-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
در حالیکه خیابان های عربی را آشوب گرفته در خیابان های تهران آرامش حکمفرماست. زندان ها پر. رهبران مخالفان در زندان. تعداد اعدام ها بی سابقه بالا رفته است. ترس همه جا حاضر و فلج کننده است.
برخی خودکامگانِ عربِ سقوط کرده یا در تلاش برای حفظ قدرت، احتمالاٌ با غبطه به تهران نگاه می کنند. اما مناسبتی ندارد. زیرا حکومت شاهد بزرگ ترین چالش خود در بعد از اعتراض های مردمی در دو سال پیش است. البته این چالش در درونِ دستگاه حاکم است. رئیس جمهور محمود احمدی نژاد با رهبر انفلاب حسابی به پر وپای هم پیچیده اند. تمامی ساختار قدرت به نوسان در آمده است.
ظاهراٌ مسئله سر مردی به نام اسفندیار رحیم مشایی است. احمدی نژاد پدر عروسش را به مقام های مهمی گماره است، برخلاف خواستۀ مؤکد رهبرانقلاب سید علی خامنه ای. بعد هم چند هفته پیش وزیر اطلاعات را از کار برکنار کرد و سال گذشته وزیر خارجه را. در هر دو مورد بدون مشورت با خامنه ای. این کار شکستن یک تابوست. زیرا رهبر مذهبی تاکنون در همۀ مسائل مهم حرف آخر را زده بوده است. اقتدارش بُن مایۀ نظام است.
این درست که از زمان پیدایی جمهوری اسلامی همواره مبارزه های شدیدی بین سرآمدانِ حکومت وجود داشته است. اما این درگیری ها همیشه زیر نظارت رهبر صورت گرفته که تصمیم های او را همۀ طرف ها – گرچه گاهی با گزیدن لب به دندان - می پذیرفتند. فقط وقتی رهبر بتواند نقش داوری خود را ایفا کند نظام از فروپاشی بر اثر درگیری های جناحی مصون می ماند. این نکته یکی از رمزهای مؤفقیت برای بقای جمهوری اسلامی است.
این نیز دلیلی است که چرا در ایران تقابلِ اصول گرا/ معتدل، گویایی کمتری از خودی/غیرخودی دارد. کسی که «خودی» است چه بسا در مبارزه ای بازنده و گاهی کنار گذاشته شود. اما زمانی دورِ گردون به کام او هم خواهد گشت و دوباره سهمی از قدرت به دست خواهد آورد – مشروط براینکه به بلا منازع بودن رهبر احترام بگذارد.
ایران به این شکل تا حدودی انعطاف پذیری به دست آورده است. وقتی فشار خارج زیاد می شود، همانند دورانی که موج اعتراض ها در تابستان ۲۰۰۹ اتفاق افتاد، سرآمدان با هم متحد می شوند. دقیقاً در این صورت است که کسی قدرت مطلق خامنه ای را مورد تردید قرار نمی دهد.
خامنه ای دو سال پیش در جریان اعتراض ها، تمام وزن سیاسی خود را به سود احمدی نژاد به کار گرفت. وی با این کار خیلی خطر کرد. زیرا اعتراض ها نشان دادند که خودی ها در بین بخش های وسیعی از مردم هرگونه پذیرفتگی را از دست داده اند. احمدی نژاد امروز بدون کمک خامنه ای بر مسند قدرت نمی بود.
رفتار متمردانۀ احمدی نژاد کار را از ناسپاسی فرزندی هم گذرانده که پدر با زحمت بزرگش کرده است. اعلام جنگ است. مسئلۀ احمدی نژاد آیندۀ خود است، اما نیز ایرانی دیگر. بحران تابستان ۲۰۰۹ در بین سرآمدان ردی از خود به جا گذاشته است. اینان باید از خود بپرسند چگونه می توانند به از دست دادن گستردۀ اعتماد مردم واکنش نشان دهند. فشار بیشتر؟ آزادی بیشتر؟
ایران یک دیکتاتوری است، اما هرچه باشد هنوز از چند قاعده ای هم پیروی می کند. نه از این رو که به مردم احترام می گذارد بلکه چون این قاعده ها حکومت را از جمودی ساختارها حفظ می کند. برای نمونه هیچ رئیس جمهوری نمی تواند بیش از دو دوره رئیس جمهور باشد.
در سال ۲۰۱۳ رئیس جمهور جدیدی انتخاب می شود. احمدی نژاد که برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ رئیس جمهور شد دیگر نمی تواند نامزد شود. به این دلیل است که فرد مورد اعتماد خود مشایی را ابتدا به معاونت اول بعد هم به ریاست دفترش گمارده است. می خواست او را به عنوان نامزد مطرح کند. بدین ترتیب قادر خواهد بود همچنان قدرت خود را هم تضمین کند – و این امکان را دارد که بعد از چهار سال دوباره نامزد شود. قانون اساسی اجازۀ این کار را می دهد. احمدی نژاد را می توان بناپارت گرای مذهبی دانست. خامنه ای جلوی او را گرفت. وی را وادار ساخت وزیر اطلاعات برکنار شده را دوباره برگرداند.
احمدی نژاد با «اعتصاب» واکنش نشان داد. بی هیچ توضیحی یازده روز در جلسه های هیأت دولت شرکت نکرد. بحران به او امکان داد ببیند چه کسی برای او مانده است زیرا بر اثر شدت درگیری اینان باید موضع خود را اعلام می کردند. واقعاٌ هم احمدی نژاد تن به خطر مبارزه داد زیرا فکر می کرد قدرتی مستقل از رهبر برای خود ایجاد کرده است. دلایل خوبی داشت تا چنین فرضی کند.
احمدی نژاد آدم سپاه پاسداران است. اینان در سال های گذشته سمت های کلیدی زیادی در کشور به دست آورده اند. بی سر صدا ایران شروع به نظامی شدن کرده است. به موازات این جریان تا حدودی روحانی زدایی شده است، پس زدن روحانیون به صورت واقعی و نمادین.
اینکه روحانیت بعد از سال ها قدرت در بین بسیاری از ایرانی ها اعتبار خود را از دست داده بود به این روند کمک کرد. احمدی نژاد خواست از این مطلب سود برد. وی خود را همیشه برگزیدۀ امام دوازدهم شیعیان مطرح می کرد. به این شکل می خواست منبع قدرتی برای خود ایجاد کند که فراسوی روحانیت سنتی است.
برخی از آیت الله ها احمدی نژاد را بدعت گذارِ خطرناکی می دانند، پیرو یک فرقه. احمدی نژاد کوشید توده های فقیر را طرفدار خود کند، به این شکل که به آنها پول داد. وطن دوستان را خواست طرفدارخود کند به این شکل که نشان دهد چون جنگجویی مؤفق و مصمم علیه هرگونه نفوذی از خارج مقابله می کند. آیا در مقابل فشار زیاد بین المللی به غنی سازی اورانیوم ادامه نداده بود؟
بنابراین احمدی نژاد خود را در حدی قوی می دید که رهبر را به چالش بخواند. اما اشتباه می کرد. ستون اصلی قدرتش فوری فرو ریخت. فرماندۀ سپاه پاسداران به او هشدار داد از خامنه ای اطاعت کند.
احمدی نژاد به اعتصاب خود پایان داد و چند روز پیش در مصاحبه ای با قیافه ای گرفته وفاداری خود را به رهبر اعلام کرد. نظام پسر خطرناک خود را دوباره برگرداند – تا شروع اختلاف بعدی. حتماٌ خواهد آمد. نه خیلی به جهت احمدی نژاد بلکه چون تمامی نظام دنبال تعادل است. تظاهرات تابستان ۲۰۰۹ حکومت را از توازن خارج کرد. انقلاب ها در کشورهای عربی چشم اندازی ایجاد کرده اند. بحران در قلب قدرت در ایران پیامد هردوست.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر