روزنامه نگار تونسی فرید ایچن نوشته است که مردم تونس در اعتراضات اخیر از مدلی استفاده کردند که مردم ایران سال پیش در اعتراضات گسترده به نتایج انتخابات از ان استفاده کرده بودند؛ اما پرسش اینجاست که چرا این مدل و نمونه ای که در تونس جنبش خودجوشی را به پیروزی رساند در ایران نتوانست به نتیجه و سرانجام برسد؟
اشاره این روزنامه نگار تونسی به فعالیت ها و هماهنگی های جوانان ایران است که از طریق شبکه های اجتماعی همانند فیسبوک و توییتر توسط جوانان ایران سازماندهی می شد. در واقع در تونس هنگامی که دعوت به اعتصاب عمومی و سرنگون ساختن رژیم اعلام شد، انقلاب آغاز شد.
جواب این پرسش (عدم پیروزی جنبش خودجوش ایران در تظاهرات گسترده سال پیش) را نه در نوع برخورد نیروهای امنیتی و تعداد قربانیان حادثه, بلکه در عوامل دیگری باید جستجو کرد.
اعتراضات مردمی در ایران از سطح بالای مشارکت مردم شروع شد اما رفته رفته این مشارکت تنزل یافت . در حالی که آنچه در تونس اتفاق افتاد جریانی برعکس بود ،, بصورتی که اعتراضات ابتدا چنان گسترده نبود اما در نهایت گسترده شد.
در ذهن بسیاری از جوانان ایرانی چنین جا افتاده است که انقلاب لزوما همیشه به رادیکالیسم منجر شده و به شکست منجر می شود از همین رو همواره خود را از فرصت تاریخی برای دکرگونی بنیادین در جامعه کنار می کشند.
رهبران جنبش در ایران و تونس نیز متفاوت بودند؛ رهبران جنبش تونس از ابتدا تا انتها با جنبش بودند و جنبش را از خارج از حاکمیت هدایت میکردند این در حالی است که در ایران این قضیه برعکس بود. به گونه ای که رهبران جنبش وفادار به حاکمیت بودند و بر حفظ اصول اساسی حاکم بر رژیم جمهوری اسلامی اصرار می ورزیدند و تنها به دنبال احقاق حقوق پایمال شده اشان که همان تقلب در انتخابات بود می پرداختند.
چنین اعتراضات خود جوشی در ایران پس از انتخابات جنجال بر انگیز سال ۲۰۰۹ به گونه ای بود که حتی رهبران جنبش سبز موسوی و کروبی درایران را هم به حیرت وا داشت. اما چیزی که سبب عدم ثمر بخشی اعتراضات مردمی ایران در آنزمان شد عدم حمایت کامل رهبران جنبش، موسوی و کروبی، از جنبش خودجوش مردم در ایران و تسلیم شدن آنان به رهبر ایران آیت الله خامنه ای بود.
خواسته مردم ایران که آنرا در روزهای نخستین عنوان میکردند ابتدا «رای من کو ؟» بود ، در حالی که این خواسته رفته رفته ابعاد وسیع تری به خود گرفت به گونه ای که تبدیل به چالشی بزرگ نه تنها برای کل حاکمیت جمهوری اسلامی بلکه برای رهبران جبنش شد. نمود این احساس خطر در شعارهایی بود که رفته رفته ابعادی رادیکل تر به خود گرفت؛ به گونه ای که کل حاکمیت جمهوری اسلامی را نشانه میرفت.
سرنجام در زمانی که مردم خود را برای یک تظاهرات سرنوشت ساز دیگری آماده میکردند موسوی یکی از کاندیداهای رییس جمهوری با صدور بیانیه ای از مردم خواست که در خانه های خود بمانند چرا که حاکمیت قصد سرکوب شدید تظاهر کنندگان را دارد.
جرقه اعتراضات مردمی در تونس با خود سوزی یک جوان شروع شد و در ایران این جرقه تقلب در انتخابات بود . اما تفاوتی که جنبش مردمی تونس با ایران داشت این بود که رهبران جنبش در تونس از بدنه رژیم نبودند و خواستار براندازی کل رژیم بودند در حالی که در ایران چنین نبود و رهبران جنبش در حقیقت ترمزی بودند برای به ثمر نشستن جنبش مردمی ایران.
پرسشی که همچنان در رابطه با جنبش ایران بی پاسخ می ماند این است که چرا زمانی که رهبران جنبش سبز تصمیم به ساکت کردن جنبش گرفتند، تعداد زیادی از ایرانیان به این سکوت تن دادند؟
دلیل چنین امری میتواند ریشه در مسائل تاریخی مانند انقلاب ۵۷ ایران داشته باشد . اینکه در ذهن بسیاری از جوانان ایرانی چنین جا افتاده است که انقلاب لزوما همیشه از دامن افراطیون آب میخورد و همیشه با شکست و نهایتا خشونت انقلابیون روبرو میشود.
چنین تفکری ناخواسته منجر به تحریف حقیقت در رابطه با انقلاب های اجتماعی بصورت کلی و انقلاب ۵۷ ایران بطور خاص می شود.
اصلاح طلبان موفق شده اند تا این برداشت اشتباه که انقلاب همواره با خشونت و رفرم همواره با مسالمت همراه است را در ذهن بسیاری از جوانان جا بیندازند و این که انقلاب به هیچ پیشرفتی منجر نخواهد شد و تنها راه پیش رو اصلاحات است.
اصلاح طلبان برای آنکه چنین برداشتی را در ذهن جوانان جا بیندازند به تحریف مفهوم انقلاب اجتماعی و واقعیت های مربوط به انقلاب ایران دست می زنند.
به عنوان مثال تعداد بسیار کمی از ایران می دانند که پس از سرنگونی شاه، ایرانیان تا حدودی تا زمانی که نخستین رئیس جمهور انتخابی ایران با یک کودتا برکنار شد، برای سی ماه دمکراسی را تجربه کردند.
تمامی اصلاح طلبان کنونی از فرماندهان این کودتا در سی خرداد ۱۳۶۰ بودند. روشن است که اصلاح طلبان برای تامین منافع خود دست به چنین تحریفاتی می زنند اما این امر واقعیت زندگی روزانه میلیونها ایرانی را که در زندگی روزانه شان به دلیل برحذر داشتن شان از انقلاب با رنج و مصیبت دست و پنجه نرم می کنند، تغییر نمی دهد.
ترجمه: احسان شفقت
- محمود دلخواسته فارغ التحصیل مقطع دکتری در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن در رشته‌ی جامعه‌شناسی سیاسی است . تخصص این پژوهشگر در زمینه‌ی جنبش‌های اجتماعی است این ترجمه ای است از مقاله او در هافینگتون پست با عنوان چرا تونس توانست کاری را که ایران نتوانست به سرانجام برساند؟ از دکتر دلخواسته پیش تر کتاب قرائت اسلامی از قدرت و آزادی در انقلاب ایران منتشر شده است.
بازانتشار مطالب و محتوای سایت آزادی بیان تنها با ذکر منبع مجاز است.
مطالب مرتبط:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر