-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
در ایران زنگ خطر اقتصادی گوش را می خراشد. فشار تحریمِ غرب در پی سرسختی رهبری ایران در مناقشۀ اتمی و مسئلۀ غنی سازی اورانیوم، گرچه آهسته اما لاجرم هرچه آشکارتر می شود. قیمت مواد غذایی اصلی همچون نان و برنج و گوشت در سه ماه گذشته افزایش تصاعدی پیدا کرده است و هزینۀ زندگی نیز (برای نمونه: اجاره بها و قیمت سوخت و برق و گاز) سرسام آور شده است.
به ویژۀ اسباب نگرانی خاطر را چه برای وزارت اقتصاد و چه برای وزارت نفت روز اول ژوئیه فراهم می کند. از این تاریخ به بعد ایرانی ها مزۀ تحریم های تازۀ ایالات متحده و نیز تحریم نفت اتحادیۀ اروپا را خواهند چشید. مدتها بود که تهدید شده بود تمام واردات نفت از ایران از ابتدای نیمۀ دوم امسال متوقف می شود، اما رهبری ایران تا لحظۀ آخر امید داشت اتحادیۀ اروپا «سرعقل» می آید و از این اقدام حاد چشم می پوشد.
حاد از اینرو که صادرات نفت به اتحادیۀ اروپا حدود ۱۸ درصد از مجموعۀ صادرات نفت ایران را در بر می گیرد و در نتیجه ناچیز نیست.
آیا تحریم نفت غرب به پاشنۀ آشیل اقتصاد ایران می خورد؟ آژانس بین المللی انرژی می گوید آری. به گفتۀ این سازمان ایران از ابتدای سال ۴۰ درصد کمتر نفت صادر کرده است.
«برنامۀ جانشین مناسبات با اتحادیۀ اروپا» تدوین شد تا با گسترش روابط اقتصادی به ویژه با کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین، کاهش روابط با اروپا جایگزین شود. بهترین نمونه سفرهای مقام های بالای ایران به مسکو و پکن و چند کشور آمریکای جنوبی است که در جریان آن قراردادهای چند میلیاردی منعقد شد تا پیامی آشکار به غرب فرستاده شود. یک مقام وزارت نفت ایران خیلی خوب منظور این اقدام را تشریح کرد: «وقتی شما ما را نمی خواهید ما هم شریکان دیگری پیدا می کنیم. در اینصورت نفتمان را به آسیا و دیگر کشورها می فروشیم. ما به اروپا وابسته نیستیم و باتحریم ها مقابله می کنیم.»
اما مقام های ایران نمی خواهند از سیلی سخت به صورت اقتصاد این کشور حرفی بزنند. اگر از اینان در این مورد پرسیده و به ایشان خاطر نشان شود که بیکاری لجام گسیختۀ ناشی از این تحریم ها و موج گرانی ممکن است شورش های داخلی را بر انگیزاند، در پاسخ دو جملۀ قالبی شنیده می شود: ابتدا اشاره می کنند به گزارش چند ماه پیش صندوق بین المللی پول که در آن اصلاحات اقتصادی مصوب در ایران و براساس آن چشم انداز خوش بینانۀ رشد اقتصادی، مثبت ارزیابی می شود. صندوق بین المللی به ویژه طرح مهم هدفمندی را ستود که صد میلیارد دلار صرفه جویی همراه می آورد؛ بخش مهم آن یارانه های انرژی بود. در گزارش صندوق بین المللی پول آمد: «هدفمندی یارانه ها به احتمال زیاد کارایی و توان رقابتی اقتصاد را افزایش می دهد و تقسیم درآمد را بهبود می بخشد و فقر را کاهش می دهد و به ایران کمک می کند از تمام توان خود استفاد بَرَد.»
صادراتِ جانشین قرار است تحریم نفت را جبران کند
از طرف دیگر اشاره می کنند ایران مدتهاست راه ها و اهرم هایی را برای کاهش وابستگی به صادرات نفت پیدا کرده است. سیاستمداران ایران در صحبت با نشریۀ «وینرتسایتونگ» نیز بارها به این نکته اشاره کردند که ارزش صادرات غیر نفتی ایران از ۶/۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۴ به ۲۶/۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ رسیده است، یعنی چهار برابر.
تکمله: گرچه صادرات نفت با توجه به قیمت بالای سال های گذشته هنوز هم بخش مهمی از درآمدهای ارزی ایران را تأمین می کند، سهم صادرات نفتی ایران از سال ۲۰۰۰ پیوسته افزایش یافته و امروز حدود سی درصد مجموعۀ صادرات را تشکیل می دهد.
اما صرفنظر از تلاش برای آرام سازی در مقابل خارج، رهبری ایران نیک می داند که عرصه تنگ شده است. زیرا ایران هنوز ده ها سال زمان نیاز دارد تا وابستگی خود را از صادرات نفت کم کند و مؤلفه های لازم را برای رشد پایای اقتصادی ایجاد کند. از اینرو مناقشۀ اتمی با غرب که به بن بست رسیده در بین مردم احساسات متضادی را برانگیخته است. و اینگونه است که رهبر مذهبی علی خامنه ای خسته نمی شود که تأکید کند تحریم های غرب علیه کشورش «اقبال در عین بداقبالی» است: زیرا به این دلیل ایران انگیزه پیدا می کند دنبال راه هایی برای جبران تحریم های اقتصادی باشد.
«برنامۀ جانشین مناسبات با اتحادیۀ اروپا» تدوین شد تا با گسترش روابط اقتصادی به ویژه با کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین، کاهش روابط با اروپا جایگزین شود. بهترین نمونه سفرهای مقام های بالای ایران به مسکو و پکن و چند کشور آمریکای جنوبی است که در جریان آن قراردادهای چند میلیاردی منعقد شد تا پیامی آشکار به غرب فرستاده شود. یک مقام وزارت نفت ایران خیلی خوب منظور این اقدام را تشریح کرد: «وقتی شما ما را نمی خواهید ما هم شریکان دیگری پیدا می کنیم. در اینصورت نفتمان را به آسیا و دیگر کشورها می فروشیم. ما به اروپا وابسته نیستیم و باتحریم ها مقابله می کنیم.»
در عین حال درست هم هست که ایرانی ها وقتی مسئلۀ دور زدن تحریم های غرب باشد مبتکرترین آدم ها هستند. سالها دبی به عنوان پستویی برای معامله با کشورهای ثالث به منظور جبران تحریم ها علیه ایران عمل کرد. برای نمونه لوازم خانگی مارک «ویرپول» و خودروهای غربی و همه رقم کالا از این راه وارد ایران شد.
ترکیه تن به ممنوعیت تجارت با ایران نمی دهد
بعد از بحران اقتصادی که امارات عربی متحده را هم مصون نگذاشت مقام های این امیر نشین مجبور شدند معامله های پر سود را با ایران زیرفشار آمریکا کم کنند. از این جهت از حدود یکسال و نیم پیش ترکیه نقش واسط را برای ورود همه نوع کالا به ایران برعهده گرفته است. چنین می نماید ناخرسندی آمریکا از چنین مناسبات نزدیکی بین آنکارا و تهران برای سیاستمداران ترکیه کاملاٌ علی السویه باشد. ترکیه با خاطر نشان ساختن اینکه «این کشور اجازه نمی دهد برایش تعیین تکلیف بشود که با چه کشوری معامله کند و با چه کشوری نه» انتقاد آمریکا را در نطفه خفه کرد.
بدین ترتیب دولت واشینگتن باید به گونۀ دیگری واکنش نشان دهد و از این رو می کوشد ایران را با سیاست تحریم آشتی ناپذیر در مناقشۀ اتمی به زانو درآورد. اکنون بستۀ جدیدی از تحریم علیه سپاه پاسداران که در اقتصاد ایران حضور بسیار پر رنگی دارد تصویب شده است و باعث می شود معامله های روحانیون تحت تأثیر قرار بگیرد.
دو عضو پیوستۀ شورای امنیت یعنی روسیه و چین این سیاست یکجانبۀ آمریکا را به عنوان «کاملاٌ غیرسازنده برای به دست آوردن راه حلی در مناقشۀ اتمی» مورد انتقاد قرار می دهند و خواستار پایان مجازات ها علیه ایران هستند. ارمنستان نیز خود را شریک دیگ می کند و از راه هایی تحریم ها را به ویژه در بخش انرژی دور می زند. کارشناسان احتمال می دهند وابستگی به نفت ایران دلیل حمایتی است که جمهوری اسلامی دریافت می کند.
رهبری ایران توجه را از مشکلات داخلی منحرف می کند
اما همۀ اینها چشم ها را نمی تواند به این واقعیت ببندد که رهبری ایران مشکل بزرگی با هزینه های بالای جابجایی شریکان تجاری دارد که اقتصاد این کشور در پی گسترش تحریم ها مجبوربه تحمل آنهاست. اینکه آیت الله خامنه ای امسال را «سال جهاد اقتصادی» اعلام کرده و انضباط اقتصادی و کارایی بیشتر را در اقتصاد خواستار شده است نیز نشان می دهد که وی از سیاست جبران تحریم های اقتصادی به هیچ رو راضی نیست.
هرگاه حاکمان در داخل کشور مشکل دارند به سیاست خارجی روی می آورند تا قدرت نمایی کنند. این امر باعث اتحاد می شود و در مورد ایران هم همینطور است. احمدی نژاد با وجود ضعف در سیاست داخلی، در آخرین دیدارش از آمریکای لاتین نشان داد که ایران در این دوران بحران قدرت منطقه ای است که باید جدی گرفته شود و با آسیا و آمریکای لاتین نیز می تواند نشان دهد شریکان مهمی دارد.
مکافات آن را باید رئیس جمهور محمود احمدی نژاد پس بدهد که در دوازده ماه باقی مانده از دوران ریاست جمهوری خود دیگر حمایتی از رهبران کشور دریافت نخواهد کرد. اکثریت مجلس ایران مخالف مسیر اقتصادی اوست، خامنه ای از او روی برگردانده است و نیز دومین مرد قدرتمند ایران رئیس جمهور اسبق علی اکبرهاشمی رفسنجانی سیاست اقتصادی دولت فعلی را «کاملاٌ شکست خورده» می داند و خواستار «اقدام های ساختاری فوری و مؤثر برای رونق اقتصادی ایران» است.
هرگاه حاکمان در داخل کشور مشکل دارند به سیاست خارجی روی می آورند تا قدرت نمایی کنند. این امر باعث اتحاد می شود و در مورد ایران هم همینطور است. احمدی نژاد با وجود ضعف در سیاست داخلی، در آخرین دیدارش از آمریکای لاتین نشان داد که ایران در این دوران بحران قدرت منطقه ای است که باید جدی گرفته شود و با آسیا و آمریکای لاتین نیز می تواند نشان دهد شریکان مهمی دارد.
نیز بیهوده نیست که ایران اکنون دنبال نزدیکی با مصر هم هست که اسلام گرایان در آن به قدرت رسیده اند و همچنین در ماجرای سوریه می خواهد نقش «آش نشان» را بازی کند. دنیا باید بداند که درخاورمیانه و نزدیک «هیچ کاری بدون ایران» پیش نمی رود.
البته با این وجود ایرانی های درگیر با تحریم باید ابتکاراتی چند به خرج بدهند تا بودجۀ این کشور دستخوش نوسان نشود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر