-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
امروزه دولت مدرن به واسطه فراگیری اش به لحاظ ظرف جمعیتی و انواع موضوعات مربوط به حیات فردی و جمعی کانون مباحث نظری و تجربی بوده است. در مدرنیته روابط انسانی با مفاهیمی همچون عقلانیت، قانون، آزادی، جامعه مدنی، مردم سالاری، دموکراسی، حقوق بشر و ... مفهوم سازی می شود. انسان مدرن همپای حیات معیشتی سودای زندگی بهتر و آزادانه با مسئولیت خویشتن دارد. انسان به واسطه این تمناها حیاتی فعال تر در زندگی اجتماعی خویش می طلبد و در این راه آزادی بیشتر طلب می کند. کانت معتقد است آزادی تنها وضعیتی است که در آن طبیعت می تواند تمام استعدادهایی را که در بشر قرار داده تکامل بخشد. دولت مدرن، به تعریف دوگانه ای از خود می رسد، همان گونه که گیدنز نیز از مدرنیته سرشتی دوگانه متصور می گردد و سویه های فرصت زا و تحدیدکننده آن را یاد آور می شود، دولت به مثابه تحقق آرمانهای مدرنیته و دولت به عنوان جایگاه قدرت. در این حالت دولت به واسطه جایگاه قدر قدرتی اش می تواند تمامی عرصه ها را محلی برای یکه تازی اش قراردهد و روحیه تمامیت خواهی خویش را به نمایش گذارد. انسان در چنین موضعی حیاتی سیاسی می یابد و دولت به عنوان جایگاه قدرت، انسان را محمل اراده قدرت خویش قرار می دهد و حیات ذهنی و جسمی فرد را متأثر از خویش می سازد. در سوی دیگر مدرنیته به واسطه تعریفی که از انسان می شود، بازیابی نقش فعال انسان در حیات خویش نیز محل کشاکش قرار می گیرد و بدین گونه جامعه مدنی را به عنوان یکی از مولفه های بنیادین خود قرار می دهد تا به محلی برای سلطه بلا منازعه قدرت تبدیل نشود و به اصلاح وضعیت خویش و به چالش کشیدن قدرت تمامیت خواه بپردازد. هابرماس این عرصه جولان انسان را تحت عنوان کلی حوزه عمومی می نامد و آن را محلی برای کنش جنبش های اجتماعی، نهادهای مدنی و حائلی برای مصون ماندن انسان از سلطه عریان قدرت دولت می داند. تمایز رویکرد دولت ها در گسترش یا کاهندگی از وسعت حوزه عمومی مشخص می شود. با چنین رویکردی است که می توان اذعان داشت مارکس بیشترین خدمت را به نظام سرمایه داری کرد و سرمایه د اری نیز از این فرصت به وجود آمده برای ابقای خویش چه دور اندیشانه استفاده کرد. دولت دوراندیش با توجه واقعیت موجود به ایجاد فرصت برای بنای ساختارهای میانجی روی خوش نشان داد و فرصت را برای کنش های خود انگیخته فراهم ساخت و بدین طریق در حقیقت به استمرار و ادامه حیات خویش مدد رساند. با ارتقای سطح خود بیناگری در سطح وسیع، دولت می تواند مسائلش را از طریق بحث عمومی رفع و رجوع کند. بدون در نظر داشتن ابعاد دیگری که دولت رسالت خود را در گرو آنها می بیند، این نگاه، نگاهی خوشبینانه خواهد بود، انجا که دولت مدرن رسالتی پیامبرانه برای خود قائل می شود و شبان وار سلامت، رفاه، امنیت و هدایت و حمایت از مردم را وظیفه خویش می داند و نمایشی از دموکراسی را به صحنه می آورد. اینجاست که هابرماس چوب تحذیر خویش به دست می گیرد و می گوید سیاست زدایی از توده مردم و افول حوزه عمو می به مثابه نهادی سیاسی ویژگی های اساسی نظامی از سلطه است که تمایل دارد مسائل عملی را از چارچوب بحث عمومی خارج کند. اعمال بوروکراتیک قدرت هماهنگ است با وجود نوعی حوزه عمومی که با نمایش ها و تحسین گویی ها محدود شده است. این نوع حوزه عمومی در صدد کسب و حفظ رضایت مردمی است که مستقیماً به آن دسترسی ندارند. حوزه عمومی، حوزه کشف لایه های مستور روابط قدرت است و بازیگران این عرصه را می توان احزاب، نهادها، جنبش ها، روشنفکران و به طور کلی مردم دانست که بنا به رویکرد قدرت می توانند قدرت را مقهور خویش کنند یا خود مقهور قدرت شوند. دولت در صورت نادیده گرفتن روابط قدرت و منافع متضادی که در بطن این روابط وجود دارد، اساساً یکپارچگی اجتماعی را با تهدید مواجه می کندو همواره منابع بالقوه تنش و تعارض است. جنبش های اجتماعی به عنوان فعالیتی سازمان یافته در حوزه عمومی نقش مهمی در به تصویر کشیدن روابط قدرت، آگاهی رسانی و به چالش کشیدن آن دارند و بر خلاف تصور دولت اقتدارگرا که چنین جنبش هایی را عوامل مخرب و تضعیف کننده قدرت خود می داند در حقیقت به شناسایی ضعف ها و مسائل نظام اجتماعی و سیاسی پرداخته و نه به عنوان یک کنشگر منفعل و معترض موضعی و ارتجاعی بلکه با اخذ مشی فعالانه، سعی در بحرانی نشان دادن معضلات و رفع آنها دارد. دولت مدرن هر چه پیش تر می رود و مسائل و پیچیدگی های بیشتر می یابد، بنابراین اذهان نقاد و رادیکال تری را برای کشف لایه های پنهان آن می طلبد. دولت برای تثبیت وضع خود روابط قدرت را به سمت پنهان سازی تأثیرات سوء منفی خود بر اعضای جامعه و روابط اجتماعی آنها پیش می برد. فوکو اهمیت دولت مدرن را به عنوان شکل سیاسی قدرت متمرکز و تمرکز بخش می داند. برای اسمارت به نقل از فوکو می گوید به جای آنکه روابط قدرت را نقطه شروع تحلیل بگیریم، باید مطالعه مقاومت را مطمح نظر قرار دهیم یا به بیان دیگر، شاید با تحلیل مقاومت و مبارزه، درک بهتری از روابط قدرت به دست آید. فوکو معتقد است هر جا قدرت هست، مقاومت هم هست، مقصود فوکو از این جمله این است که هر جا قدرت اعمال می شود، مقاومت نیز حضور دارد و به موازات شبکه روابط قدرت، کثرتی از صور مقاومت نیز دیده می شود. بعضی از مفسران معنای این گفته را چنین فهمیده اند که مقاومت همیشه مورد استفاده قدرت قرار می گیرد یا در درون قدرت تعبیه می شود و به این ترتیب محکوم به شکست است. پاسخ به چنین انتقادی در این ملاحظه فوکو داده شده است که با اینکه مقاوت ها به واسطه حوزه استراتژیک روابط قدرت به وجود می آیند اما معنای این سخن آن نیست که مقاومت ها نقطه مقابل تقلیل ناپذیر روابط قدرت هستند، به عبارت دیگر هم قدرت و هم مقاومت، از نظر فوکو تصور ناپذیر است. با توجه به اینکه مقاومت در درون حوزه عمومی می تواند هیئتی سازمان یافته و نهادمند یابد و در درون روابط قدرت تعبیه شود، این دولت است که با نحوه رویکرد خود به سمت این حوزه(رویکرد تسامحی یا سلطه گر) به تنظیم روابط قدرت می پردازد و رویکرد دو گانه خود را بروز می دهد. آنجا که دولت دایه عزیزتر از مادر و خواهان هدایت، تنظیم روابط و رفاه اعضای جامعه اش می شود، ابعاد سلطه گر و استبدادی اش نیز روی دیگرش را به عرصه بازی می آورد و اینجاست که آرمان های مدرنیته یعنی آزادی، جامعه مدنی، مردم سالاری، حقوق بشر و ... تفاسیر خود مدار و نمایش گونه پیدا می کند و از حوزه عمومی تفاسیری واساز گرایانه و مزاحم گونه انتشار می یابد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر