-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
با نکته های مثبت شروع کنیم: خشم توده های عرب در مصر و تونس متوجۀ مظنونانِ همیشگی نیست. اسرائیل نقشی ندارد، پرچم آمریکا را به آتش نمی کشند یا شعارهای ضد غربی سرنمی دهند. حکومت هایِ خودی هدف اعتراض ها هستند. زنی تظاهرکننده خطاب به روزنامه نگاران در قاهره فریاد زد: «ما می خواهیم مثل شماها زندگی کنیم.» اینان آن توده های عرب نیستند که غرب یاد گرفته از آنها در هراس باشد.
با این وجود در این سوی مدیترانه با احساسی دو گانه به نیل نگریسته می شود. غرب هنوز انقلاب ایران را در سال های ۱۹۷۹/۱۹۷۸ خوب به خاطر دارد. در آن زمان افکارعمومی اروپا از سرنگونی شاه خوشحالی کرد. اما در پایان ایرانی ها نه دمکراسی که دیکتاتوری مذهبی به دست آوردند. و تهران شد صادرکنندۀ بی ثباتی در منطقه. امروز آزادی ایرانی ها از هر زمان دیگر کمتر است، حکومت مهمترین حامی سازمان های تروریستی در سراسر جهان است و در پی سلطه گری در منطقه – و نیز در پی بمب. تعجبی ندارد اگر دست اندرکاران سیاست خارجی در غرب صحبت رخدادهای مصر که می شود ابتدا نفس بلندی می کشند.
تونس، این کشور اهمیت راهبردی ندارد، اگر مردمش در تلاشند چیزی را بیازمایند موی دماغ کسی نمی شود. اما مصر یکی از مهمترین بازیگران در منطقه و طرفِ حساب ایران است.
مبارک در کناراسرائیل قابل اعتماد ترین متحدغرب در خاورمیانه بود و لنگر ثبات محسوب می شد. و اکنون همه چیز دچار بی تعادلی شده است. موقعیتی جدی.
بویژه آمریکایی ها در موقعیتی ناخوشایند هستند. باید بعد از انقلاب ایران خود را سرزنش می کردند که چرا رئیس جمهور جیمی کارتر در آخرهای دهۀ هفتاد اینقدر ساده اندیش بود که گذاشت شاه سقوط کند و کار دست روحانیون بیفتد. بعد وقتی در ابتدای دهۀ نود اسلام گرایان در انتخابات الجزایر برنده شدند غرب جانب حکومت را گرفت. از اینرو امروز اغلب غرب را نیز برای جنگ داخلی الجزایر که جان حدود ۱۰۰ هزار انسان را گرفت مقصر می دانند.
بنابراین نه ایران و نه الجزایر مثال خوبی نیستند که غرب برمبنای آنها بتواند در مقابل قیام مردمِ مصر موضع بگیرد. بویژه که معلوم نیست آیا سرنگونی مبارک اخوان المسلمین را سر قدرت خواهد آورد یا نه، گرچه اینان در بین گروه های مخالف از همه بهتر سازماندهی شده هستند.
در حالیکه خبری از اروپایی ها نیست آمریکا در حال حاضر میانه روی می کند. از سویی آمریکا نمی خواهند چون کشوری جلوه کند که می گذارد بهترین متحد خود با وزش اولین باد مخالف سقوط کند – و کسی چه می داند، شاید حکومت ماند و آدم مجبور شد باز هم با فرعون قاهره همکاری کند. از سوی دیگر در ژن های آمریکایی نیست که در مقابل جنبش های دمکراسی خواهی قرار گیرد. از این گذشته نمی خواهند خشم مردم را متوجه خود کنند و در تلاشند در فکر فردای بعد از سقوط احتمالیِ حکومت مصر هم باشند. راه رفتن روی لبۀ تیغ.
اسرائیلی ها این رویداها را از همه منفی تر ارزیابی می کنند. برای آنها سازمان های تروریستی حماس و حزب الله در مرزهای این کشور کافی است. این احتمال که در قاهره نیز اخوان المسلمینِ ضد اسرائیل و ضد یهود بر سرقدرت بیاید زنگ خطر را در اسرائیل به صدا در آورده است. بویژه که همکاری امنیتی با مبارک خوب انجام می شود. هر دو طرف علاقه مندند حماس در غزه رشد نکند. از این گذشته اسرائیلی ها متقاعد شده اند که توده های عرب پیوسته ضد اسرائیلی تر از حاکمان غرب گرای خود هستند. از اینرو اسرائیل دولت هایی را که باید بیشتر به خواست مردم توجه کنند خطرناک ارزیابی می کند.
نگرانی های اسرائیل بدون دلیل نیست. البته در حال حاضر نباید ترسِ لغو قرارداد صلح را بین مصر و اسرائیل داشت. اما تصورش سخت است که حاکمان جدید در قاهره مرز غزه را همانگونه ببندند که مبارک انجام می دهد. چنین موقعیتی از چشم ایران دور نخواهد ماند که هم اکنون نیز مقدار زیادی سلاح به غزه قاچاق می کند. اما اگر قرار باشد این سلاح ها نیز همچون زرادخانۀ موشکی حزب الله در لبنان که از سوی ایران تحویل داده شده است خطر مشابهی برای اسرائیل باشد در اینصورت اسرائیل مجبور خواهد بود نوار غزه را دوباره اشغال کند. زیرا غزه بیش از اندازه به مراکز پرجمعیت و مناطق مهم اقتصادی کشور یهود نزدیک است.
بنابراین اسرائیل در کوتاه مدت علاقۀ زیادی دارد که وضعیت موجود در خاورمیانه حفظ شود. اما در بلند مدت چگونه است؟ دشمنی مردم عرب که اسرائیل آنقدر نگران آن است بعضاٌ نتیجۀ تبلیغاتِ هدفمند حاکمان کشورهای عربی است. در حالیکه برخی از آنها در خارج با اسرائیل همکاری دارند در داخل اجازه می دهند که رسانه های دولتی علیه اسرائیل تبلیغات به راه بیندازند و غرب را مسئول بدبختی جهان عرب قلمداد کنند. این روش سوپاپ امنیت حکومت ها شد تا «خالی کردن خشم» جوامع خود را ممکن سازند. به هیچ رو معلوم نیست که جوامع آزادتر و بازتر عرب به این ساز- و -کار در آینده احتیاج داشته باشند – بویژه اگر مشکل فلسطینی ها حل شود و دیگر بعنوان وسیله در اختیار تحریک کنندگان قرار نگیرد.
در هر صورت تاریخ هم برای نگرانی در کوتاه مدت و هم برای امید در دراز مدت شواهدی به دست می دهد. واقعاٌ هم در گذشته بسیار نادر بوده که دمکراسی ها با یکدیگر جنگ کرده باشند. برعکس، آمار نشان می دهد کشورهای در آستانۀ تحول اغلب دنبال سیاست خارجی تهاجمی هستند.
از این گذشته می توان شاهد بود که جوامعِ عرب با وجود میزان زیاد خشم نسل جوان آهسته آهسته قهرمانی گری را پشت سر می گذارند و وارد دوران پسا مدرن می شوند. هرچه باشد ۲۰ میلیون از ۸۰ میلیون جمعیت مصر اینترنت دارند. و این نسل که اکنون قیام کرده رویاها و آرزوهایی دارد که مطابق الگوی غربی است. این جوانان دیگر نمی خواهند در خدمت ایدئولوژی باشند – و خیلی ساده دنبال زندگی بهتر هستند. بعلاوه می توان در مصر انتظار داشت که ارتش جلوی اسلام گرایی را بگیرد.
اما اگر مبارک سقوط کند و مصر برای سال ها به خود مشغول شود بر موازنۀ قدرت در خاورمیانه چه تأثیری می گذارد؟ این نگرانی وجود دارد که یک مصرِ ضعیف کمتر بتواند با قدرت طلبی روحانیون در ایران مقابله کند. نظامیان مصر در هر تغییر نقش مهمی بعنوان عامل قدرت و ثبات بازی می کنند و می کوشند کشور را از نظر خارجی ضعیف نکنند.
در دراز مدت مصر با دمکراسی یکسره سود می برد. زیرا واقعاٌ کشور مدتهاست که بر روی شاخه های در حال شکست قرار دارد و از نظر سیاسی و فرهنگی پیوسته نقش کمتری در منطقه ایفا می کند. تنها اصلاحات سیاسی و اقتصادی قادرند جلوی توقف روند توسعه را بگیرند و توان خلاق مردم را شکوفا کنند.
بنابراین هنوز نمی توان به این پرسش پاسخ داد که ناآرامی های مصر ایران را تقویت می کنند با تضعیف. در حال حاضر ایران فریاد پیروزی سر می دهد و این رخدادها را »قیام اسلامی علیه حکومت غربی و دین جدا خواه» می بیند. اما واقعاٌ روحانیون نباید از هیچ چیز بیشتر از دمکراسی واقعی درک شورهای عربی بترسند. زیرا در این صورت باید به مردم خود توضیح دهند چرا اینها از عرب هایی که فارس ها خود را از نظر فرهنگی از آنها برتر می دانند حقوق کمتری دارند.
بنابراین سقوط حکومت در مصر که به لحاظ راهبردی مهم است غرب و بویژه اسرائیل را دچار چالش های بزرگی می کند. اما اگر آمریکا و اروپا همکاری کنند و این جوامع را در روندی مستمر به دوران مدرن رهنمون شوند در این صورت منافع غرب در دراز مدت تأمین است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر