-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
نهرو و ناصر و تیتو در قرن گذشته پدران جنبش عدم تعهد بودند، جنبشی که با تقسیم دنیا به اردوگاه های جنگی متعلق به آمریکا و شوروی مخالفت می کرد. اگر امروز چندین رئیس کشور و نخست وزیر نزد رئیس جمهورایران محمود احمدی نژاد جمع می شوند و خبر این گردهمایی هم با آب و تاب در رسانه ها می آید شباهت ها با آن زمان تصادفی نیست بلکه از سوی میزبان به قصد و با برنامه ریزی قبلی است. ایرانی ها می خواهند نشان دهند تنها در گوشه ای نایستاده اند، تصویری که به مذاق خیلی ها در غرب خوش می آید، بلکه دوستان و علاقه مندانی دارند. هر چه باشد هنوز ۱۱۸ کشورعضو سازمان ملل در جنبش عدم تعهد هم هستند و گروه ۱۵ نیز که کنفرانس سران خود را در تهران برگزار می کند از زمره کشورهای عضو در جنبش عدم تهعد به شمار می روند.
البته شباهت ها بین آن زمان و زمان کنونی کامل نیست. برزیلِ لولا دا سیلوا که در تهران فوری نقش رهبری گرفت، هیچگاه رسماً عضو جنبش عدم تعهد نبوده است. و ترکیۀ رجب طیب اردوغان، ستارۀ دیگر، عضو ناتو است و تلاش می کند وارد اتحادیۀ اروپا شود. اما فصل مشترکشان این است که هر دو بعنوان عضو ناپیوستۀ شورای امنیت نمی خواهند تحریم جدیدی علیه ایران تصویب شود. هند و اندونزی و مالزی و نیجریه و کنیا و آرژانتین و دیگر شرکت کنندگان نیز. قدرت های دارای حق وتو، چین و روسیه، در تهران نبودند اما آنها نیز نمی خواهند موضع آمریکا در منطقه تقویت شود. حتی وزیرخارجۀ کشور متحد آمریکا، مصر، در آماده سازی گردهمایی نقش داشت.
تمامی این کشورها از دنیایی ناخرسندند که در آن تصمیم های مهم سیاسی و نظامی هنوز تنها در یک جا گرفته می شود: در واشینگتن. چه بسا واقعیت مدتهاست که به گونه ای دیگر شده است. صعود چین برای شکاکان در نظم جدید، امید ایجاد کرده است اما تهدید نیز. زیرا معلوم نیست که ابرقدرتی چین بهتر باشد– بویژه از دید آسیایی ها.
نه همسایگان هم مرز روسیه اما بسیاری از دیگر کشورهای جهان سوم از اینکه در پایان جنگ سرد اتحاد شوروی بعنوان قدرت متقابل آمریکا دیگر وجود نداشت ناراحت بودند. قدرت جدید روسیه که تنها به درآمدهای نفتی و گازی متکی است هنوز توازن را برقرار نکرده است. و اروپایی ها در بیست سال بعد از فرو ریختن دیوار برلین هنوز متوجه نشده اند که آمریکا به آنها تنها بعنوان پایگاهی برای لشکر کشی خود به عراق و افغانستان احتیاج داشت. اما اهمیت استراتژیک آنها بعنوان شریکان واشینگتن کاهش یافته است. در خاورمیانه ناامیدی از اروپایی که توانا به انجام کاری باشد افزایش یافت، حتی وقتی یورو بر خلاف امروز قوی بود.
فرانسوی ها مدت ها بود که رویای "جهان چند قطبی" را داشتند. یک قطب این دنیا، طبیعی است که پاریس باشد، در اطرافش کشورهایی که فرانسه صحبت می کنند و همگی به امپریالیسم فرهنگی آمریکا بدگمانند و خواهان جاشینی برای فرهنگ جهانی مصرف هستند. بخصوص مسلمانان سه قاره این انتظار را داشتند. اما چیزی حاصل نشد. نیکلا سارکوزی نتوانست چک هایی را نقد کند که کشیده بود، نه در مغرب و نه در فلسطین و نه در ایران. درعین حال با توجه به ضعف بزرگان اتحادهای چند قطبی رونق دارد. هیچکس نباید این اختیار را داشته باشد دیگران را شورشی بخواند و مجازات کند و به جنگ بکشد. این نکته پیام جنبش عدم تعهد بود که تازگی در ایران به بیان درآمد.
وزیرخارجۀ ایران منوچهر متکی در هفته های گذشته خیلی در سفر بود. هر کس مسیر او را تعقیب کرد پی برد وی هم زمان یا قبل و یا بعد از وزیرخارجۀ آمریکا هیلاری کلینتون از کشورهای مخلف دیدن کرد. ظاهرآ در خیلی از کشورها حرفش گوش شنوا پیدا کرد. حالا احمدی نژاد می توانست مؤفقیت را درو کند: باز هم در کانون توجه قرار گرفت، اما این بار نه بعنوان تهدید کننده بلکه شریک یک راه حل که ممکن است کارایی داشته باشد. وزیرخارجۀ ترکیه در پایان (نشست سران سه کشور در تهران) گفت: "دلیلی برای تحریم های بیشتر وجود ندارد."
انتقال اورانیوم ایران برای غنی سازی بیشتر به خارج بخشی از مجموعه ای است که بسته بندی شده بود اما هنوز گره هایش را نبسته بودند. روی گره های پیچیدۀ این بسته خیلی ها کار کرده بودند از جمله رئیس جمهور سوریه بشار الاسد. بازگشت کلوتیلد رایس بعد از ده ماه ممنوعیت خروج از کشور تاری از این تکه پارچه بود، اخراج وکیلی راد از فرانسه که بعلت شرکت در قتل آخرین نخست وزیر شاه به زندان ابد محکوم شده بود تاری دیگر.
تصادف به ندرت اینگونه کارش را بخوبی انجام می دهد. شک وجود دارد که آیا ایران واقعاً اورانیوم را مبادله کند و بویژه آیا ایران به غنی سازی در داخل کشور پایان دهد، همانگونه که شورای امنیت در سه قطعنامۀ گذشته خواسته است. دراین صورت تقریباً همه می توانند راضی باشند – غیر از آنهایی که از تندتر شدن بحران بیش از حل آن خوشحال می شوند.
همانند بازیکنان تیم فوتبال بعد از بردن جام قهرمانی خوشحالی می کنند: رئیس جمهور ایران محمود احمدی نژاد و همتای برزیلی او لوئیز لولا دا سیلوا و نخست وزیر ترکیه رجب طیب اردوغان می خندند و دستان یکدیگر را می گیرند و در هوا تکان می دهند. بعد از ۱۸ ساعت گفتگو در مورد برنامۀ اتمی ایران، در مصاحبۀ مطبوعاتی رویدادی مهم را به جهان عرضه می کنند: ایران در مناقشۀ اتمی کوتاه می آید.
کشور اسلامی آماده است اورانیوم کم غنی شده را در خارج معاوضه کند. در این مورد توافقنامه ای با برزیل و ترکیه امضا شد. ماه ها بود که ایران پیشنهاد آژانس بین المللی انرژی اتمی را با قاطعیت رد می کرد. احمدی نژاد بارها با سخنانی تند خشم جامعۀ بین المللی را برانگیخته بود.
حالا در دوشنبه صبح تغییر موضع: رئیس جمهور ایران لبخند زنان علامت پیروزی نشان می دهد. جلوی چشمان خبرنگاران دوربینی برمی دارد واز نخست وزیر ترکیه عکس می گیرد. پیام به جهان: نگاه کنید، من باز در صحنۀ سیاسی بازی می کنم.
دیگر وقت داشت برای ایران تنگ می شد. ملاقات سه جانبه آخرین بخت ایران برای جلوگیری از تحریم های جدید بود.
واقعآ ایران به غنی سازی اورانیوم در داخل پایان می دهد؟
اما در حالی که در ایران خوشحالی می کنند مقام های غربی از اظهارنظر خودداری می ورزند. آژانس بین المللی انرژی اتمی در پاسخ به اشپیگل آنلاین در مورد این توافق سکوت کرد. بازرسان نمی خواهند پیش از موعد خوشحالی کنند و منتظرند نگاهی به جزئیات توافق بیندازند. در گذشته خیلی پیش آمده که ایران به وعده های خود عمل نکرده است.
دولت آلمان نیز منتظر است. یک سخنگوی دولت گفت تاکنون اطلاع دقیقی از توافق در دست نیست. به گفتۀ وی مهم برای دولت آلمان این است که ایران به خواسته های ایالات متحده و آژانس بین المللی انرژی اتمی تن دهد. به باور سخنگو " نکتۀ مهم" این است که ایران به غنی سازی در داخل کشور پایان دهد.
دولت فرانسه نیز تردید دارد. وزارت خارجۀ این کشوراعلام کرد: "مبادلۀ اورانیوم تنها گامی برای جلب اعتماد است." پاریس جلوی امیدواری زیاد را گرفت: "خودمان را فریب ندهیم: حل احتمالی مسئلۀ رآکتور تحقیقاتی تهران مسئلۀ برنامۀ اتمی ایران را به هیچ روی حل نمی کند." به گفتۀ وزارت خارجۀ فرانسه نکتۀ اصلی در مناقشۀ اتمی، ادامۀ غنی سازی در نطنز و ساخت رآکتورآبِ سنگین در اراک و مخفی ساختن تأسیسات اتمی در قم و سؤال های تاکنون بدون پاسخ ماندۀ بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی است.
یک دیپلمات اتحادیۀ اروپا توضیح می دهد تازه وقتی ایران واقعاً به پیشنهاد آژانس بین المللی انرژی اتمی عمل کند می توان از پیشرفت صحبت کرد.
تهران قرار است اورانیوم برای تحقیقات پزشکی دریافت کند
رئیس شورای اتحادیۀ اروپا فان رومپوی می خواهد ایران پیشنهادهای خود را کتباً به آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه دهد. وی در حاشیۀ کنفرانس سران اتحادیۀ اروپا- آمریکای لاتین در مادرید گفت نگرانی اصلی نه از اورانیوم برای رآکتور تحقیقاتی تهران بلکه خود برنامۀ اتمی است. به گفتۀ وی هفت ماه است که ایران نگرانی ها را درمورد نیت واقعی خود برطرف نکرده است.
روسیه نیز می خواهد ابتدا گزارش ها را در مورد توافق در مناقشۀ اتمی به دقت بررسی کند. بنا براعلام خبرگزاری اینتر فاکس یکی از کارمندان وزارت خارجۀ روسیه گفت: "هنوز اطلاعات رسمی در اختیار نداریم. از این رو از واکنش خودداری می کنیم."
یه گفتۀ وزارت خارجۀ ایران، توافق پیش بینی می کند که ۱۲۰۰ کیلو اورانیوم ۳/۵ درصد غنی شدۀ ایران در ترکیه انبار شود. در مقابل تهران ۱۲۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده با غلظت بیشتر برای تحقیقات پزشکی دریافت می کند.
"به نظر پیشرفتی حاصل شده است"
سی اِن اِن ترک گزارش داد ایران تا یک ماه آینده می خواهد اورانیوم کم غنی شدۀ خود را در ترکیه با میله های سوختی معاوضه کند. بدین ترتیب قرار است نگرانی های ایالات متحده و متحدانش در بارۀ برنامۀ هسته ای ایران برطرف شود. این کشورها به ایران شک دارند که مخفیانه در پی ساخت سلاح اتمی است و از اینرو خواستار شفافیت از سوی ایران هستند.
جمهوری اسلامی قبلاً پیشنهاد آژانس بین الملی انرژی اتمی را در مورد معاوضۀ اورانیوم کم غنی شده با میله های سوختی برای رآکتور تحقیقات پزشکی رد کرده بود.
مارکوس کایم رئیس گروه تحقیقاتی سیاست امنیتی در مؤسسۀ علم و سیاست براین باور است توافق انجام شده بین ایران و برزیل و ترکیه یک رویداد مهم است. وی به اشپیگل آنلاین گفت: "بنظر یک پیشرفت است. انتظارش را نداشتیم." البته نسبت به خوشحالی زودرس هشدار می دهد: "می خواهیم توافق را ببینیم. زیرا کار که به جزئیات می رسد دست شیطان در کار می آید."
باز هم تهران از حرفش بر می گردد؟
چند ساعت بعد از اعلام خبر توافق معلوم شد شک ها به جاست: زیرا سخنگوی وزارت خارجۀ ایران رامین مهمانپرست توضیح داد ایران با وجود توافق، تولید اورانیوم ۲۰ درصد را "در خاک خود" ادامه خواهد داد.
کایم گفت تهران در سال های گذشته همواره توافق ها را پذیرفته و بعد به تفسیر آنها پرداخته است. به گفتۀ کایم از این رو معلوم نیست این توافق تا سه هفتۀ دیگر هم برقرار باشد.
کایم بر این باور است تنها می توان حدس زد که چه چیز باعث شده ایران کوتاه بیاید. شاید تهدید به تحریم و ترس از انزوا تأثیر خود را گذاشته باشد. این آخری ها حتی چین و روسیه هم تا حدودی از ایران روی برگردانده بودند.
کاین از این گذشته تأثیر سیاسی برنامۀ خلع سلاح هسته ای اوباما را هم دور از نظر نمی داند.
احمدی نژاد در مورد دلایل تغییر موضع حرفی نزد. اما بی درنگ خواسته هایی را مطرح کرد و خواهان از سرگیری فوری گفتگوهای اتمی با گروه شش شد – پنج عضو پیوستۀ شورای امنیت و آلمان. وی گفت: "دیگر آنها بهانه ای ندارند. برای گروه شش زمان آن شده است که گفتگوها را بر اساس احترام متقابل از سرگیرد."
اما باید منتظر ماند که آژانس بین المللی انرژی اتمی دراین باره چه می گوید. اسرائیل که احمدی نژاد بارها موجودیت این کشور را تهدید کرده به نیت خوب تهران اعتقادی ندارد. وزیر بازرگانی اسرائیل بنیامین بن- الیزرهشدار داد: "سؤال این است که آیا احمدی نژاد باز هم می خواهد جهان را فریب دهد یا نه."
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر