.
جنبشی که بخواهد در جامعه حضور داشته باشد، باید در خودش در زمینههای روشنفکری و حتی هنری کار کند و به اهدافی که دارد واقف باشد و برای آن اهداف زحمت بکشد. فقط با مظلوم نمایی نمیتوان به نتیجه رسید. من با دیالکتیک ظالم و مظلوم مخالفم. در تاریخ هم دیدهایم عدهای بودهاند که در مقابل ظلم، مظلوم نمایی کردهاند و بعد ها خودشان هم ظالم شدهاند
در جنبش سبز، تجربه مبارزه بدون خشونت تنها یک تجربه سیاسی نیست. بلکه یک تجربه شهروندی نیز هست. جنبش مدنی ایران باید به این مساله واقف باشد که ماهیت خشونت پرهیزش سرمایه اخلاقی و ضامن بقای دموکراتیکش است. من فکر میکنم فعالان مدنی باید به این مساله آگاه باشند و بدانند که وقتی که با خشونت اجتماعی یا سیاسی مبارزه می کنند تنها با یک قدرتی که به صورت امر «عمودی» خودش را نشان میدهد نمیکنند، بلکه دارند به صورت «افقی» نیز در سطح جامعه دارند یک چالشی را پیش میبرند. اگر ما این مساله را قبول داشته باشیم میتوانیم بگوییم که خشونت پرهیزی در ایران، چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعیاش میخواهد خودش را از دور باطل ساختار تاریخی خشونت در ایران خلاص کند و هدف آن رسیدن به یک خرد جمعی است. خردی که دارد به این نتیجه میرسد که خودش میتواند منشا قانونگذاری قرار گیرد، میتواند به شیوههای جدیدی از تعامل شهروندی دست پیدا کند، میتواند با فرهنگ دروغگویی و لمپنیسم در جامعه مبارزه کند و حتی میتواند سرمشق یک گفتمان جدیدی هم بشود.
به نظر میرسد حکومت ایران به تدریج ضمن احساس ترس بیشتر، خشونت بیشتری نیز به خرج دهد؛ مایلم نظر صریح شما را در خصوص مرز بین خشونت و دفاع از خود بدانم. در جایی که یک شهروند یا یک فرد عادی که در معرض خشونتی غیرقابل وصف قرار می گیرد چه باید بکند؟
باید به این مساله توجه داشت که دفاع از خود یک مساله شهروندی و اخلاقی است نه یک عمل غریزی و حیوانی. یعنی هر چه دفاع از خود غریزی باشد، هر چقدر آن نفس و ماهیت مدنی اش کمتر باشد، به «قتل» نزدیکتر میشود. این مساله بسیار مهمی است که من فکر میکنم باید به آن واقف باشیم. کسی که مجبور میشود از خودش با خشونت دفاع کند، از سوی کسی که او را وادار به خشونت کرده است مورد ضعف قرار گرفته است. ما باید بدانیم کسی که از خودش در خیابان در مقابل حملات بسیج و نیروهای انتظامی دفاع می کند، خودش را نباید در موضع ضعف ببیند و به نظر من خشونت پرهیزی اش حتی در دفاع از خود، به معنی سنگدلی و کینه توزی نیست. اگر چنین باشد، این دفاع به یک واکنش غریزی تبدیل میشود و این واکنش غریزی میتواند خشونتی باشد به سمت انهدام طرف مقابل.
اگر هدف دفاع از خود محکوم کردن خشونت باشد، این عمل مثبت است. به نظر من حتی مساله «شهامت» هم مساله خیلی مهمیست که بسیاری از متفکران همچون گاندی، لوترکینگ و دیگران هم به آن اشاره کردهاند این است که شما با یک دستور زبان دیگری به سمت دفاع از خود میروید. این دستور زبان در درجه اول این است که شما ارزش ها، معیار ها و هنجارهای متفاوت دارید و دیگر اینکه وقتی در مقابل خشونت در حال ایستادگی و دفاع هستید، با اندیشه و فرهنگ خشونت هم مبارزه میکنید. در حقیقت شما دارید به فرهنگ و کرامت انسانی احترام میگذارید. شما وقتی با لمپنیسم مبارزه میکنید، خودتان نباید تبدیل یک «لمپن» جدید بشوید. برای اینکه نمیتوان لمپن بود و با لمپنیسم مبارزه کرد. میتوان گفت که این یک قانون طلایی خشونت پرهیزیست که میتوان گفت خشونت پرهیزی، همیشه با یک عشق به حقیقت یابی و مبارزه با تعصب و به چالش کشیدن فرهنگ خشونت خود را نشان میدهد. بدون تاکید بر این نکات به نظر من خشونت پرهیزی عملا شکست خورده است. همانطور که بسیاری از متفکران هم گفتهاند باید میان وسیله و هدف یک فراوری و یک نوع تعاملی وجود داشته باشد و همیشه باید به این مساله واقف باشیم که چه وسیله ای را برای چه هدفی انتخاب میکنیم.
شما در یکی از مصاحبههای اخیرتان گفتهاید که مشروعیت حاکمیت در جمهوری اسلامی دچار بحران اخلاقی و سیاسی شده و به همین خاطر به خشونت مطلق و عریان روی آورده است، اما در عین حال تجربه آشتی ملی در ایران نیز دست یافتنی است. ممکن است در این زمینه بیشتر توضیح دهید؟
برخی به اشتباه فکر میکنند اگر دولت مشروعی خشونت اعمال کند، آن خشونت هم مشروع می شود. در صورتی که چنین چیزی نیست. اولا که خشونت خودش هیچگاه مشروعیت دهنده نیست. نه به دولت، نه به گروه، نه به حزب و نه به فرد. و دوم اینکه خشونت زمانی فوران پیدا میکند که نتیجه یک بحران مشروعیت در سطح حکومتی و بحران هویت در سطح فردی است.
بنابراین هر حکومت یا گروه یا فردی که خشونت اعمال می کند خودش زندانی این خشونت است و به نوعی نمیتواند خودش را از این خشونت خلاصی دهد.
به عنوان نمونه میبینیم که در لیبی مردم میگویند قذافی را نمیخواهیم و او نیز چون دچار بحران مشروعیت شده، دست به خشونت میزند و فکر میکند این آخرین سنگریست که میتواند خودش را نجات دهد. اما در حقیقت کاری که دارد میکند در واقع موقعیتش را سختتر میکند. وقتی یک نفر در جایگاه مسئول اعمال خشونت میکند نه تنها ممکن است قدرت خودش را از دست بدهد بلکه اطرافیانش نیز ممکن است از او وحشت زده بشوند. مانند اتفاقی که برای هیتلر افتاد.
مساله این است که یک جنبش مدنی در مقابل مشروعیت از دست رفته حاکمیت چگونه میتواند مشروعیت اخلاقی و سیاسی خودش را بدست بیاورد؟ به نظر من هر چقدر بیشتر این خشونت پرهیزی را ترویج کند، سرمایههای اخلاقیاش بیشتر میشود و این سرمایههای اخلاقیست که پسانداز دموکراتیک برای حال و آینده یک جنبش مدنی مطرح میشود و اینجاست که مساله آشتی ملی مطرح میشود. من چندین بار گفتهام که مساله آشتی ملی، مساله مهندسی اجتماعی نیست، بلکه مساله اصلیاش مساله همکاری میان شهروندان برای ایجاد یک ایران دموکراتیک و کثرت گرا است. ما درباره یک وحدت در کثرت صحبت می کنیم. یعنی زمانی که تفاوتها در کنار یکدیگر قرار میگیرند و اتفاقا چون متفاوت هستند میتوانند توانمند باشند. من این را در جنبش سبز کاملا میبینم. به نظرم جنبش سبز اتحاد تفاوتهاست. توانمند شدن جنبش سبز در گوناگونی آن است. این گوناگونی میتواند از نظر فکری، اعتقادی، سنی و… باشد. هر چقدر اتحاد میان تفاوتها بیشتر باشد جنبش میتواند توانمندتر باشد و ما میتوانیم بیشتر به سمت آشتی ملی گام برداریم.
فکر میکنید چرا برخی از جنبشهای بدون خشونت نمیتوانند در نهایت موفق شوند؟ به عنوان مثال جنبش میدان تیانانمن که با اعتراض دانشجویان شروع شد، در نهایت با کشتار و سرکوب آنان خاتمه یافت.
من فکر می کنم عدم موفقیت هر جنبش مدنی از چند حالت خارج نیست. یا اینکه جنبش مدنی در یک برههای شروع به دروغ گفتن به خود می کند یا خشونت به کار میبرد. یا مساله اش مساله جابجایی قدرت میشود. و یا اینکه به نوعی گرفتار بیعدالتی و تبعیضی که خود در حال مبارزه با آن است میشود.
مثلا در مورد میدان تیانانمن، من با بسیاری از روشنفکران چینی صحبت کردهام، آنها معتقدند که جنبش هایی همچون تیانانمن که به موفقیت منجر نشد به این دلیل است که به اندازه جنبشهایی همچون جنبش سبز و یا بسیاری از جنبشهای مدنی دیگر فعالیت فکری نداشتند و یا ندارند. مساله اصلی آنها مساله اقتصادی ویا مسائل فردگرایی لذت جویانه شده است به همین دلیل است که موفق نشده یا نمیتوانند موفق شوند.
جنبشی که بخواهد در جامعه حضور داشته باشد، باید در خودش در زمینههای روشنفکری و حتی هنری کار کند و به اهدافی که دارد واقف باشد و برای آن اهداف زحمت بکشد. فقط با مظلوم نمایی نمیتوان به نتیجه رسید. من با دیالکتیک ظالم و مظلوم مخالفم. در تاریخ هم دیدهایم عدهای بودهاند که در مقابل ظلم، مظلوم نمایی کردهاند و بعد ها خودشان هم ظالم شدهاند. مساله اصلی تاکید بر این امر است که چگونه میتوان الگوهای مدنی و شبکههای جدید را توسعه داد. شبکههایی مثل جنبش زنان، جنبش کارگری، جنبش دانشجویی و بسیاری از سازمانهای غیردولتی هستند که می توانند روح خشونت پرهیزی و مدارا را زنده نگه دارند و این شیوه مبارزاتی را به عنوان یک شیوه شهروندی در حوزه عمومی مطرح کنند.
برخی معتقدند جنبشهای بدون خشونت لزوماً به دموکراسی منجر میشود. تا چه حد با این نظر موافقید؟ منتقدان این نظریه میگویند انقلاب سال 57 ایران را میتوان به عنوان مثال نقض این نظریه مطرح کرد: جنبش بدون خشونتی که در نهایت به دموکراسی منجر نشد. ارزیابی شما چیست؟
من فکر میکنم که مبارزه خشونت پرهیز در همه جهان و در همه اعصار برای توسعه عدالت اجتماعی و برابری سیاسی بوده است. بر اساس تجربه تاریخی، میتوان گفت عادلانهترین ساماندهی اجتماعی، دموکراسی است. دموکراسی در مقابل تمام ایدئولوژیهای مختلف و در مقابل تمام عقیدههای سیاسی که تاکنون در تاریخ بشری تجربه کردهایم نشان دادهاست که میتواند از همه اینها عادلانهتر باشد و میتواند به آزادیهای مدنی و آزادیهای فردی بیشتر احترام بگذارد. اگر چنین باشد، خشونتپرهیزی مدنی هم گامی در جهت توسعه دموکراسی از نوع خشونت پرهیز است. دموکراسی خشونت پرهیز، دو مرحله دارد. مرحله اول آن که ما الان در ایران میبینیم، مقاومت در مقابل حکومتهای خودکامه و مبارزه برای آزادیهای مدنیست. مرحله دوم نیز که ما آن را همیشه فراموش میکنیم، ایجاد نهادهای دموکراتیک و پیشبرد مسئولیتهای شهروندیست.
این اتفاقی که در سال ۵۷ در ایران افتاد و شما به آن اشاره کردید، برای بسیاری از جریانات سیاسی در جهان اتفاق افتاده است که در فاز اول حرکت مقاومت مدنیشان خشونت پرهیز بودند و مساله قدرت برایشان انقدر اهمیت نداشته که مساله مبارزه با قدرت اهمیت داشته است ولی در فاز دوم به انحصار حقیقت و ایجاد یک گفتمان که خودشان را به جامعه تحمیل کنند روی آوردند.
من فکر میکنم که در سال ۱۳۵۸ خشونت موجود در جامعه ایران از بسیاری از جریانات سیاسی ایران نشات میگیرد. شما میبینید که بسیاری از جریانات سیاسی پیش از انقلاب که هدف اصلیشان مبارزه با شاه بوده است، هیچ وقت به دنبال دموکراسی و مبارزه با گفتمان قدرت نبودند بلکه وقتی در بهار ۱۳۵۸ زمانی که حکومت شاهنشاهی سقوط کرد، هر کدام به نوعی به دنبال آن بودند که بتوانند یک گفتمان قدرت جدیدی را ایجاد کنند.
به همین دلیل است که شما میبینید که آن مقاومت شهروندی و مدنیای که سال ۱۳۵۷ در مقابل سیستم نظام پهلوی خودش را شکل داده بود کاملا از بین میرود و تبدیل میشود به یکسری گروههای مختلفی که با یک حکومت مرکزی، مبارزه میکنند. این مبارزه هم میبینیم به خاطر دموکراسی نیست، بلکه خیلی از آنها به دلیل اینکه فکر میکنند خودشان مشروعیت رسیدن به قدرت را دارند مبارزه میکنند و هیچ کدامشان (وقتی که برمیگردیم و آثار و سخنرانیهای آنان را مطالعه میکنیم) مساله خشونت و قدرت را محکوم نمیکنند، بلکه برای خودشان یک مشروعیتی قائلند که «اگر ما خشونت کنیم کار درستی کردهایم.» و اتفاقا من فکر میکنم که این گروهها در دو وجه اشتباه تاریخی بزرگی انجام دادند. یکی اینکه بسیاری از گروههای سیاسی در سال ۱۳۵۸ از کشتارهای مسئولان رژیم شاهنشاهی پشتیبانی کردند، و دوم اینکه بیشتر آنها بجای اینکه بتوانند با زنانی که این گفتمان خشونت و گفتمان قدرت را محکوم میکردند، یکصدا بشوند، آنها را محکوم کردند و گفتند که شما بورژوا و ضد انقلاب هستید و میخواهید که جلوی حرکت انقلاب را بگیرید. اینجاست که مبارزه بدون خشونت به شکست منجر میشود.
به عنوان سخن آخر باید گفت که جنبش خشونت پرهیز یک جنبش تعلیم و تربیتی و آموزشی هم است که باید یک آگاهی مدنی به جامعه خود نیز بدهد و بداند که از چه ارزشهایی در چه دورهای دفاع کند و چگونه باید در دوران بحرانی داوری سیاسی بکند.
بهگفته رئیس سازمان زندانها، ظرف ۱۸ ماه گذشته تعداد زندانیان ایران ۵۵ هزار نفر افزایش یافته و به ۲۲۰ هزار نفر رسیده است. اما زندانها تنها برای ۸۵ هزار نفر جا دارند. گروهی به رغم تامین قرار در زندان ماندهاند.
به گزارش دویچهوله، غلامحسین اسماعیلی رئیس سازمان زندانهای جمهوری اسلامی، در واکنش به سخنان رئیس قوه قضائیه، ضمن تشریح مشکلات زندانهای ایران گفت که پیام این مقام در مورد ضرورت برخورد قاطع با برهمزنندگان نظم اجتماعی از سوی برخی همکاران وی بد تفسیر شده است.
اسماعیلی، شدت عمل و زندانی کردن مرتکب شوندگان جرایم خشن و سازمان یافته را ضروری دانست، اما تاکید کرد که اتخاذ سیاست قاطع نباید به معنای آن باشد که افراد بی حساب و کتاب به زندان بیافتند.
رئیس سازمان زندانها، توضیح داد که زندانهای ایران برای نگهداری ۸۵ هزار زندانی ظرفیت دارند، اما در حال حاضر تعداد زندانیان به ۲۲۰ هزار نفر رسیده است. اسماعیلی افزود:«در دوره یکسال و نیمه مسئولیت من، ۵۵ هزار نفر بر تعداد زندانیان سراسر کشور افزوده شده، اما حتی ۵۵ متر هم به فضای زندانها اضافه نشده است.»
رئیس سازمان زندانها در همایش دادستانهای عمومی و انقلاب سخن میگفت. این همایش روز چهارشنبه (۱۱ اسفند) و یک روز پس از تظاهرات مخالفان در ایران علیه بازداشت موسوی و کروبی، برپا شد. یکی از بحثهای عمده همایش، نحوه برخورد قوه قضائیه با دستگیرشدگان ناآرامیهای اخیر بود.
رئیس سازمان زندانها، پس از تاکید بر تراکم شدید در زندانها گفت:«از جمعیت ۲۲۰ هزار نفری زندانیان ما، ۷۰ هزار نفر با قرار تامین در زندان هستند. ما میتوانیم تدابیری اتخاذ کنیم که برخی در زندان نباشند.»
توضیحات رئیس سازمان زندانها نشان میدهد که مجازاتها در بسیاری موارد تناسبی با نوع جرائم عادی ندارد. وی گفت:«در بازدیدهای اخیر ۵۰ تا ۶۰ نمونه را جمعآوری کردیم که مصادیق عینی و دقیقی برای این موضوع هستند. مثلا یک محکوم به پرداخت ۱۰۰ هزار تومان جریمه نقدی ۱۱ ماه در زندان مانده بود. نمونه دیگر زنی بود که به اتهام رابطه نامشروع ۱۰۳ روز در زندان مانده بود و بعد به ۳۰ ضربه شلاق محکوم شد.»
افزایش تعداد زندانیان، در سالهای اخیر به یکی از بزرگترین مشکلات جمهوری اسلامی تبدیل شده است. تا آنجا که رئیس سازمان زندانها اخیرا در نامهای به شورای شهر تهران خواستار تعیین بودجه عمرانی برای زندان اوین شده است. با این همه، اسماعیل احمدی مقدم فرمانده نیروهای انتظامی روز پنجشنبه (۱۲ اسفند) در مصاحبه با ایسنا از دستگاه قضائی ایران خواست که دستگیرشدگان ناآرامیهای اخیر را با تعهد و ضمانت آزاد نکند و در برخورد با آنها سختگیرتر باشد.
در همایش سراسری دادستانهای کشور صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه، در واکنش به کسانی که این دستگاه را به نرمش در برابر معترضان متهم کردهاند، گفت:«عدهای که رد پای آنها را میتوانم بگویم به کجا بر میگردد، مدعی شدند قوه قضائیه هیچ کاری نکرده است. این درحالی است که دستگاه قضائی صدها پرونده را در فضائی ملتهب رسیدگی کرده است. … چگونه میتوان گفت دستگاه قضائی در برابر فتنه گران عمل نکرده است؟»
رئیس قوه قضائیه، بدون نام بردن از فائزه هاشمی دختر رئیس مجمع تشخیص مصلحت گفت:«عده محدودی در کوچه و خیابان راه میافتند، علیه کسی که خود به آن میل ندارند شعار میدهند و خود نیز محاکمه و اجرا میکنند. در همین چند روز اخیر نسبت به برخی مسئولان و خانوادههای آنان هتاکی شد. این ظلم است. ظلم که شاخ و دم ندارد.»
فائزه رفسنجانی، چند روز پیش در شهرری مورد تعرض و هتاکی شدید چند نفر از لباسشخصیها قرار گرفت. این گروه، ضمن فحاشیهای رکیک، دختر رئیس مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت را تهدید کردند، محافظ وی را مورد تعرض فیزیکی قرار دادند و شعارهای تندی علیه شخص رفسنجانی سر دادند.
صادق لاریجانی در ادامه سخنان خود افزود:«خطاب به خانم یا آقائی کلماتی گفته میشود که واقعا برخی از آنها مستحق حد است. چطور میتوان اینها را تحمل کرد؟ باید همه مسئولان جهتگیری کنند.»
در حالی که همه اعضای خانوادههای میرحسین موسوی و مهدی کروبی تاکید دارند که آنها در خانههای خود نیستند، جعفری دولتآبادی دادستان تهران، در حاشیه همایش دادستانها، دوباره خبر انتقال این دو را به زندان حشمتیه تکذیب کرد و گفت که همه این اظهارات دروغ است و آنها در خانههای خود هستند.
در همایش دادستانها، طاها طاهری قائممقام ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور هشدار داد که مسئله گسترش اعتیاد، در کنار بسیاری ناهنجاریهای دیگر، اگر مهار نشود میتواند به یکی از بحرانهای اصلی کشور تبدیل شود. وی گفت:«متاسفانه امروز ۷۵ درصد مردم دسترسی به مواد مخدر را آسان تلقی میکنند.»
ویکی لیکس اسنادی را منتشر کرده که نشانمیدهد ایران در حال حاضر یکی از مهمترین شاهراههای قاچاق هروئین به سراسر جهان است و حتی آزمایشگاههای متعدد و مدرنی هم برای تبدیل تریاک به هروئین در اختیار دارد. روز دوشنبه (۹ اسفند) ۲۹ تن تریاک در فرودگاه بینالمللی تهران کشف شد. این محموله با یک هواپیمای خصوصی از چین به ایران رسیده بود.
علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ایران می گوید که دو رهبر مخالفان دولت ایران و همسرانشان آزاد هستند و “ممکن است به میل و تصمیم خود در حال حاضر در خانه نباشند”.
به گزارش بیبیسی، آقای صالحی در مصاحبه ای با شبکه تلویزیونی یورونیوز که امروز پنجشنبه ۱۲ اسفند (۳ مارس) منتشر شد، در پاسخ به سئوالی در مورد علت “دستگیری” میرحسین موسوی و مهدی کروبی گفت: “اینطور که شما می گویید نیست و این کسانی که شما به آنها اشاره داشتید در خانه هایشان مشغول زندگی معمولی خود هستند”.
این در حالی است که فرزندان آقای موسوی و کروبی می گویند در ۱۷ روز گذشته از والدین خود بی خبرند و شواهد متعدد از عدم حضور آنها در خانه حکایت دارد.
مقامات قضایی ایران هم بر حضور دو رهبر مخالفان دولت و همسران آنها در خانه هایشان تأکید می کنند، اما ایجاد “محدودیت هایی در ارتباطات” را علیه آنها تأیید کرده اند و ادعا نمی کنند که آنها برای رفت و آمد و دیدار دیگران آزاد هستند.
در این حال آقای صالحی گفته است: “تا آنجا که من می دانم، آنها در منازل خود هستند، همیشه از جایی به جای دیگر می روند و آزاد بوده اند که خانواده و بستگانشان را ملاقات کنند”.
دختران میرحسین موسوی و زهرا رهنورد صبح امروز با انتشار بیانیه ای اعلام کرده بودند که دیشب برای چندمین بار به منظور خبر گرفتن از سرنوشت والدین خود به مقابل منزل آنها مراجعه کرده اند، اما مأموران امنیتی اجازه ورود به آنها نداده اند و گفته اند که خبرهای مبنی بر وجود امکان تماس با رهبران مخالفان توسط فرزندان آنها نادرست بوده است.
به گفته دختران آقای موسوی، این مأموران به آنها توصیه کرده اند که به دادگاه انقلاب مراجعه کنند.
بی خبری ۱۷ روزه از آقایان موسوی و کروبی و خانم ها رهنورد و کروبی واکنش های گسترده ای در سطح بین المللی برانگیخته است.
در ایران هم علاوه بر این که شخصیت ها، مراجع مذهبی و نهادهای منتقد حکومت از حصر خانگی یا بازداشت رهبران مخالفان انتقاد کرده اند، گروهی از هوداران آنها هم در روز دهم اسفند در چند شهر، از جمله تهران به خیابان آمدند و به این حصر یا بازداشت اعتراض کردند.
حصر خانگی و قطع کامل ارتباطات آقایان موسوی و کروبی پس از آن آغاز شد که این دو رهبر مخالفان از هواداران خود خواستند که روز ۲۵ بهمن و در حمایت از حرکت های ضد استبدادی در منطقه به خیابان ها بیایند.
وزیر امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت که اخیراً به اطلاعاتی دست یافته که نشان میدهد رابرت لِوینسون، مأمور پیشین افبیآی که در سفری به ایران ناپدید شده زنده است و «جایی در جنوب غرب آسیا» نگهداری میشود. وی همچنین از ایران خواست تا برای آزادی او به مسئولان آمریکایی کمک کند.
به گزارش رادیو فردا، آقای لوینسون نزدیک به چهار سال پیش، در فروردین ماه سال ۸۶، زمانی که در قالب سفری کاری به ایران رفته بود، در جزیره کیش ناپدید شد و تاکنون اطلاعاتی در مورد سرنوشت وی در دست نبود.
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه با صدور بیانیهای از پیدا شدن نشانههای جدیدی از زنده بودن رابرت لوینسون خبر داد و اظهار داشت: «از آنجا که دولت ایران پیش از این برای کمک در این مورد اعلام آمادگی کردهاست ما احتراماً از دولت ایران میخواهیم تا با کوششهایی انساندوستانه موجبات بازگشت سالم رابرت به آغوش خانوادهاش را فراهم کند.»
وی افزود: «ما از تلاشهای دولت ایران در این زمینه قدردان خواهیم بود.»
در این بیانیه کوتاه جزئیات بیشتری از محل نگهداری رابرت لوینسون در جنوب غرب آسیا که شامل منطقه ایران و شماری از کشورهای عربی میشود ذکر نشده و دلیل درخواست کمک از ایران نیز در آن قید نشدهاست.
ایالات متحده تا کنون چندین بار از ایران خواستهاست که موضوع ناپدید شدن این شهروند آمریکایی را بررسی کرده و نتیجه تحقیقات خود را در اختیار آمریکا قرار دهد.
بر اساس گزارشها در دسامبر سال ۲۰۰۷ میلادی، زمانی که کریستین لوینسون، همسر آقای لوینسون، برای دیدار با مقامهای رسمی دولت ایران به تهران سفر کرده بود، از آنان خواسته بود که برای یافتن همسرش کمک کنند.
در آن هنگام مقامهای ایرانی به خانم لوینسون وعده همکاری و انجام تحقیقات گسترده دادهاند. موضوع دستگیری رابرت لوینسون پیش از آن هم توسط غلامحسین محسنی اژهای وزیر وقت اطلاعات جمهوری اسلامی رد شده بود.
موضوع احتمال دستگیری رابرت لوینسون توسط سپاه پاسداران، که در یکی از اسناد دیپلماتیک در ویکیلیکس و به نقل از یک زندانی سیاسی منتشر شدهاست، ماه گذشته از سوی سپاه پاسداران تکذیب و رد شد.
بالاخره رسید آن روزی که نباید، رسید و میرحسین موسوی و مهدی کروبی بازداشت شدند. نگرانی که از سال پیش و بعد از شروع اعتراضات در دلهای مردم موج میزد و با تغییر آهنگ مخالفت مردم احتمال وقوع آن کم و زیاد میشد. حکومت در دستگیری رهبران جنبش سبز نهایت زیرکی را به خرج داد. نزدیک به دوسال صبر کرد و وقتی که دید جوانههای جنبش دارند از دل خاک دوباره سر برمیآورند قدم به قدم جلو خزید و در بیخبری مطلق، نیت شوم خود را عملی کرد و هنوز که هجده روز از دستگیری آنها میگذرد زیر بار پذیرش این مساله نرفته است. فکرش را بکنید، سایت کلمه میگوید که میرحسین و کروبی به همراه همسرانشان به زندان حشمتیه منتقل شدهاند و دادستان تهران میگوید که آنها در خانههایشان هستند. دختران موسوی و رهنورد میگویند که چراغهای خانه پدر و مادرشان خاموش است و کیهان تیتر میزند که سران فتنه با اعضای خانوادهشان ملاقات کردهاند. مشخص است که میخواهند خبر را به تدریج و گام به گام به جامعه تزریق کنند تا از شدت شوک وارده بکاهند.
طرح سهشنبههای سبز این بار با خبر دستگیری رهبران جنبش گره خورده بود و انتظار میرفت که مردم واکنش گستردهای نشان بدهند، همان طور که در شعارهایشان گفته بودند: ایران قیامت میشه. نمیتوانم بگویم مردم بیتفاوت بودند. با آن همه نیروی امنیتی که در خیابان ریخته بود بازهم پیادهروها شلوغ بود و مردم آمده بودند؛ اما نه آن چیزی که واقعا انتظار داشتم یا این طور بگویم که آرزویم بود. شاید هم انتظارم بیجاست. آخر مردم مسالمتجویی که میآیند تا با سکوت اعتراض خودشان را نشان بدهند، دیگر بیشتر از این نمیتوانند مفت و مسلم سینهشان را جلوی گلولهها سپر کنند. جنبش محتاج زمان است تا در شهرهای کوچک هم پا بگیرد و با مشکلات اقتصادی پیوند بخورد.
اما تمام مساله این نیست. من قبول دارم که در پرداختن به اهداف جنبش سبز، به مسائل اقتصادی کمتر از دیگر چیزها توجه شده است یا هنوز جنبش در شهرهای کوچک و روستاها ریشه ندوانده است؛ اما مگر نه این است که شروع جنبش با یک حرکت سیاسی که نشات گرفته از دل طبقه متوسط است همراه بود؟ مگر ما نخواندهایم که اتفاقات سیاسی و تحولهای بزرگ یک جامعه را همین طبقه متوسط رقم میزنند؟ مگر در زمان انقلاب پنجاه و هفت، روستاها و شهرهای کوچک نقش اصلی را داشتند؟ پس به نظر میرسد که جنبش و سران جنبش و مردم، گاهی در انتخاب استراتژیها و تاکتیکهای خود اشتباه کردهاند و این باعث شده که انرژیها هرز برود و فرصتسوزی شود.
جنبش بر سر یک دو راهی قرار گرفته است و عیار آن در روزهای آینده مشخص خواهد شد. عبور از این مرحله بسیار دشوار است و نیاز به هوشیاری بالایی دارد. ما نیازمند این هستیم که نسبت به اتفاقات پیش رو حساس باشیم تا روزی نرسد که دوباره مثل دوران مصدق، انقلاب یا اصلاحات، احساس غبن و ناامیدی کنیم
حکومت خیال میکند که با دستگیری میرحسین و شیخ مهدی، سر جنبش را از تنش جدا کرده است و با این کار حیات را از او گرفته است. درست است که این دستگیری ضربه بزرگی به جنبش سبز وارد میکند اما آن را از حرکت به جلو باز نمیدارد چرا که جنبش از ابتدا قائم به فرد خاصی نبود و گروهی از فعالین آن را رهبری میکردند. در ثانی مردم از رهبرانشان جلوتر بودند و کف خواستههایشان از خواستههای آنها بالاتر بود. حتی در بعضی موارد رهبران نقش ترمز را ایفا میکردند. در این دو سال، رهبران در کنار مردم بودند و در خیلی از موارد واکنشهای آنها پاسخی بود به خواستههای مردم.
دقیقا به خاطر دارم که بعد از انقلاب تونس و شروع حرکت اعتراضی در مصر بود که مردم در سایتها مینوشتند که آقای موسوی! آقای کروبی! چرا دست روی دست گذاشتهاید؟ یک کاری بکنید.درخواست راهپیمایی بدهید! حتی بعضیها هم طعنه میزدند که در مصر و تونس مردم به جای اینکه بنشینند بیانیه بدهند و سکوت کنند، ریختند توی خیابانها و ظرف چند هفته کار را تمام کردند. این بود که موسوی و کروبی درخواست مجوز برای راهپیمایی کردند و با اینکه خودشان نتوانستند حضور پیدا کنند، مردم به هیجان آمده طوری به خیابان ریختند که حکومت بدجوری جا خورد و در پشت تمام آن بیانیهها و راهپیماییها و فحاشیها، مشخص بود که ترس در تمام بدنهاش نفوذ کرده است. پس تاکتیک همیشگی حمله را برگزید و دست به آزار و اذیت، حصر و دستگیری رهبران زد.
برگردیم به صحبت قبلیام راجع به اینکه آیا با توجه به پتانسیل کنونی جنبش سبز میتوان انتظار بیشتری از آن داشت و آیا همیشه تاکتیکها و استراتژیهایی که انتخاب کرده است مناسب است یا خیر؟ جواب پرسش اولم مثبت است، بله چرا که نه. انتظار من یکی حداقل از فعالین سیاسی، هنرمندان، روشنفکران و حتی مردم عادی بیشتر از این است. مدام بر طبل نا امیدی کوبیدن و غر زدن و بد و بیراه گفتن ما را به کجا میرساند؟ من فکر میکنم که این روزها نقش محمد خاتمی به عنوان کسی که دو دوره رئیس جمهور کشور بوده و در تمام دنیا شناخته شده است، میتواند بسیار اثرگذار و مفید باشد. در غیاب موسوی و کروبی و خلایی که به وجود آمده این انتظار از خاتمی میرود که پا جلو بگذارد و ناامیدیها را تبدیل به امید کند. یا مثلا شیرین عبادی کسی که تنها جایزه نوبل را برای ایران به ارمغان آورده است، میتواند بسیار بیشتر از اینها به جنبش کمک کند یا بسیاری از فعالینی که الان سکوت کردهاند یا بسیاری از کسانی که الان به جای اینکه روی هدف اصلی متمرکز شوند، مشغول نزاعهای بیمعنی و پوچ هستند.
پاسخام به سوال دوم هم منفی است. به نظر میرسد که جنبش باید از تاکتیکهای متفاوتی استفاده کند و با این کار به حکومت رو دست بزند و از داشتههای خودش به نحو احسن استفاده کند. مثال میزنم. الان بیست و یک ماه است که محل راهپیماییهایمان را از میدان امام حسین تا آزادی انتخاب کردهایم. خب این کار مزیتهایی دارد. یکی اینکه مردم عادت میکنند و در روزهایی که تلفنها قطع شده و سرعت اینترنت پائین است، میدانند که قرار ملاقات کجاست و دیگر اینکه این خیابانها بار نوستالژیکی دارند و یادآور انقلاب پنجاه و هفت هستند و در مرکز شهر واقع شدهاند و راههای دسترسی به آنها زیاد است اما هیچ فکر کردهایم که ما که بیست و یک ماه است داریم یک مسیر را انتخاب میکنیم، آیا این فرصت را به حکومت نمیدهیم که با آزمون و خطا، تمامی راهها را به روی ما ببندند و چنان سد امنیتی درست بکند که آن همه مردم به خیابان بیاید اما جرات اعتراض کردن نداشته باشند؟
به نظر من مهمترین چیزی که جنبش سبز همیشه به آن احتیاج دارد، نیروی فکری کارآمد است که اوضاع را تجزیه و تحلیل کند و راههای متنوعی را پیش پایش بگذارد. این روزها که رهبران جنبش در حبس هستند این مساله بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد. جنبش بر سر یک دو راهی قرار گرفته است و عیار آن در روزهای آینده مشخص خواهد شد. عبور از این مرحله بسیار دشوار است و نیاز به هوشیاری بالایی دارد. ما نیازمند این هستیم که نسبت به اتفاقات پیش رو حساس باشیم تا روزی نرسد که دوباره مثل دوران مصدق، انقلاب یا اصلاحات، احساس غبن و ناامیدی کنیم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر