-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
اتحادیه اروپا به احتمال زیاد با فشارهای بیشتر بر ایران موافقت کرده و سرمایه گذاری در منابع نفت و گاز ایران را محدود خواهد کرد. این خبر را ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا روز دوشنبه تایید کرد. این در حالی است که سران ۲۷ کشور اتحادیه اروپا قرار است روز پنجشنبه این هفته در بروکسل دیدار کرده و در مورد فشارهای جدی برای جلوگیری از دستیابی ایران به بمب اتمی تصمیم بگیرند.
هفته گذشته قطعنامه چهارم تحریم های ایران در شورای امنیت به تصویب رسید که شامل شماری فشارهای بیشتر بر معاملات اسلحه و فعالیت های مالی است. اسامی اشخاص حقیقی و حقوقی اعلام شد و کشتیرانی جمهوری اسلامی هم مورد تحریم قرار گرفت.
در جریان یک کنفرانس خبری در روز دوشنبه در لوکزامبورگ، کاترین اشتون رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا خبر داد که اتحادیه اروپا با تحریم های بیشتر علیه ایران، فشارهای شورای امنیت را تقویت خواهد کرد. خانم اشتون گفت: «تحریم پایان بازی نیست.» وی همچنین تاکید کرد که حاضر به گفت وگو با ایران است به شرط این که گفت وگو روی مسئله فعالیت های اتمی جمهوری اسلامی متمرکز باشد.
تصمیم اتحادیه اروپا در این مورد مهم و حساس است چرا که برخی از کشورهای اروپایی روابط نزدیک تجاری با ایران دارند. دیگر کشورها از جمله سوئد، خیلی با تحریم ها بیشتر موافق نیستند و می گویند حتی در صورت اعمال فشارها، گفت وگو شاید جوابگوی بهتری باشد.
پس از جلسه روز پنجشنبه این هفته در بروکسل و در صورت توافق دسته جمعی، فهرست فشارها و تحریم های بیشتر هفته آینده اعلام خواهد شد. آقای هیگ، وزیر خارجه بریتانیا در لوکزامبورگ گفت که طیفی از فشارهای جدید علیه ایران به بحث گذاشته می شود. وی افزود: «حمایت های زیادی به ویژه از طرف بریتانیا برای اعمال تحریم بر صنایع انرژی و نفت و گاز ایران وجود دارد.»
آقای هیگ گفت: «بریتانیا، فرانسه و آلمان نقش جدی دارند.» وی هرگونه احتمال که شاید آلمان در این تحریم ها همراهی نکند را رد کرد.
قطعنامه چهارم تحریم های ایران در شورای امنیت، تازه ترین فشار سازمان ملل از سال ۲۰۰۶، چهار سال پیش تاکنون است. هرچند به دلیل مذاکرات در برخی از موارد آن تعدیل شد، اما خانم کلینتون وزیر خارجه آمریکا می گوید این تحریم ها سخت ترین فشار بر روی ایران از زمین اعمال تحریم ها بوده است.
اقدامات تحریمی قبلی روی خرید وسائل و قطعات و فناوری حساس هسته ای متمرکز بود و روابط مالی مرتبط با این مسئله را در نظر گرفته بود. هرچند ترکیه و برزیل تلاش کردند به توافقی با ایران برسند اما آمریکا و غرب با آن همراه نشدند به این دلیل که این کار جلوی غنی سازی اورانیوم در ایران را نمی گرفت. جمهوری اسلامی می گوید برنامه اتمی را برای تولید برق دنبال می کند اما غرب به آن مظنون است و آن را تلاشی برای دستیابی به بمب اتمی می داند.
تحریم های جدید قرار است جلوی برنامۀ اتمی ایران را بگیرد. اکنون واشینگتن برای توقف تهران به امکان های دیگری می اندیشد: کمک بیشتر به مخالفان، حملۀ نظامی – یا پذیرش ایرانِ اتمی؟
دوشنبه که وزیران خارجۀ ۲۷ کشور اتحادیۀ اروپا در لوکزامبورگ دورهم جمع بشوند برنامۀ اتمی ایران از مهمترین موضوع ها در دستور کار آنها خواهد بود. این درست که شورای امنیت تازگی مجازات های دیگری را در نظر گرفته تا حکومت ایران را از مشی اتمی خود بازدارد. رئیس جمهور آمریکا باراک اوباما به همین مناسبت تصویب قطعنامه را ستود: «اینها شدیدترین تحریم هایی است که ایران با آن مواجه بوده است.»
اما اوباما همچنین اضافه کرد: «می دانیم که دولت ایران رفتارش را یک شبه تغییر نخواهد داد.» کارشناسان برآنند که اقدام های تنبیهی کافی نیستند. بنابراین واشینگتن در فکر گام های بعدی است که بویژه اتحادیۀ اروپا هم قرار است در برداشتن آنها همکاری کند. یک کارمند بلندپایۀ دولتِ آمریکا به رسانه ها گفت: «ما یک سیاستِ یک دو سه علیه ایران می خواهیم.»
اما این سیاست چگونه خواهد بود؟ اشپیگل آنلاین احتمال های مختلف را بررسی می کند:
تحریم های دیگر
ایران به استهزاء می گوید مجازات های فعلی «دستمال مصرف شده» را می ماند. هیچ اینطور نیست. قطعنامۀ شورای امنیت از جمله ممنوعیت فروش سلاح های سنگین مشخصی را به ایران مقرر می دارد. قرار است سرمایه گذاری شرکت های ایرانی در خارج ممنوع شود و حساب های شرکت ها و افراد دست اندرکار در برنامۀ اتمی بسته شود و کشتی ها را به مقصد ایران بازرسی کنند. اعضای سپاه پاسداران باید به ممنوعیت سفر به خارج تن بدهند.
مسکو و چین آنطور که ایران امید داشت جلوی تحریم ها را نگرفتند. اما این دو کشور می توانند آب به تحریم ها ببندند – بدین ترتیب تحریم کامل اسلحه وجود نخواهد داشت و بخش مهم نفت تا حدود زیادی از تحریم دور می ماند و نظارت های پیش بینی شده برای بانک ها آنچنان شدید نخواهد بود.
اگر در اختیار کاخ سفید باشد تحریم های جدید در پی تحریم های فعلی برقرار خواهد شد. واشینگتن امید دارد اروپایی ها در گردهمایی سران در این هفته چنین تحریم هایی را تصویب کنند. وزیرخارجۀ آلمان گیدو وستروله گفت: «از دید آلمان احتمال این هست که اتحادیۀ اروپا قدم های دیگری در این جهت بردارد.» در بروکسل تصویب مجازات های مالی برای شرکت هایی که با برنامۀ اتمی ایران ارتباط دارند به همان اندازه محتمل است که اعمال محدودیت های بیشتر مسافرتی.
این گام ها مؤثر خواهد بود: تجارت اروپا با ایران همچنان بالاست، صادرات آلمان به ایران در سه ماهۀ اول سال جاری حدود ۱۵ درصد افزایش داشته است. همزمان با این تحریم ها کنگرۀ آمریکا می خواهد جلوی واردات بنزین ایران را بگیرد.
«اکونومیست» می نویسد: «بهترین بازدارندگی آن است که قیت بمب بالا برده شود.» اما کافی است؟ از زمان کشف برنامۀ اتمی مخفی ایران در سال ۲۰۰۲ تاکنون سه تحریم علیه این کشور برقرار شده است. با این وجود به گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی ایران به اندازۀ کافی مادۀ خروجی برای ساخت دو بمب دارد. کارشناس اتمی رولف مووات-لارسن از مرکز بلفر در دانشگاه هاروارد می گوید: «تحریم های فعلی نیز تأثیر چندانی ندارند.»
عملیات مخفی
دولت اوباما بیش از گذشته به عملیات مخفی برای جلوگیری از برنامۀ اتمی ایران امید بسته است. این سیاست پیشنهاد به کارشناسان اتمی ایران را هم برای ترک کشور در بر می گیرد – برنامۀ به اصطلاح «فرارمغزها». همچنین آمریکا می خواهد یک سال بعد از سرکوب خونین جنبش دمکراسی در ایران از فعالان آن با کمک فنی بیشتر در مبارزه با سانسورِ حکومت حمایت کند.
مشکل بتوان گفت که اینها نتیجه خواهد داد یا نه. طبق تحقیقاتِ «نیویورک تایمز» یک دانشمند اتمی ایران که ظاهراً به آمریکا پیوسته در ویدیویی در یو تیوپ ظاهر شده و ادعا کرده او را دزدیده اند و او به هیچ رو داوطلبانه فرار نکرده است. حتی اگر این ادعا را برای حفاظت جانش کرده معلوم نیست واقعاً چقدر می دانسته و چه میزان به نهادهای آمریکا کمک کرده است. اما یکی از اعضای دولت آمریکا اصرار دارد: «مهمترین نکته جنبۀ روانی آن است. می خواهیم به ایرانی ها نشان دهیم به برنامۀ آنها دسترسی داریم.»
حملۀ نظامی
اوباما همواره تأکید کرده است می خواهد «هرکاری» را انجام دهد تا مانع برنامۀ اتمی ایران شود. اما در مورد استدلال های آشنا علیه اقدام نظامی – یا حملۀ پیشگیرانۀ اسرائیل – چیزی تغییر نکرده است: به گفتۀ کارشناسان نمی توان برنامۀ اتمی ایران را با حملۀ نظامی کامل متوقف کرد، تنها ممکن است چندسالی آن را به تعویق انداخت.
از این گذشته ایران ممکن است دست به اقدام های تلافی جویانه بزند: با حمله های تروریستی یا بستن تنگۀ هرمز. به این ترتیب قیمت نفت بسیار بالا خواهد رفت که می تواند بحران فعلی اقتصادی را بدتر کند. بعلاوه حملۀ نظامی ممکن است وجهۀ آمریکا را در منطقه که اوباما به زحمت سعی در بازسازی آن دارد از نوخراب کند – و مخالفان را در ایران به ابراز همبستگی با حکومت وادارد. مووات لارسن می گوید: «راه حل نظامی بدرد بخوری وجود ندارد.»
محدود کردن
وقتی هیچ اقدامی کافی نباشد دنیا باید آماده شود ایرانِ مجهز به سلاح اتمی را بپذیرد – با وجود همۀ مخالفت هایی که می شود. البته بها سنگین است. کارشناس تسلیحاتی یوزف یانینگ در مصاحبه با اشپیگل آنلاین می گوید: «اگر ایران به سلاح اتمی دست یابد احتمالاً بین همسایگانی که خود را در معرض تهدید می بینند واکنش زنجیره ای ایجاد می کند. ایرانِ دارای سلاح اتمی برای کشورهای عربی مسئلۀ «بمب عربی» را مطرح می کند زیرا بازیگران غیرعربی مهم در منطقه – اسرائیل و ایران و آمریکا – هرکدام سلاح هسته ای دارند. بنابراین کشورهای بزرگ مانند مصر یا عربستان سعودی می خواهند همین راه را بروند.
از این گذشته تهدید اتمی وحشت آفرین است: گرچه آمریکا سامانه های دفاع ضد موشکی در کشورهای عربی خلیج فارس مستقر کرده است اما این نگرانی بزرگ است که تهران به گروه های تندرو مانند حماس و حزب الله بمب اتمی بدهد – هیچ سامانۀ دفاع موشکی اینجا کاربرد ندارد.
همۀ اقدام ها در یک چیز مشترکند – هیچکدام کافی نیستند تا تهران را از برنامۀ اتمی خود بازدارند. وزیر دفاع آمریکا رابرت گیس در ژانویه در یادداشت محرمانه ای گله کرده بود بحث ایران راهبردی انجام نمی شود.
این یاداشت توجه هایی زیادی را به خود جلب کرد. اما بحث از آن به بعد راهبردی تر نشده است. «وال استریت جورنال» می نویسد: «به نظر نمی رسد کسی طرح جانشین داشته باشد.» روزنامۀ «نیویورک تایمز» تفسیر می کند: «اوباما مجموعه ای از عمل گرایی و صبر را بنیاد سیاست خارجی خود قرار داده است. اما در مورد ایران وقت برای او تنگ می شود.»
چهار سال گذشت و به سال پنجم رسیدیم. پنج سالگی در عرصه عمر رسانه ای عمر زیادی نیست اما برای کسانی که در فضای روزنامه نگاری ایران روزنامه نگاری کرده اند کم هم نیست. البته «ایران در جهان» نشریه ای که در ایران منتشر شود نبود که بخواهد فرجام نشریات وطنی را داشته باشد. توقیف شود یا هنوز منتشر نشده با پرونده سازی ها و اعمال فشارها عطای زندگی را به لقایش ببخشد.
اما چون همه جمعی که «ایران در جهان» را منتشر می کنند مستقیم یا غیرمستقیم برآمده از همان فضا و همان تجربه اند خواه ناخواه پنج سالگی عمر زیادی برایشان به نظر می رسد.
با این اشاره به عنوان کسی که از همان اوایل تولد این نشریه مسوولیت آن را برعهده گرفتم از فرصت همزمانی این شماره مجله با آغاز پنجمین سالگرد انتشار «ایران در جهان»، بهره می برم تا گزارشی از آنچه در سال ها انتشار گذشته را به مخاطبان ارایه دهم.
اولین شماره نشریه «ایران در جهان» در تاریخ ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۸۵ مصادف با ماه مه ۲۰۰۶ منتشر شد که «شماره صفر» نشریه محسوب می شد. پس از آن نیز در ۱۲ خرداد ۱۳۸۵ و ۱۲ تیر ۱۳۸۵ دو شماره آزمایشی دیگر منتشر شد تا زمانی که در تاریخ ۸ مهر ماه ۱۳۸۵ بنده مسوولیت این نشریه را برعهده گرفتم و اولین شماره رسمی ما منتشر شد.
شکل گیری ابتدایی نشریه «ایران در جهان» مدیون زحمات دوستی هست که از ذکر نامش خودداری می کنم اما همواره همراهی و راهنمایی هایش تداوم بخش فعالیت های ما در فراز و نشیب های چنین کار رسانه ای بوده است.
راه اندازی و تداوم انتشار هر نشریه نیازمند تامین منابع مالی است که بتواند به مرور سیستمی را شکل داده و در مسیر استقلال مالی اش هدایت کند. «ایران در جهان» نیز تافته جدا بافته از این قاعده نبود. از جمله مهمترین دغدغه های همیشگی من در طول انتشار نشریه حفظ استقلال حرفه ای کار و جلوگیری از هر گونه اعمال نظر و سلیقه فردی یا سازمانی در محتوای کار بوده و هست. به گونه ای که امروز پس از گذشت چهار سال از مسوولیت و هدایت این نشریه توسط صاحب این قلم با اطمینان می توانم بگویم حتی یک مقاله یا جمله یا سیاستی را نمی توانید بیابید که بر اساس سیاست یا تصمیم یا سفارش کسی یا نهادی غیر از خودم و باورهای حرفه ای ام اعمال شده باشد.
برای انتشار و تداوم نشریه همواره نیازمند اسپانسر بوده ایم و پس از ثبت و انتقال مسوولیت این نشریه (در همان سال ۲۰۰۶) به بنده، اجرای طرح در حال حاضر در موسسه غیرانتفاعی که بنده به همراه تعداد دیگری از روزنامه نگاران در نیویورک تاسیس کرده ایم صورت می گیرد.
اما از دغدغه های مالی که بگذریم در بخش دیگری از کار همانگونه که از ابتدای انتشار هدف گذاری کرده بودیم همه تلاش مان انتقال دیدگاه های موجود – و نه لزوما مطلوب – در دنیا در مورد کشورمان به خوانندگان فارسی زبان بوده و هست. از همین رو یکی از اصلی ترین پایه های فعالیت نشریه ما که بر اساس ترجمه از زبان های مختلف به زبان فارسی شکل گرفته است عدم دستبرد به جهت گیری محتوایی متن اصلی است. به تعبیری همه تلاش ما در نشریه «ایران در جهان» انتقال محتوای نوشته ها همانگونه که نویسنده آن مد نظر دارد است و نه تاویل و تفسیر متون. با چنین رویکردی گستره پوشش مطالب در «ایران در جهان» وسعت زیادتری از دیگر نشریات داشته و دارد.
اگر خواننده مطالب نشریه در طول سال های گذشته بوده اید حتما شهادت می دهید که در این بسته تقدیمی، از چپ ترین دیدگاه ها تا راست ترین رویکردها منتشر شده است. همین رویکرد در مواقعی سبب شده است تا برخی مخاطبان به بنده اعتراض کنند که «آیا نمی دانید مطلب فلان فرد را که ترجمه کرده اید شخصی ضد ایرانی و … است؟» یا «آیا نمی دانید آن یکی حامی حکومت یا فلان گروه است؟» و … اما پاسخ همیشگی من به این گونه انتقادات این بوده که ما در نشریه قضاوتی نمی کنیم بلکه اگر مطلب فردی یا گروهی را در ترجمه ها منتشر کردیم بدلیل «وجود» چنین دیدگاه و موجودی هست، نه مورد قبول بودن آن. حالا با خوش آمدن یا نیامدن من نوعی بودن آن کس یا دیدگاه نیست و نابود نمی شود و بعکس.
از همین رو چنین چالش هایی هر از گاهی ما را در درستی راهی که آغاز کرده ایم ثابت قدم تر می کند. چون باور داریم با «دیدن» همه نظرها «شناخت» ما از دنیای اطراف مان «واقعی» تر خواهد بود. شناخت بهتر، همه را در مسیر زندگی و سرنوشت اجتماعی سیاسی نسل های موجود و آینده قابل اتکا تر می کند.
«ایران در جهان» در ابتدای انتشار به ترتیب دوهفته نامه منتشر می شد و پس از یک سال ترتیب انتشار هفتگی را آغاز کرد. و تا قبل از آغاز سال ۲۰۱۰ که ترتیب انتشار نشریه، روزانه شد ۱۲۲ شماره مجله به صورت هفتگی منتشر و در اختیار خوانندگان و مشترکین نشریه قرار گرفت.
شماره های نشریه در قالب بولتن های هفتگی در فرمت پی دی اف منتشر می شد و پس از مدتی نسخه متنی آن نیز در سایت «ایران در جهان» قرار می گرفت. از ابتدا بدلیل اینکه امکان و احتمال مسدود کردن سایت و فعالیت های نشریه از سوی حکومت جمهوری اسلامی – به دلیل ترس از گردش آزاد اطلاعات – قابل پیش بینی بود تلاش شد تا ارتباط ما با خوانندگان از طریق اشتراک الکترونیکی باشد. از همین رو هر شماره از طریق ایمیل لیست های نشریه به مشترکین ارسال می شد و این ارتباط بدون کمترین وقفه ادامه داشت.
هرچند از چند ماه پیش وب سایت نشریه از سوی جمهوری اسلامی به مانند هزاران وبلاگ و وب سایت دیگر فیلتر شد اما ارتباط ما با مخاطبان همچنان پابرجاست. البته در این بین ترس جمهوری اسلامی از نشریه ای که تنها «ترجمه» مقالات رسانه های غیر به فارسی به فارسی را منتشر می کند نیز در جای خود قابل بحث است.
با همه کاستی ها نشریه «ایران در جهان» در حال حاضر بیش از هشت هزار مشترک ایمیلی دارد که از طریق ایمیل با ما در ارتباط هستند. تا پایان سال ۲۰۰۹ بیش از ۱۰۷۰ مقاله از سوی تیم مترجمان نشریه از زبان های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، عربی، ایتالیایی و اسپانیش به فارسی ترجمه و در نشریه «ایران در جهان» منتشر شده است.
معتبرترین نشریات دنیا مرجع مطالب گزینش شده بوده و همواره تلاش شده است تا دیدگاه های متفاوت و متضاد در قالب ترجمه ها به خوانندگان منتقل شود.
از آغاز سال ۲۰۱۰ که انتشار نشریه به ترتیب روزانه ارتقا یافته است تاکنون – که۵ ماه از سال می گذرد- نزدیک به ۵۰۰ مقاله از زبان های مختلف به فارسی ترجمه و منتشر شده است که نشان دهنده بالا رفتن حجم فعالیت های نشریه «ایران در جهان» است.
از سوی دیگر در کنار این سرعت گیری فعالیت های نشریه، مجله «ایران در جهان» به صورت چاپی نیز به مجموعه فعالیت های نشریه افزوده شده است. آنچه در دست شماست سومین شماره از دور جدید انتشار مجله در قالب کنونی است.
قالبی که هر چند به مانند محصولات دیگر نشریه، رایگان نیست اما تلاش دارد تا به مرور ضمن تکامل، تحقق بخش ایده های نوی دیگری نیز باشد.
شماره جدید مجله که همزمان با سالگرد انتشار نشریه منتشر می شود حاوی مطالب ویژه ای است. به مناسبت سالگرد انتشار از برخی اساتید و دوستان درخواست کرده بودم تا یادداشتی به این مناسبت برای نشریه ارسال کنند که برخی از این بزرگواران این درخواست مرا اجابت کردند که صمیمانه از حسن نظرشان سپاسگزارم.
یادداشت های ویژه این عزیزان در همین شماره در بخش ویژه سالگرد منتشر شده است.
از سوی دیگر از این شماره، بخش دیگری را نیز به مجله افزودیم که «پرونده ویژه ماه» نام دارد. در این «بخش ویژه» تلاش می کنیم به بازخوانی یا کالبد شکافی یکی از سوژه های مورد بحث ماهی که سپری شد پرداخته شود. در انتخاب سوژه ها نیز همه تلاش صورت خواهد گرفت تا از شالکه اصلی فسلفه وجودی «ایران در جهان» خارج نشویم و به آن وفادار بمانیم.
با این امید که سال های بیشتری با تکیه بر همان اصول آغازین با شما و برای شما باشیم.
رژیم مذهبی هنوز روی کار است و هیچ خطری متوجه آن نیست. گهگاهی تظاهراتی می شود اما زود تمام می شود. قرار بود تظاهرات بزرگی در کار باشد اما قطعی نشد. هزاران نفر از زمان انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته در ایران دستگیر شده اند. هرچند ۸۱ تن از آنها هفته گذشته آزاد شدند اما هر زمان ممکن است دوباره دستگیر شوند. رژیم در سرکوب مخالفان موفق عمل کرده است اما در جریان سفر دو هفته ای که من داشتم و در جریان گفت وگو با مردم عادی نشان می دهد آنچه گذشته خیلی جدی و عمیق است و نظام در ایران بزرگ ترین عوامل مشروعیت خود را از دست داده است.
اکثریت مردم ایران جوان هستند و ۷۰ درصد جمعیت زیر ۳۰ سال سن دارند. وقایع سال گذشته بر روی آنها تاثیر گذاشته و این ها همه خطری بالقوه برای رژیم به شمار می روند. یک مردم جوان به من گفت: «در حال حاضر مردم ترسیده اند اما یادتان باشد، ما مردمی هستیم که از دست اسکندر و چنگیز خان و تیمور هم راحت شدیم.»
اعتراض های سال گذشته در اعتراض به نتایج اعلام شده در انتخابات ریاست جمهوری شروع شد. نتیجه به شکل عجیبی و غیرقابل باوری دروغ بود و چند ساعت پس از بسته شدن مکان های اخذ رای، پیروزی محمود احمدی نژاد اعلام شد. بعد هم آیت الله علی خامنه ای آمد و نتایج را قبول کرد و درخواست کرد اعتراض ها تمام شود. از آن جا دیگر حکایت عوض شد. تا پیش از آن خیلی ها فکر می کردند رهبر جمهوری اسلامی از زد و بند و جناح بازی ها دور است و اگر هم عقیده خودش را دارد، آن را دخالت نمی دهد. اما با طرفداری از احمدی نژاد و انتقاد شدید معترضان، خامنه ای دیگر آن تصویر قبلی خود را از دست داد. او در حال حاضر به شکل شفافی وابسته به یک جناح خاص است.
شکافی در جامعه ایران به وجود آمده که به نظر نمی رسد بهبود یابد. زمانی که نظام اسلامی در ایران تغییر کند یا سرنگون شود، تاریخدانان به سال ۲۰۰۹ و حوادث آن باز خواهند گشت.
سفر من نشان داد به رغم حوادث سال گذشته و فشار بین المللی بر سر بحران اتمی جمهوری اسلامی، مردم ایران زندگی عادی و روزانه خود را دنبال می کنند. هیچ تنش و درگیری دیده نمی شود. خیلی از مردمی که با آنها صحبت کردم، مطمئن بودند که تغییری از راه می رسد اما آهسته. با کشوری با سابقه ۲۵ قرن تاریخ، به نظر می رسد که این امری عادی باشد.
نظام حاکم بر ایران، ابزار قدرت را در دست دارد. زندگی برای بیشتر مردم قابل گذران است و برای یک سری هم که شرایط عالی است. در این شرایط مردم ایران فقط دزدیده شدن انتخابات را دلیلی کافی برای طغیان به حساب نمی آورند. هیچ مردمی در دنیا خطر انقلاب خشونت بار را مانند ایرانی ها درک نمی کند. در سال های ۱۹۷۰ همه با هم یکی شدند تا شاه را سرنگون کنند به این امید که رژیم بعدی بهتر باشد اما شرایط بدتر شد. این تجربه خشن و سخت، بسیار تلخ بود. به همین دلیل خیلی از مردم می گویند شاید بهتر باشد با همین شرایط ساخت تا این که باز یکی دیگر را تجربه کرد.
با این حال جنبشی که سبز نام گرفت، دنیا را تکان داد اما شاید تمام ایران را دربرنگیرد. در خیلی از جاهای کشور هنوز مردم می گویند دولت دینی مقتدر و پایدار است. جنبش سبز هنوز نتوانسته به لحاظ اجتماعی گسترش پیدا کند و همین تفاوت آن با زمان انقلاب است. در آن زمان، همه مردم به لحاظ اجتماعی در این هدف شریک بودند.
اهداف جنبش هم گیج کننده است. هنوز به سوال اصلی و مهم جوابی داده نشده: آیا باید نظام اسلامی اصلاح و یا سرنگون شود؟ ولی به جای آن جنبش سبز بر روی انتخابات آزاد و حاکمیت قانون تاکید دارد. هرچند دو عامل مهمی هستند اما نه آنقدر که ایرانیان را برای مقابله با پلیس و اراذل و اوباش مسلح به سلاح گرم و سرد، متحد کند.
در شهر ماهان یک دانشجو به من گفت: «تاریخ کشور نشان می دهد که همواره به جذب در جامعه جهانی علاقه داشته است. این همان چیزی است که الان خواهان آن هستیم.»
هرچند نظام حاکم بر ایران نشان می دهد که توانسته نارضایتی ها را سرکوب کند، اما به شدت دچار ضعف هم شده است. ایرانیان از هر زمان دیگری در مقایسه با انقلاب ۱۹۷۹ جدا افتاده تر و در شکافی جدی به سر می برند. قدرت های سیاسی با هم رقابت می کنند و فشار آمریکا و اتحادیه اروپا هم شدیدتر شده است. اقتصاد بیمار است و جوابگوی نیاز شغلی نیست و بیماری های اجتماعی به شدت فراگیر شده است. همه این ها در جمع به نفع نظام اسلامی حاکم در ایران نیست.
جهان از شدت خشونتی که حکومت ایران علیه مردمش به کار گرفت، شوکه شد. خود تظاهرات هم در نوع خودش ویژه بودند. با ریسک بسیار بالا و بدون هیچگونه هماهنگی و برنامه ریزی و رهبری، میلیون ها ایرانی شجاع به خیابان ها ریخته و خواستار حقوق دموکراتیک خود شدند. تصویری که در هیچ کشوری در خاورمیانه قابل تصور نیست.
انفجار موج اعتراض در ایران، روند رو به پیشرفت بیش از یکصد سال دموکراسی خواهی در ایران بود. پس از قانون مشروطه سال ۱۹۰۶ که دموکراسی را به عنوان یک حق پذیرفت و نه این که به ضرب گلوله و تفنگ یک ارتش خارجی. پس از حوادث کودتای ۲۸ مرداد، ایران سه نوع حکومت به خود دیده است: دموکراسی، پادشاهی و حکومت دینی. مصدق آخرین نمونه دموکراسی بود که با چهار دهه دیکتاتوری دنبال شد. پس از آن هم سه دهه حکومت دینی. اگر این چرخه درست دنبال شود، نوبت بعدی متعلق به دموکراسی است.
ایران پتانسیل این را دارد که به یکی از دموکرات ترین کشورهای جامعه مسلمانان تبدیل شود و به فهرستی چون ترکیه و اندونزی بپیوندد. در خلال نسل های گذشته همواره واژه هایی چون پارلمان و انتخابات و سیاست در معرض گفت وگو و مناظره بوده است. اعتراض های سال گذشته از آگاهی دموکراسی در ایران خبر داد. مسئله ایران الان این است که چگونه از وضعیت فعلی – خفقان شدید حکومتی – به آنجا، یک نظام دموکراتیک برسد. جنبش سبز انرژی بزرگی آزاد کرد که هنوز برنگشته است اما داستان هم در ایران هنوز به پایان نرسیده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر