آزادی بیان- در هفته های اخیر برخی از نیروهای چپ و فعالان زن در کابل و برخی دیگر از شهرهای بزرگ افغانستان تظاهراتی در حمایت از جنبش اعتراضی مردم ایران علیه جمهوری اسلامی برگزار کرده اند که توجه بسیاری از ایرانیان را به خود جلب کرده است.
برای بررسی این موضوع با نوشین ارباب زاده، نویسنده و تحلیل گر مسائل سیاسی افغانستان گفتگو کرده ایم.
در روزهای اخیر تظاهراتی به طرفداری از جنبش اعتراضی مردم ایران در کابل صورت گرفته است، چرا این روزها این تظاهرات برگزار می شود؟
بخشی از جامعه افغان که از طریق ریشه های تاریخی و فرهنگی با ایران ارتباط و نزدیکی بیشتری احساس می کند، تحولات جنبش اعتراضی ایران را با علاقه بسیار دنبال می کند، شاید به این دلیل که امیدوار است که جنبش مشابهی در افغانستان نیز پا بگیرد.
این می تواند توضیح یا انگیزه ای برای تظاهرات اخیر علیه رژیم حاکم بر ایران در افغانستان باشد. به علاوه اخیرا دولت افغانستان کوشیده است تا مناسبات نزدیک تری با دولت احمدی نژاد برقرار کند که سبب وحشت بخشی از جامعه افغان برای نزدیکی با دولت کنونی حاکم بر ایران شده است.
این اعتراضات در ابتدا با برجسته سازی اعدام زندانیان افغان در ایران آغاز شد و به حمایت از جنبش اعتراضی در ایران بدل شد. اما هنوز این تظاهرات خود به خودی نیست و عمدتا توسط یک حزب چپ که در دهه شصت در افغانستان پایه ریزی شدند سازماندهی می شوند، با این حال هنوز به یک جنبش سراسری بدل نشده است.
در ماههای اولیه اوج گیری جنبش اعتراضی خبری از این حمایت ها در افغانستان نبود ولی اکنون چظور شده است که این حمایت خود را نشان می دهد؟
حمایت از اپوزیسیون ایران مشخصا ناشی از تجربه مشابهی است که مردم در کابل با مقامات دولتی داشته اند. ادعای تقلب در انتخابات در هر دو کشور و همچنین احساس از دست دادن فرصتی مشروع برای بهسازی آینده کشور همچنان در بخشی از جامعه ریشه دوانده است.
با این تجربه مشترک حسی از همبستگی در میان افکار عمومی مردم افغانستان با جنبش مردم ایران شکل گرفته است.
اهمیت این حمایت را چطور ارزیابی می کنید؟
تاثیر این اعتراضات هنوز محدود مانده است این حزب هنوز هواداران بسیاری ندارد و به این ترتیب تاثیرگذاری ش بر فضای سیاسی عمومی افغانستان محدود است.
به نظر می رسد حداقل بخشی از افکار عمومی افغان ها از جنبش مردم ایران پشتیبانی می کنند آیا این امر گذشته از همراهی دلیلی داخلی هم دارد؟
این اعتراضات به این دلیل بصورت گسترده منعکس شده است که اساسا رسانه ها در افغانستان آزاد هستند با این حال به این دلیل که مسائل سیاسی و امنیتی برای عامه مردم افغانستان در اولویت قرار ندارد از تاثیر همگانی بازمی ماند. تفاوت زبانی بین دری و پشتو همچنین در محدود ماندن بازتاب این اخبار در سراسر افغانستان ایفای نقش می کند.
با چنین حمایتی که سبب دلگرمی بسیاری از ایرانیان شده است آینده همراهی و همدلی ایرانیان و افغان ها را چطور می بینید؟
ارتباط افغان ها با ایران پیچیده است، تحسین پیشرفت های فرهنگی، علمی و نظامی ایران همواره با حسی از رنجش و سوء ظن نسبت به مردم و رژیم حاکم بر ایران همراه می شود.
بسیاری از افغان هایی که در ایران ساکن شده اند، تجربه ای دردناک از تبعیض نژادی، استثمار اقتصادی و خشونت داشته اند ولی در عین حال ایران به آنها شانس بقاء و ادامه تحصیل را نیز داده است با این حال احساسات مردم نسبت به ایران پیچیده و متناقض است.
در نتیجه حمایت از اپوزیسیون ایران در افغانستان با واکنش های متفاوتی روبرو شده است زیرا سرنوشت مهاجران افغانی در ایران هنوز موضوعی آشناست. این گونه حمایت ها با تجربه های نامطلوبی که از ایران هنوز در خاطر مردم باقی، برخورد می یابند.
به علاوه جو در افغانستان هر روز بیشتر خارجی گریز می شود و گرایش به جامعه بین المللی بیشتر از تمایل به کشورهایی همسایه نظیر ایران شده است.
آیا دولت کرزی خواهد توانست این همدلی و حمایت را سرکوب کند و اصولا چه گروههایی بیشتر در این زمینه فعال هستند؟ چپ ها؟ زنان؟ یا؟
دولت افغانستان مایل نیست که این اعتراضات را سرکوب کند دلیل آن نیز محدود بودن آن و تاثیر ناچیز آن بر اوضاع سیاسی است که ارزش مداخله چندانی برای دولت ندارد. به علاوه دولت کنونی افغانستان در معرض انتقادات داخلی بسیاری قرار دارد و در نتیجه سرکوب اعتراضاتی که در افغانستان در حمایت از مردم ایران صورت می گیرد سبب افزایش این انتقادات برای نقض آزادیهای تصریح شده در قانون اساسی خواهد شد.
حزبی که این اعتراضات را سازماندهی می کند حزب چپ گرای جنبش همبستگی افغانستان است که ریشه در جنبش مائوئیستی دهه شصت افغانستان دارد. تاریخ این جنبش در عرصه عملی همچنان با سوالات بسیاری از جمله نقش زنان در آن روبرو است.
بنا به گفته یک منبع مطلع این حزب همچنین با انجمن انقلابی زنان افغانستان نیز در ارتباط است که ممکن است دلیل شرکت برجسته زنان در تظاهرات حمایت از جنبش مردم ایران را نیز توضیح دهد. با این حال پاسخ به این سوال به دلیل آنکه هنوز شواهد و مدارک عینی کافی در این زمینه وجود ندارد در شرابط فعلی آسان نیست.
نوشین ارباب زاده، متولد کابل است و در بریتانیا و آلمان تحصیل کرده است. در مانیتورینگ بی بی سی به عنوان تهیه کننده مشغول به کار بوده و هم اکنون استاد مدعو در دانشگاه یو سی ال ای است.
© 2010, آزادی بیان. All rights reserved.
مطالب مرتبط
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر