-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
پس از دو روز مذاکره در مسکو که نتوانست به حل اختلاف های دو طرف درباره آینده برنامه هسته ای ایران کمک کند، شب گذشته مذاکرات هیات های عالی رتبه هسته ای ایران و شش قدرت جهانی به حالت تعلیق درآمد.
با توجه به عدم پیشرفت مذاکرات، تماس ها درباره این مساله به سطح کارشناسان و مقامات رسمی بروکسل و تهران تقلیل می یابد. اما نشانه های کمی وجود دارد که چنین گفتگوهای فنی و کارشناسی به حل شکاف های اساسی سیاسی درباره آینده برنامه هسته ای ایران کمکی کند.
کتی اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت: «مواضع خود را صریح، قوی و به تفصیل اعلام و رد و بدل کردیم اما همچنان مشخص است که اختلاف های اساسی بین مواضع هر دو طرف وجود دارد.»
«انتخاب با ایران است. ما انتظار داریم ایران در این مورد تصمیم بگیرد که آیا تمایل دارد راه دیپلماسی به نتیجه برسد و برای دستیابی به توافق بر گام های مشخص و واقعی اعتمادسازی تمرکز کند و به نگرانی های جامعه بین المللی پاسخ دهد.»
در مسکو، این هراس عمومی وجود داشت که اعلام شکست مذاکرات به صورت بالقوه می تواند باعث حمله نظامی اسرائیل به پایگاه های هسته ای ایران شود. برخی می گفتند که تصمیم برگزاری یک دیدار فنی که در ساعت یازدهم مذاکرات مسکو گرفته شد، تمهیدی بود برای حفظ ظاهر تا حکم مرگ مذاکرات با ساعت دولت روسیه اعلام نشود.
برنامه ریزی شده تا کارشناسان فنی از هر دو طرف در روز سوم جولای برای «افزایش درک» مواضع ایران با هم دیدار کنند. در ادامه، تماس هایی بین معاونان مذاکره کنندگان ایرانی و دفتر اشتون برقرار می شود و بعد از آن اشتون و جلیلی- رئیس هیات مذاکره کنندگان ایرانی- با هم تماس می گیرند تا تصمیم بگیرند که آیا ارزشش را دارد تا بار دیگر یک دور کامل مذاکرات بین تهران و شش قدرت مذاکره کننده - انگلستان، ایالات متحده، فرانسه، آلمان، روسیه و چین- برگزار شود یا نه.
تماس های برنامه ریزی شده در سطوح بسیار زیاد، تاکیدی بر اختلاف وسیع بین دو طرف مذاکرات است.
در مسکو، این هراس عمومی وجود داشت که اعلام شکست مذاکرات به صورت بالقوه می تواند باعث حمله نظامی اسرائیل به پایگاه های هسته ای ایران شود. برخی می گفتند که تصمیم برگزاری یک دیدار فنی که در ساعت یازدهم مذاکرات مسکو گرفته شد، تمهیدی بود برای حفظ ظاهر تا حکم مرگ مذاکرات با ساعت دولت روسیه اعلام نشود.
یکی از شرکت کنندگان گفت: «آنها می خواهند این پروسه در مکان دیگری به پایان برسد.»
اشتوان نپذیرفت که به خاطر مذاکرات است که تماس های برنامه ریزی شده در سطوح پایین (سطح کارشناسی و فنی) به مذاکرات هسته ای افزوده شده است. هرچند او گفت ایران «برای اولین بار درگیر محتوای» طرح پیشنهادی شده بود، اما تصدیق کرد که «هنوز راه خیلی خیلی طولانی در پیش است.»
جلیلی بعد از مذاکرات مسکو در گفتگو با رسانه ها، توافق برای برگزاری نشست کارشناسان را به عنوان موفقیت ایران توصیف کرد. ایران قبل از مذاکرات مسکو گفته بود خواستار چنین بحث های فنی و کارشناسی است اما دفتر اشتون با رد این درخواست گفته بود که وقت گفتگو بر سر محتوا و آینده برنامه هسته ای ایران است.
پیشنهاد شش قدرت جهانی به ایران این بود: غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را متوقف کند- که به عنوان جدی ترین تهدید تکثیر تولید هسته ای دیده می شود- و تاسیسات هسته ای زیرزمینی را تعطیل کند و ذخیره اورانیوم غنی شده را با نظارت جهانی به خارج از کشور منتقل کند. در عوض واگذاری چنین مواردی از جانب ایران که با عنوان « توقف، تعطیلی و انتقال» خلاصه شده است، ایران قطعات یدکی برای هواپیماهای تجاری و سوخت آماده برای راکتور تحقیقاتی پزشکی دریافت می کند و در امنیت (برنامه) هسته ای به این کشور کمک می شود.
هیات مذاکره کنندگان ایرانی در دورخیز به سمت مذاکرات این هفته، موضع خود را صریح و واضح اعلام کرده بودند و پاسخی به پیشنهاد توافق گروه شش کشور آماده کرده بودند. هرچند همین وضوح و صراحت در مقایسه با دور آخر مذاکرات در بغداد، به سادگی برای تاکید بر اختلاف بین دو طرف کفایت می کند.
پیشنهاد شش قدرت جهانی به ایران این بود: غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را متوقف کند- که به عنوان جدی ترین تهدید تکثیر تولید هسته ای دیده می شود- و تاسیسات هسته ای زیرزمینی را تعطیل کند و ذخیره اورانیوم غنی شده را با نظارت جهانی به خارج از کشور منتقل کند. در عوض واگذاری چنین مواردی از جانب ایران که با عنوان « توقف، تعطیلی و انتقال» خلاصه شده است، ایران قطعات یدکی برای هواپیماهای تجاری و سوخت آماده برای راکتور تحقیقاتی پزشکی دریافت می کند و در امنیت (برنامه) هسته ای به این کشور کمک می شود.
هیات مذاکره کنندگان ایرانی این معامله را نپذیرفت چون غیرقابل قبول بود و در عوض خواستار به رسمیت شناختن حق این کشور برای غنی سازی اورانیوم از سوی جامعه بین المللی، رفع تحریم ها در ازای تعلیق غنی سازی ۲۰ درصدی و همکاری برای انجام یک تحقیق از سوی بازرسان سازمان ملل برای کسب مدرک در مورد برنامه سلاح های هسته ای سابق این کشور شد.
شکست در پیشرفت مذاکرات، احتمال اقدام نظامی اسرائیل را بیشتر می کند، ولی این امر به هیچ وجه حتمی و غیرقابل اجتناب نیست.
مایکل هرزگ، یک ژنرال بازنشسته اسرائیلی گفت: «این به نفع هر دو طرف است که مذاکرات همچنان ادامه داشته باشند. هیچ کدام از این دو طرف هیچ تمایلی ندارد تا مرگ دیپلماسی را اعلام کند بخصوص وقتی که تهدید عظیم حمله اسرائیل در میان است.»
«واکنش اسرائیل منفی خواهد بود. اسرائیل خواهد گفت که این نتیجه، این واقعیت را برجسته تر می کند که طرفین قادر نیستند تا در سطح هیات های عالی رتبه به مذاکرات ادامه دهند. اختلافات نمی تواند در سطح فنی و کارشناسی حل شود. اسرائیل اعلام خواهد کرد که دیپلماسی در حال شکست است و احتمالا از جامعه بین المللی درخواست می کند تا یک برنامه زمانی را اعلام کنند و نگذارند که مذاکرات فقط در یک مسیر ادامه داشته باشد.»
دوباره کشورهای پنج به اضافه یک و ایران به دیدار خود پایان می دهند بدون اینکه بدانند چه خواهد شد. اما گفتگو دربارۀ برنامۀ اتمی ایران هنوز به صورت قطعی شکست نخورده است.
گفتگوهای بین المللی دربارۀ برنامۀ اتمی ایران روز سه شنبه بدون نتیجۀ مشخصی پایان یافت. مسئول سیاست خارجی اتحادیۀ اروپا کاترین اشتون گفت مؤفق نشده اند اختلاف های مهم را از میان بردارند.
به گفتۀ اشتون که رهبری مذاکرات را از طرف پنج عضو پیوستۀ شورای امنیت و آلمان برعهده داشت قرار است تا دو هفتۀ دیگر «دیداری فنی» در استانبول انجام شود. به گفتۀ اشتون اینکه آیا گفتگوهای سیاسیِ دیگری با ایران وجود خوهد داشت یا نه بستگی به نتیجۀ این دیدار خواهد داشت. اشتون منتظر تصمیم ایران است که آیا این کشور آمادگی دارد به راه حل سیاسی امکانی بدهد یا نه.
از آنجا که ناکامی گفتگوها خطر نظامی شدن بحران را بالا می برد سازمان بیت المللی گروه کریسیس توصیه می کند ابتکار جدیدی در گفتگوها زده شود. از طرفی ایران باید نگرانی پنج به اضافۀ یک را در مورد برنامۀ اتمی این کشور که قطعنامه های مربوط شورای امنیت هم مبین این نگرانی است درک کند و از غنی سازی اورانیوم تا غلظت بیست درصد دست بردارد. از طرف دیگر پنج به اضافۀ یک باید به نظارت دقیق بر تأسیسات فردو به دست آژانس بین المللی انرژی اتمی قناعت کند و نیز بخشی از تحریم ها را متوقف کند تا فشار بر آن تعداد از وارد کننده های نفت ایران که باقی مانده اند کم شود.
نمایندگان پنج عضو پیوستۀ شورای امنیت و آلمان از روز دوشنبه در مسکو با ایران گفتگو کردند. پنج به اضافۀ یک به ایران شک دارد که زیر پوشش برنامۀ صلح آمیز در پی دستیابی به سلاح اتمی است. ظاهراٌ در مسکو درباره مسائل اساسی صحبت شد – که آشکارا نشان داد اختلاف های زیادی بین دوطرف وجود دارد.
مذاکره کننده ارشد ایران سعید جلیلی روز دوشنبه٬پنج خواستۀ ایران را با پاور پوینت نشان داده بود: حق غنی سازی، لغو تحریم ها در مقابل همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی، همکاری در زمینۀ استفادۀ صلح آمیز از انرژی هسته ای، اقدام های اعتماد ساز که امتیاز دادن ایران در مورد غنی سازی تا بیست درصد می تواند جزو آن باشد، و نیز گفتگو دربارۀ مسائل منطقه ای، به ویژه دربارۀ سوریه و بحرین.
سوءتفاهم در هر دوطرف
اما ظاهراٌ ایران نمی خواهد به خواسته های پنج به اضافۀ یک در شکل کنونی تن دهد، که مهترین آنها متوقف کردن غنی سازی تا بیست درصد و فرستادن آنچه تاکنون تولید شده به خارج و نیز بستن تأسیسات زیرزمینی فردو است.
احتمالاٌ علت این است که در هر دو طرف سوءتفاهمی وجود دارد. گزارش تازۀ سازمان بین المللی گروه کریسیس به چنین نتیجه ای یعنی وجود سوءتفاهم می رسد: وقتی در آوریل اولین دور گفتگوها دربارۀ برنامۀ اتمی ایران بعد از پانزده ماه انجام شد هم تهران و هم پنج به اضافۀ یک خود را در موقعیت برتر می دیدند. پنج به اضافۀ یک، چون تحریم بخش های نفت و بانک بر ایران تأثیر زیادی گذاشته و تحریم های دیگری در اول ژوئیه در راهند. ایران، چون از قطع گفتگوها در ژانویۀ ۲۰۱۱ به بعد مقدار زیادی اورانیوم را تا غلظت بیست درصد غنی کرده است.
از آنجا که ناکامی گفتگوها خطر نظامی شدن بحران را بالا می برد سازمان بیت المللی گروه کریسیس توصیه می کند ابتکار جدیدی در گفتگوها زده شود. از طرفی ایران باید نگرانی پنج به اضافۀ یک را در مورد برنامۀ اتمی این کشور که قطعنامه های مربوط شورای امنیت هم مبین این نگرانی است درک کند و از غنی سازی اورانیوم تا غلظت بیست درصد دست بردارد. از طرف دیگر پنج به اضافۀ یک باید به نظارت دقیق بر تأسیسات فردو به دست آژانس بین المللی انرژی اتمی قناعت کند و نیز بخشی از تحریم ها را متوقف کند تا فشار بر آن تعداد از وارد کننده های نفت ایران که باقی مانده اند کم شود.
غیر منتظره نبود که دور آخر مذاکرات با هدفِ به پایان رساندن فعالیت های غیر قانونی اتمی ایران بدون هیچ توافقی به پایان رسد.
خانم کاترین اشتون٬دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا روز سه شنبه بعد از نشست مسکو گفت که «خیلی واضح است که شکاف معنی داری» بین ایرانی ها و گروه باصطلاح ۵+۱ یعنی پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان وجود دارد و در ادامه گفت که «اختیار انتخاب در دست ایران» است.
سعید جلیلی نماینده ارشد ایران در تیم مذاکره پافشاری کرده که کشورش در مقابل جامعه جهانی ایستادگی خواهد کرد و اعلام کرد که «غنی سازی اورانیوم حق مسلم مردم ایران است.»
در حدود یک دهه جهان به دنبال معامله با ایران است ولی حاکمان روحانی آن کشور هنوز خیلی تکان نخورده اند. خیلی بزرگوارنه است اگر نتیجه اخیر مذاکرات را یک بن بست بنامیم چنانکه دولت اوباما و متفقین او فقط مشغول معامله بین خودشان بودند و نه با ایران.
این سوی اقیانوس اطلس ویلیام کریستول و جیمی فلای خطاب به رئیس جمهور اوباما می نویسند که او باید «از کنگره برای گرفتن اجازه حمله نظامی به برنامه اتمی ایران سئوال کند.» کریستول و فلای می گویند که اگر او این سئوال را نکند کنگره می تواند مستقلاً چنین اجازه ای را به اوباما بدهد. هر چه باشد این کنگره بود که اوباما را مجبور کرد که در مورد تحریم ها مصمم تر عمل کند.
بهرحال تهران تصمیم به انتخاب قاطعی گرفته که به راه غنی سازی اورانیوم برای استفاده تسلیحات نظامی ادامه دهد.
رئیس جمهور اوباما و رهبران اروپایی هنوز امیدوارند که ایران ناگهان مسیر خود را تغییر دهد ولی جز چند وقفه کوتاه ایران راه خود را از سال ۲۰۰۳ تغییر نداد. تیتر یک مقاله BBC که روز چهارشنبه منتشر شد در مورد بیهودگی مذاکرات است: «پات اتمی ایران: سیرک سیار مذاکرات ادامه دارد.»
در این میان حتی وبلاگ امنیت جهانی - Global Security Blog - متعلق به جولیان بورگر که در روزنامه گاردین هم منتشر می شود در مقاله ای روند مسکو را بعنوان «طلوع مذاکرات زامبی ها»٬(مرده های متحرک) نامید و اعتراف کرد که «در روند دیپلماسی هیچ نشانه زنده ایی دیده نمی شود ولی باید آنرا به امید یک معجزه ادامه داد چون گزینش دیگر آن خیلی غمناک و تیره است.»
با وجود این آمریکا و متفقینش هنوز امکاناتی غیر از حمله نظامی دارند.
اولاً غرب باید کمپانی هایی را که کشتی های نفت کش ایران را بیمه می کنند تعطیل کند. از اول ژوئیه تحریم های اتحادیه اروپا برای بازداشتن شرکت های بیمه از ضمانت حمل نفت ایران شروع می شوند– قدمی که باید به کشورهای دیگر هم مانند ژاپن توسعه داده شود.
اروپا باید به سمت تحریم کامل ایران قدم بگذارد٬یعنی توسعه تحریم ها برای پایان بخشیدن به داد و ستدهای دو جانبه با ایران٬که فعلاً در حدود ۲۵ میلیارد دلار است.
ایران می فهمد که چه کسی مقصر چشم اندازهای غمناک اقتصاد ایران است. نیکولاس کریستف٬ستون نویس روزنامه نیویورک تایمز از قول یک دستفروش بیکار ایرانی می نویسد: «ما رژیم خودمان را مقصر می دانیم نه کشورهای غربی را.»
این سوی اقیانوس اطلس ویلیام کریستول و جیمی فلای خطاب به رئیس جمهور اوباما می نویسند که او باید «از کنگره برای گرفتن اجازه حمله نظامی به برنامه اتمی ایران سئوال کند.» کریستول و فلای می گویند که اگر او این سئوال را نکند کنگره می تواند مستقلاً چنین اجازه ای را به اوباما بدهد. هر چه باشد این کنگره بود که اوباما را مجبور کرد که در مورد تحریم ها مصمم تر عمل کند.
از لحاظ تاریخی ایران شکست های متعددی خورده بخصوص وقتی که رهبرانش عزم راسخ دیگران را جدی نگرفتند. خانم اشتون اشتباه کرد. اختیار انتخاب در دست اوباما است.
* از: بنجامین وینتال / در:ناشنال ریویو /ترجمه از وحید وحدت حق
بنجامین وینتال پژوهشگر بنیاد دفاع از دموکراسی است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر