-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
در ایران تعداد زیادی کودک بی سرپرست وجود دارد که دولت به فکر آنها نیست. مؤسسه های وابسته به شخصیت های حقیقی غالباٌ این وظیفه را برعهده می گیرند. دیداری از یک پرورشگاه.
منظرۀ زیبای کویری و کوه هایش از جلوی پنجرۀ ماشین می گذشتند. آسمان را ابرگرفته بود. در راه بم بودیم – شهر قدیمی در جنوب شرقی ایران که در سال ۲۰۰۳ بر اثر زلزله ویران شد و در جریان آن بیش از ۳۰ هزار نفر جان باختند. می خواستیم در بم از پرورشگاهی بازدید کنیم، یکی از پرورشگاه هایی که همایون صنعتی به پیروی از پدربزرگش ایجاد کرده بود و به صورت مؤسسۀ خیریه اداره اش می کرد. در کشوری که در دهۀ هشتاد نسلی را در جنگ با عراق از دست داد کودکان بی سرپرست مسئلۀ بزرگی است، مسئله ای که دولت از عهدۀ آن برنمی آید. در منطقۀ بم، زلزله و مواد مخدر هم که مزید برعلت شدند.
همایون صنعتی مردی بود مهربان و با کاریزما، اما بویژه عمل گرا. چون تاجر سابقِ بازار کرمان کتاب های اروپایی و آمریکایی ترجمه و خود نیز منتشر کرده بود باید بعد از انقلاب پنج سال به زندان می رفت – به علت «به فساد انداختن جوانان و اشاعۀ فرهنگ آمریکایی.»
صنعتی چندان علاقه ای به سیاست نداشت اما انسان ها را دوست داشت – و می خواست کمک کند. با این عمل گرایی آیندۀ پرورشگاه ها را هم تضمین کرد: از جمله شرکتی را برای بسته بندی خرما ایجاد کرد که سودش منحصراٌ به مؤسسه هایش می رسید.
پرورشگاه در بم ساختمانی بزرگ و روشن در حاشیۀ شهراست، نوعی شبانه روزی – مدرسه و خانه با هم. در این شبانه روزی دخترانی تا ۱۸ سال زندگی می کنند که اتاق های بزرگ را بین خود تقسم کرده اند. روی دیوارها، بسته به سن دختران، پوستر اسب یا خوانندگان پاپ آویزان است.
در روز بازدید ما پرورشگاه در اصل تعطیل است – دختران یک روز را در هفته با خویشاوندان خود می گذرانند، اگر داشته باشند، از این رو تنها حدود ۲۰ دختر آنجا بودند. سرایدار و معلمان و کارکنان مرد در روزهای تعطیل آنجا نیستند به گونه ای که دختران بین خود هستند و مجبور نیستند حجاب داشته باشند. تعجب آور اینکه خیلی از آنها تازه برای گرفتن عکس است که موهای خود را می پوشانند – از این رو ملافه در عکس، که یکی از دختران برای گرفتن عکس فوری خودش را با آن پوشاند.
بی هیچ امیدی به آینده
در مجموع ایران به نظر ما در خیلی از امور آزادتر از آنی است که رسانه های غربی با علاقه به ما نشان می هند. بسیاری از زنان موها و شانه های خود را وقتی می پوشانند که به خیابان می روند. در مورد سیاست خیلی رک و انتقادی صحبت می شد. این جنبۀ دیگر از ایران من را خیلی غافلگیر کرد.
من خود هنوز در تعجبم که عکس های صورت چقدر جدی و صمیمی است – این عکس ها به هیچ رو با آنچه در خاطرم مانده نمی خواند، هرچه باشد حضور ما استثتایی محسوب می شد که هیجان زیادی هم ایجاد کرده بود. اما احتمالاٌ این عکس ها دیدی واقع بینانه تر به دنیای دختران به دست می دهند تا خاطرۀ من از این وضعیت اسئثنایی. از معدود مجموعه عکس های من است که به گونه ای که وصفش در کلام نمی گنجد راضیم می کند.
وقتی ما، مهمانان اروپایی، به پرورشگاه بم وارد شدیم دختران ابتدا از دور ما را نظاره کردند، در گوشی حرف می زدند و می خندیدند و یکدیگر را به جلو می راندند و جلوی دوربین هل می دادند. لحظۀ زیبایی بود که همۀ ما را جدای موانع فرهنگی و زبانی به یکدیگر پیوند می داد، لحظه ای که فقط عکاسی می تواند آن را به وجود بیاورد.
من خود هنوز در تعجبم که عکس های صورت چقدر جدی و صمیمی است – این عکس ها به هیچ رو با آنچه در خاطرم مانده نمی خواند، هرچه باشد حضور ما استثتایی محسوب می شد که هیجان زیادی هم ایجاد کرده بود. اما احتمالاٌ این عکس ها دیدی واقع بینانه تر به دنیای دختران به دست می دهند تا خاطرۀ من از این وضعیت اسئثنایی. از معدود مجموعه عکس های من است که به گونه ای که وصفش در کلام نمی گنجد راضیم می کند.
خانواده در ایران نقش بسیار مهمی دارد – موقعیت پدر و مادر برای آیندۀ بچه ها و تحصیل و کار و ازدواج تعیین کننده است. از این جهت کودکان بی سرپرست وضعیت سختی در جامعه دارند – اینان نه تنها پدر و مادر بلکه نامشان را هم که برای ادامۀ زندگی بسیار مهم است از دست می دهند. می توان گفت نه فقط گذشته از آنها گرفته می شود بلکه امید به آینده نیز.
همایون صنعتی که از دنیا رفته است از این مسئله آگاه بود که با مؤسسه هایش به بچه ها گرچه اکنونِ نسبتاٌ خوشبختی می داد اما نمی توانست امیدی به آینده برای آنها ایجاد کند. پدربزرگش هم بیکار نشسته بود و برای این مسئله راه حلی ساده و در عین حال عالی یافته بود و همایون این را ه حل را از پدربزرگش اقتباس کرد: صنعتی بی هیچ درنگی نام خود را که همچنان در این منطقه از ایران از احترام زیادی برخوردار است به کودکان بی سرپرست داد.
در گفتگو با ایران دربارۀ برنامۀ اتمی این کشور زمان آن رسیده که طرحی نو درانداخته شود. ایالات متحده می تواند ابتکاری بزند و با گفتگوهای دوجانبه با ایران پیشرفتی با پیشرفتی را ممکن سازد.
جابجایی صندلی ها در عرشۀ تایتانیک نمی توانست جلوی غرق شدن آن را بگیرد. در مذاکرات ویتنام هم بحث های بی پایان دربارۀ شکل میز به پیشرفتی برای پایان دادن به این بحران مصیبت بار منجر نشد.
با این وجود بسیاری از رئیسان جمهورِ آمریکا آنگاه که با شهامت به گفتگوبا طرف های مقابل شکلی نو دادند تا بلکه بدون جنگ امنیت ملی کشور را حفظ کنند مؤفق بودند. چنین شهامتی اکنون نیز در گفتگو بر سربرنامۀ اتمی ایران ضروری است.
در سال ۱۹۳۳ فرنکلین روزولت شخصاٌ با وزیر خارجۀ شوروی ماکسیم لیتوینف گفتگو کرد تا بین دو کشور مناسبات سیاسی برقرار کند. دوایت آیزنهاور از نیکیتا خروشچف در سال ۱۹۵۹ برای رفتن به آمریکا دعوت کرد تا اولین رهبر شوروی را که پا به خاک آمریکا می گذاشت با واقعیت آشنا کند.
گفتگوهای دوجانبه بین ایالات متحده و چین در دهۀ شصت در ورشو آنقدر بی نتیجه ماندند تا ریچارد نیکسون و مشاور امنیت ملیش هنری کیسینجر باب گفتگویی دیگر و مستقیم تری را با پشتیبانی پاکستان گشودند.
گفتگوهای بین المللی با ایران دربارۀ برنامۀ اتمی این کشور نیز احتیاج به طرحی نو و چشم اندازی گسترده تر دارد. دیدار در استانبول در آخرین لحظه پایان امید بخشی یافت. هر دو طرف تصمیم گرفتند راهی بیابند تا از قالبِ همیشگیِ مقصر جلوه دادن متقابل و امتیاز ندادن خارج شوند. اکنون راه برای توافق ابتدایی با هدف های کوچک باز است.
اما آیا در سال ۱۹۶۹ تصوری نامعقول تر از این بود که نیکسون و مائو در سال ۱۹۷۱ دیدار می کنند؟ ایالات متحده و ایران باید راهی برای گفتگوهای دوجانبۀ گسترده در مورد جهان بینی و امنیت منطقه ای و طرح هایی برای فهم بهتر متقابل بیابند تا اختلافات را کم کنند.
البته عصر تازه بدون نوعی گفتگوی مستقیم بین ایالات متحده و ایران شروع نخواهد گشت. گفتگوها با پنج عضو پیوستۀ شورای امنیت و آلمان صوری و کند است و چنین نمی نماید که پیشرفتی دربرداشته باشد. ایرانی ها این احساس را دارند که با طرف های صحبت مختلف روبرویند که هرکدام برداشت های متفاوت دارند. ایالات متحده باید صحنه را از نو بیآراید تا سازش را برای ایران آسان کند.
گفتگوهای دوجانبه با آمریکا
ایالات متحده می بایست برگفتگوهای دوجانبه پای بفشرد . پندی که از راهبرد رئیسان جمهور سابق آمریکا می توان گرفت این است که چیزی جای گفتگوهای مستقیم در سطح بالا را نمی گیرد. البته که تصور دیدار شخصی بین باراک اوباما و آیت الله علی خامنه ای نامعقول است – دست کم در حال حاضر.
اما آیا در سال ۱۹۶۹ تصوری نامعقول تر از این بود که نیکسون و مائو در سال ۱۹۷۱ دیدار می کنند؟ ایالات متحده و ایران باید راهی برای گفتگوهای دوجانبۀ گسترده در مورد جهان بینی و امنیت منطقه ای و طرح هایی برای فهم بهتر متقابل بیابند تا اختلافات را کم کنند.
طرحی نو در مذاکرات
اما بدون گفتگوهای مستقیم بین آمریکا و ایران هم مذاکرات جاری به طرحی نو نیاز دارد. پنج به اضافۀ یک باید با ایران همچنان دربارۀ غنی سازی اورانیوم مذاکره کنند در حالیکه آژانس بین المللی انرژی اتمی می باید با ایران دربارۀ شفاف سازی بیشتر در برنامۀ اتمی این کشور گفتگو کند.
ایران مایل است مشکلات خود را مستقیماٌ با آژانس بین المللی انرژی اتمی حل کند و از گفتگو با پس زمینۀ قطعنامه های شورای امنیت خودداری نماید، قطعنامه هایی که ایران را برای متوقف ساختن غنی سازی تحریم می کنند.
راه حل چند مرحله ای
این موقعیت راه حل مرحله ای را اقتضا می کند. ابتدا گروه شش می تواند در گفتگوهای بغداد به توافق نامۀ اولیه ای برای اعتماد سازی دست یابد تا ایران در چهارچوب آن داوطلبانه غنی سازی اورانیوم را با ایزوتوپ شکاف پذیر ۲۳۵ تا میزان بیست درصد پایان دهد و موجودی خود را از این اورانیوم که ایران با داشتنش به تولید سلاح اتمی نزدیک می شود یا به درجۀ خلوص پایین تری برگرداند و یا از کشور خارج کند.
از این گذشته می توان در مقابل به ازای دادن میله های سوختی به ایران جهت بکارگیری در رآکتور پژوهشی و لغو برخی از تحریم ها از این کشور بستن تأسیسات غنی سازی فردو را خواست.
شفافیت بیشتر
دو٬ دیگر اینکه پنج به اضافۀ یک می توانند توافق کنند که به ایران اجازۀ غنی سازی اورانیوم را تا درصد مشخصی بدهند و در مقابل از این کشور بخواهند همزمان با آژانس بین المللی قراردادی برای شفافیت بیشتر ببندد. این گام های همزمان می توانند روند مذاکرات را برای رسیدن به یکی از هدف های نهایی ایالات متحده تغییر دهند یعنی ایران اطمینان دهد که به فتوای خامنه ای در مورد حرام بودن سلاح اتمی پایبند است.
آمریکا به نوبۀ خود ایران را طرف گفتگویی می داند غیرقابل اعتماد که دل و زبانش یکی نیست و عزم راسخ دارد به بمب اتمی دست پیدا کند و در گفتگوها جدی نیست. زمان آن رسیده که ببینند ایران چه درسر دارد، به این شکل که طرح دو مرحله ای توضیح داده شده را پی گیرند– روندی چند مرحله ای و طولانی مدت با اقدامات متقابل که هرطرف باید چیزی بدهد تا آنچه را می خواهد بگیرد.
سوم، هردو طرف می باید هدف های دراز مدت مذاکرات را تعیین کنند. از آنجا که آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران برای توافق در مورد شفافیتِ بیشتر فشار می آورد این کشور مایل است بداند این توافق بویژه با توجه به تحریم ها به کجا منجر می شود.
دورو و غیرقابل اعتماد
ایرانی ها می گویند هر بار که قدمی در راه همکاری با ایالات متحده بر می دارند مسئلۀ تازه ای بروز می کند که جلوی بهبود مناسبات را می گیرد. ایران مایل است بداند چه تحریم هایی به تعویق می افتد یا متوقف می شود یا در مقابل کوتاه آمدن های فعلی و آتی ایران لغو می شود. در ایران بیم آن دارند که ایالات متحده این کشور را به دلیل نگرانی از حقوق بشر و امنیت یا دلایل دیگر تحریم کند.
آمریکا به نوبۀ خود ایران را طرف گفتگویی می داند غیرقابل اعتماد که دل و زبانش یکی نیست و عزم راسخ دارد به بمب اتمی دست پیدا کند و در گفتگوها جدی نیست. زمان آن رسیده که ببینند ایران چه درسر دارد، به این شکل که طرح دو مرحله ای توضیح داده شده را پی گیرند– روندی چند مرحله ای و طولانی مدت با اقدامات متقابل که هرطرف باید چیزی بدهد تا آنچه را می خواهد بگیرد.
لحاظ کردن ایران
سرانجام اینکه حتی در صورت پیشرفت مرحله ای در مورد برنامۀ اتمی ایران، به بحث های گسترده تری نیاز است، که در چهارچوب آن باید به مسائلی سوای برنامۀ اتمی پرداخت، مسائلی که امنیت منطقه را تهدید می کنند. اکنون عرصه ای وجود ندارد تا دربارۀ موضوع هایی مانند افغانستان و عراق و قاچاق مواد مخدر و امنیت خلیج فارس و داشتن ارتباط برای جلوگیری از بحران های ناخواسته و دلایل بدگمانی عمیق و سوء تفاهم ها گفتگو شود.
در برخی از این بحث ها می توانند نمایندگان کشورهایی شرکت کنند که عضو پنج به اضافۀ یک نیستند بلکه از سوی دولت هایی فرستاده می شوند که مناسبات نزدیکی با ایران دارند. برای اینکه چنین گفتگوهایی را دربارۀ این موضوع های گسترده سازماندهی کنند آمریکا و دیگران باید امکان انتصاب فرستادۀ ویژه ای را مد نظر قرار دهند – شاید یک رئیس دولت سابق زیر نظر سازمان ملل متحد – تا ایران را به شیوه ای نو لحاظ کنند.
پیشرفت ممکن است
اگر اوباما ابتکار عمل را به دست گیرد و هم زمینه و هم روند مذاکرات را بین آمریکا و دیگران با ایران از نوشکل دهد پیشرفت ساده تر به دست خواهد آمد. گفتگوها در استانبول در را برای اولین توافق راهگشا – گرچه در گام های کوچک انجام پذیراست - باز کردند.
اکنون ایالات متحده فرصت رفتن راه های جدید را دارد تا مشترکات را به دست آورد و به راه حل سیاسی پایداری برسد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر