لیلی نیکونظر
ژیلا بنی‌یعقوب روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان، به تازگی کتابی نوشته به نام «زنان در بند ۲۰۹ اوین.» کتاب مشخصا دوره ای از فعالیت جنبش زنان را به تصویر می‌کشد و آنچه متعاقبا در شکل بازداشت و زندان پیش آمد. نکته جالب توجه این است که بنی‌یعقوب تسلیم شرایط سانسور حکومتی نشده. او کتابش را از طریق یک ناشر ایرانی خارج کشور به دست چاپ سپرده است. گفت‌وگوی زیر درباره «زنان در بند ۲۰۹ اوین» و انگیزه نویسنده‌اش از انتشار آن در خارج از مرزهای ایران است.
خانم بنی‌یعقوب، شما به تازگی کتابی نوشته‌اید به نام «زنان در بند ۲۰۹ اوین.» ایده نوشتن این کتاب از کجا آمد؟
ژیلا بنی‌یعقوب: همان لحظه‌ای که در تظاهرات زنان در میدان هفت‌تیر تهران بازداشت شدم تصمیم گرفتم که حتما این اتفاقات را ثبت کنم. البته ابتدا تصورم این بود که تنها یک گزارش درباره‌اش بنویسم. پس از آزادی از نخستین دوره زندان‌ام گزارشی درباره آنچه بر من و دیگر زنان در آن تظاهرات و پس از آن در زندان گذشت، نوشتم که البته هیچ روزنامه‌ای به خاطر سانسور حکومتی حاضر به چاپش نبود و سرانجام در وب‌سایت کانون زنان ایرانی که سردبیری‌اش با خودم بود منتشر شد و البته به نقل از این وب‌سایت در نشریات متعددی بازنشر پیدا کرد.
وقتی برای دومین بار من به همراه تعدادی از زنان برابری‌خواه بار دیگر به زندان افتادیم، تصمیم گرفتم که مبارزه زنان ایرانی را برای به دست آوردن حقوق برابر به طور جدی‌تر ثبت کنم. نگران بودم این همه فداکاری و تلاش فعالان جنبش زنان برای کسب بدیهی‌ترین حقوق‌شان خیلی زود فراموش شود، مثل خیلی دیگر از تلاش‌های زنان در طول تاریخ که چیز چندانی از آن باقی نمانده است. به همین دلیل این ایده به سراغم آمد که ماجرای تظاهرات مهم زنان در خرداد ۸۵ و همین‌طور تجمع زنان در اسفند همان سال در تهران را که منجر به بازداشت تعدادی از فعالان زن شد به کتاب تبدیل کنم، البته به همراه آنچه در زندان بر آنها گذشت.
آیا برای نوشتن این کتاب، یک هدف خاص داشته‌اید؟ اگر این‌طور است، آن هدف مشخصا چیست؟
ثبت مبارزات زنان ایرانی برای کسب برابری و البته ارائه تصویری واقع‌بینانه از زنانی که در مسیر این مبارزه به زندان افتاده‌اند.
برای نوشتن «زنان در بند ۲۰۹» طرح پیوسته اولیه‌ای داشتید یا صرفا این کتاب مجموعه‌ای از پراکنده‌هاست؟
قطعا طرح پیوسته و مشخصی داشتم و همین طور که از کتاب پیداست مجموعه ای از پراکنده‌ها نیست.
کتاب شما، زندانی‌های زن چه دوره‌ای از بند ۲۰۹ را در بر می‌گیرد؟
سال ۸۵ و البته زندانیان مربوط به جنبش زنان را در بر می‌گیرد.
رویدادهای مربوط به بند ۲۰۹ تمامی ندارد. چطور تصمیم گرفتید تا همین‌جا بسنده کنید؟
در این کتاب به همین بسنده کرده‌ام و امیدوارم بتوانم آن را ادامه بدهم. همان‌طور که می‌دانید سابقه بازداشت و زندانی بودن من در بند ۲۰۹ صرفا محدود به این دوره زمانی که در این کتاب روایت کرده‌ام، نمی‌شود. من در مرحله نخست اولویت را به آن بخش داده‌ام که به فعالان جنبش زنان مربوط می‌شود و این یک‌جورهایی به دغدغه‌ها و علاقمندی‌های ذهنی‌ام بازمی‌گردد. امیدوارم دیگر دوره‌های زنان را در این بند از جمله دوره زندانیان پس از انتخابات و جنبش سبز را نیز روایت کنم.
کوتاه و کلی، زنان بند ۲۰۹ در این دوران را چطور تعریف می‌کنید؟
پرشور، مصمم، با روحیه و پرانرژی.
در این کتاب شما به مرور خاطرات خودتان در بند ۲۰۹ می‌پردازید یا کتاب شنیده‌ها و شواهد آدم‌های دیگری را هم دربر می‌گیرد؟
کتاب روایت دیده‌ها و شنیده‌های خودم در بند ۲۰۹ است.
گویا در این کتاب خاطره ای هم از بهمن احمدی امویی هست؟
بله. دلیلش هم این بود که در تظاهرات بیست و دوم خردادماه ۱۳۸۵ در تهران علاوه بر چهل و چند زن٬ بیش از سی مرد نیز بازداشت شدند؛ مردانی که اغلب آنها به عنوان مدافعان حقوق برابر آمده بودند تا از خواسته‌های زنان معترض حمایت کنند. به جز دو سه نفر٬ کمتر کسی نام بقیه آن مردان را می‌داند. بهمن یک هفته با این مردان در بند ۲۰۹ بود و خاطرات خودش را در این‌باره نوشت. با انتشار این خاطرات سعی کرده‌ایم که خاطره آن مردان را نیز که به همراه زنان بازداشت شدند ماندگار کنیم.
تاثیرگذارترین روایت این کتاب به انتخاب خودتان کدام است؟
شاید زمان ورودمان به بند ۲۰۹ پس از بازداشت اسفندماه ۱۳۸۵.
فکر می‌کنید مکتوب کردن این رویدادها چه نقشی در حافظه جنبش‌های اعتراضی ایران داشته باشد؟
امیدوارم که اجازه ندهد تلاش و مبارزات زنان ایرانی از خاطر برود و همچنین شاید به عنوان تجربه‌هایی بتواند مورد استفاده زنان در سال‌های اینده و یا در دیگر کشورها به‌ویژه کشورهای منطقه قرار بگیرد.
نوشتن از یک دوران تلخ که تا حدی تجربه‌ها و حس‌های خودتان را هم در برمی‌گیرد، باید به لحاظ حسی سخت باشد. چطور می‌نوشتید؟
راستش دوره‌ای که با فعالان جنبش زنان در سال ۸۵ در زندان گذراندم آن‌قدر برایم آموزنده بود که به راحتی بخش‌های تلخ‌اش را تحت‌الشعاع قرار می‌داد. احساسات تلخ این دوران با دوره‌ای که پس از انتخابات ۸۸ در زندان گذراندم قابل مقایسه نیست. سال ۸۸ و زندان مربوط به حوادث جنبش سبز نسبت به سال ۸۵ بسیار تلخ‌تر بود و برای نوشتن آن از نظر حسی بیشتر مشکل دارم تا دوره‌ای که در این کتاب روایت کرده‌ام.
کتاب از طرف انتشارات باران در سوئد به بازار آمده. چطور شد که به انتشارات خارج از کشور فکر کردید؟
چون ناشری در ایران به خاطر قوانین سخت سانسور حاضر به چاپش نبود.
احسان نوروزی
https://twitter.com/Ehsannn
روزنامه گاردین از هفته گذشته (۱۵ آوریل) در بخش ویژه‌ای که با عنوان «نبرد بر سر اینترنت» در وب‌سایت آن راه‌اندازی شده٬ مقالات٬ گزارش‌ها٬ گفت‌وگوها و نظرسنجی‌های گوناگونی را درباره چالش‌ها و تهدیدهای پیش‌روی اینترنت در عصر انقلاب‌های دیجیتال و گسترش انفجاری شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده است.
چالش‌هایی که اینترنت٬ به‌عنوان بزرگ‌ترین شبکه ارتباطی در جهان با آن مواجه است٬ طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرد که این روزها بحث بر سر آنها بالا گرفته و با افزایش تهدیدها٬ نگرانی‌ها نسبت به جزیره‌ای شدن اینترنت نیز به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. حالا دیگر مساله فقط محدود به دیکتاتورها و تمامیت‌خواهان نیست. تاثیرات شگرف اینترنت بر تحولات سیاسی و اجتماعی٬ حتی رهبران بزرگ‌ترین دموکراسی‌های دنیا را هم نگران و هراسان کرده است. رهبران سیاسی در سراسر جهان حالا به یافتن راه‌هایی برای کنترل تاثیرات بی‌کران اینترنت و تکنولوژی‌های نوین ارتباطی می‌اندیشند.
تشدید نظارت دولتی و افزایش تلاش دولت‌ها برای رهگیری و سرکوب دیجیتال شهروندان٬ بی‌توجهی کمپانی‌های بزرگ تامین‌کننده تجهیزات شبکه به امنیت و حریم خصوصی کاربران در سراسر جهان و همکاری مستقیم آنان با دولت‌ها٬ رشد انفجاری جنگ‌های سایبری و افزایش تلاش دولت‌ها برای محدود کردن حقوق اساسی کاربران جهان مجازی از مجرای قانون٬ از مهم‌ترین چالش‌هایی است که آزادی اینترنت با آن مواجه است.
آزادی اینترنت و گردش آزاد اطلاعات٬ آرمانی است که چهره‌های بسیاری در سراسر جهان برای تحقق آن می‌کوشند؛ از تحلیل‌گران و تئوریسین‌های پیش‌روی ارتباطات دیجیتال گرفته تا گیک‌ها٬ هکتیویست‌ها٬ پروفسورها٬ کدنویس‌ها٬ دانشمندان علوم کامپیوتر و گاه سیاست‌مدارانی که در خط مقدم «نبرد بر سر آزادی اینترنت» مشغول مبارزه با مخالفان گردش آزاد اطلاعات‌اند.
گاردین فهرستی از ۲۰ قهرمان مبارزه در راه آزادی اینترنت را در لیست "Open 20" در صفحه ویژه Battle for the Internet منتشر کرده است که در ادامه این چهره‌های جهانی را می‌بینید و شرح مختصری از فعالیت‌هایشان می‌خوانید. این فهرست در دو بخش در آزادسایبر منتشر می‌شود.
۱) ریچارد فالکوینگ٬ بنیان‌گذار «پایرت پارتی»
پایرت‌ها٬ یا همان دزدان دریایی دوست‌داشتنی و کپی‌رایت‌ستیز جهان مجازی٬ که حالا در بسیاری از کشورها و به‌خصوص در اروپا در قالب حزب‌های گاه بسیار تاثیرگذار و گاه حاشیه‌ای٬ در پهنه سیاست هم حضور دارند٬ توسط ریچارد فالکوینگ تاسیس شده‌اند.
فالکوینگ Pirate Party را در سال ۲۰۰۶ در سوئد ثبت کرد و هدف اصلی آنها آزادی اطلاعات٬ شفافیت٬ حفاظت از حریم خصوصی و حقوق دیجیتال شهروندان و ایجاد اصلاحات بنیادین در قوانین مرتبط با کپی‌رایت٬ مالکیت معنوی و به اشتراک‌گذاری فایل‌ها در جهان مجازی است.
اینترنت آزاد٬ رویای آنهاست و از آنجایی که خود را نسل جدید مبارزان «جنبش آزادی‌های مدنی» می‌دانند٬ هیچ‌گونه مانعی را بر سر راه به‌اشتراک‌گذاری فایل‌ها در جهان نمی‌پذیرند. بیشترین میزان تاثیرگذاری آنها در سوئد است٬ و در آلمان جایگاه سومین حزب تاثیرگذار سیاسی را کسب کرده‌اند. آنها در ۵۶ کشور جهان حضور دارند. پایرت‌ها حالا در پارلمان اروپا هم دو نماینده دارند.
از اینجا می‌توانید سخنرانی ریچارد فالکوینگ در TED را ببینید.
از اینجا ریچارد فالکوینگ را در توییتر دنبال کنید.
۲) بیرگیتا یانسداتیر٬ نماینده پارلمان ایسلند
ایسلند٬ «بهشت آزادی اینترنت» در جهان است و اینترنت در این کشور با کمترین محدودیت‌ها و نظارت‌ها و چالش‌ها روبرو است. بیرگیتا یانسداتیر٬ شاعر-اکتیویست ایسلندی است که از سال ۲۰۰۹ به دنیای سیاست قدم گذاشته و به پارلمان ایسلند راه یافته است. او به‌خاطر نقش پررنگش در حمایت از ویکی‌لیکس برای انتشار ویدئوهای تحول‌ساز و اسناد محرمانه سیاسی و دیپلماتیک٬ در فهرست مبارزان آزادی اینترنت قرار گرفته است.
خانم یانسداتیر٬ از مدافعان و طراحان طرح‌هایی است که برای تبدیل کردن ایسلند به «بهشت آزادی بیان» به پارلمان این کشور ارائه می‌شوند. او همچنین از جمله کسانی است که از دولت آمریکا به‌خاطر ارائه طرح جنجال‌برانگیز NDAA برای شنود مکالمات و رهگیری ارتباطات دیجیتال شهروندان٬ شکایت کرده‌اند.
از اینجا می‌توانید بیرگیتا یانسداتیر را در توییتر فالو کنید.
۳) جان پری بارلو٬ بنیان‌گذار EFF
بنیاد آمریکایی Elctronic Frontier که با نام اختصاری EFF شناخته می‌شود٬ در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد و از همان زمان خود را «اولین خط دفاع» در برابر حملاتی خواند که آزادی اینترنت را هدف قرار داده بودند.
جان پری بارلو٬ یکی از بنیان‌گذاران این بنیاد بود که از دو دهه پیش تا کنون از طریق اقدام مستقیم٬ چالش‌های قانونی٬ آگاه‌سازی افکار عمومی و کمپین‌های سیاسی برای تحقق آزادی بیان٬ آزادی‌های دیجیتال و گردش آزاد اطلاعات تلاش می‌کند. مبارزه با شنود٬ رهگیری و سانسور دولت‌ها و ساماندهی حقوق مالکیت معنوی از دیگر اهداف این بنیاد مستقر در سن‌فرانسیسکو است.
از اینجا می‌توانید جان پری بارلو را در توییتر فالو کنید.
۴) جیکوب اپلبام٬ هکر و کدنویس پروژه Tor
جیکوب اپلبام از مشهورترین هکرهای جهان و از اکتیویست‌هایی است که حالا به عنوان پژوهشگر کامپیوتر در دانشگاه واشنگتن مشغول به کار است٬ او همچنین از اعضای اصلی تیم طراحی و توسعه نرم‌افزار Tor است که برای عبور از سد فیلترینگ و فراهم کردن امکان ناشناس‌ماندن در فضای وب ارائه شده است. (بخوانید: گفت‌وگو با مدیر پروژه Tor)
او که از مهم‌ترین فعالان مبارزه با سانسور اینترنت در جهان است٬ از جمله افرادی است که بارها از جولین آسانژ و پروژه ویکی‌لیکس حمایت کرده و به همین خاطر بارها در فرودگاه‌های گوناگون٬ مقامات آمریکایی تجهیزات الکترونیک او را ضبط کرده‌اند.
گفت‌وگو با جیکوب اپلبام درباره طرح جنجالی سوپا و سانسور اینترنت را در یوتیوب ببینید.
از اینجا جیکوب اپلبام را در توییتر فالو کنید.
۵) جولین آسانژ٬ بنیان‌گذار ویکی‌لیکس
جولین آسانژ بی‌تردید از خبرسازترین چهره‌های جهان در سال ۲۰۱۱ بود. انتشار ۲۵۰ هزار سند دیپلماتیک و محرمانه در ویکی‌لیکس٬ پروژه‌ای که آسانژ بنیان‌گذار و نیروی محرکه‌اش بود٬ جهان را تکان داد؛ تکانی سنگین و استراتژیک که به اعتقاد بسیاری از تحلیل‌گران جهان فن‌آوری اطلاعات٬ تا مدت‌ها اثرات و پی‌آمدهایش در جهان ملموس و محسوس خواهد بود.
آسانژ بارها تاکید کرده که شفافیت کامل در عرصه سیاست و دیپلماسی جهانی٬ هدف اصلی او از راه‌اندازی این پروژه است و گرچه با دشواری‌های متعددی روبرو شده که در موارد بسیاری دست حمایت دولت‌های هراسان در پس آن است٬ اعلام کرده که همچنان به فعالیت خود در این زمینه ادامه خواهد داد. جولین آسانژ از مهم‌ترین چهره‌ها و رهبران جنبش آزادی اینترنت در جهان است٬ و شاید قدرتمندترین صدایی که در تکاپوی تحقق این هدف است.
۶) آدا لاولس٬ برنامه‌نویس نابغه قرن نوزدهم
آدا لاولس٬ زنی که در سال ۱۸۵۲ در سن ۳۷ سالگی از دنیا رفت٬ به اعتقاد بسیاری از نظریه‌پردازان فن‌آوری اطلاعات٬ الهام‌بخش فعالان آزادی اینترنت است. او را به‌عنوان نخستین برنامه‌نویس جهان می‌شناسند که حتی پیش از ظهور کامپیوتر٬ با کار کردن روی «ماشین‌های اختلاف» و «موتورهای تحلیلی» نخستین بهره‌گیری از الگوریتم‌ها را در دنیا به ثبت رساند.
او در قرن نوزدهم نقش کامپیوترها در موسیقی٬ هنر و دیگر جنبه‌های زندگی انسان‌ها را پیش‌بینی کرده بود. در سال‌های اخیر بزرگ‌داشت «روز آدا لاولس» در ۱۶ اکتبر٬ تبدیل به سنتی آنلاین شده که از آن برای تبلیغ٬ ترویج و ترغیب نقش‌آفرینی زنان در جهان علم٬ تکنولوژی و رسانه بهره می‌گیرند.
۷) ریچارد استالمن٬ بنیان‌گذار بنیاد «نرم‌افزارهای آزاد»
اگر از هواداران و کاربران Open Source باشید٬ بی‌تردید نام ریچارد استالمن را شنیده‌اید. او مشهورترین اکتیویست٬ مبتکر و مبلغ آزادی نرم‌افزار و نرم‌افزارهای آزاد و متن‌باز است. او در تور سخنرانی‌های خود که در سراسر جهان برگزار می‌شود٬ ایده تولید نرم‌افزار‌ها و سیستم‌های عامل Open Source را تبلیغ می‌کند؛ نرم‌افزارهایی که کد باز دارند و امکان ویرایش این کدها برای همه فراهم است.
استالمن در سال ۱۹۸۳ پروژه گنو (GNU) را راه‌اندازی کرد تا سیستم‌عاملی شبیه به یونیکس بسازد٬ و از آن زمان همواره سازمان‌دهنده و معمار این پروژه جهانی بوده است. او در اکتبر ۱۹۸۵ جنبش «آزادی نرم‌افزار» را پایه‌گذاری و بنیادی به همین نام تاسیس کرد. او همچنین مبتکر مفهوم Copyleft است؛ مفهومی که برای حل چالش‌های کپی‌رایت ارائه شده است.
وب‌سایت رسمی ریچارد استالمن را از اینجا ببینید.
۸) تیم برنرز لی٬ مخترع «وب پهناور جهانی»
تیم برنرز لی٬ طراح سه دبلیوی معروف٬ World Wide Web و مخترع وب جهانی است. او ۲۰ سال پیش٬ جایی در حوالی کوه‌های آلپ در سوئیس٬ با راه‌اندازی نخستین وب‌سایت جهان٬ برای نخستین بار امکان ارتباط فرامتنی مبتنی بر هایپرلینک را فراهم کرد؛ لینک‌هایی که امروز پس از دو دهه٬ مرزهای جغرافیایی را کم‌رنگ‌تر از همیشه کرده٬ مرزهای سیاسی را در هم شکسته و جهانی به‌هم‌پیوسته ساخته است.
او از مدافعان سرسخت انتقال آزاد داده‌ها است و بی‌توقف برای از میان برداشتن موانعی که بر سر راه آزادی اینترنت قرار می‌گیرند٬ تلاش می‌کند. او چندی پیش به‌خاطر تصمیمش برای شروع کردن آدرس‌های اینترنتی با //:http عذرخواهی کرد و گفت به نظرش دو اسلش به‌کاررفته در این پیش‌وند «کاملا غیرضروری‌اند.»
از اینجا می‌توانید تیم برنرز لی را در توییتر فالو کنید.
پروفسور سباستین ترون٬ بنیان‌گذار Udacity
سباستین ترون از برجسته‌ترین اساتید هوش مصنوعی در جهان است. او در دانشگاه استنفورد آمریکا مشغول تدریس و فعالیت است. آقای ترون از اولین پروفسور جهان است که امکان دسترسی به سخنرانی‌ها و محتوای کلاس‌های درسی خود را برای عموم کاربران فراهم کرد. او برای این کار سرویس Udacity را راه‌اندازی کرد.
حالا دیگر دانشجویان او فقط حاضران در کلاس‌های استنفورد نیستند. بیش از ۱۴۰ هزار دانشجو در نخستین سال فعالیت این وب‌سایت برای دریافت محتوا و حضور آنلاین در کلاس‌های درس او ثبت‌نام کردند.
از اینجا می‌توانید درس‌های ارائه‌شده در Udacity را ببینید.
از اینجا می‌توانید سباستین ترون را در توییتر فالو کنید.
۱۰) انانیمس؛ هکتیویست‌های غیرمتمرکز سازمان‌یافته
«ما ناشناسیم. منتظر ما باشید. ما نمی‌بخشیم و فراموش هم نمی‌کنیم.» این پیغامی بود که در سال ۲۰۱۱ از سوی هکرهای ناشناس برای طیف گسترده‌ای از افراد٬ سازمان‌ها٬ نهادها و دولت‌ها ارسال شد.
این گروه که از هکرها یا فعالان اینترنتی در نقاط گوناگون جهان تشکیل می‌شود و پیوستن به آن برای هر کاربری که دسترسی به اینترنت دارد آزاد است٬ حالا بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ دیجیتال جهان شده که نه‌تنها به بسیاری از تحولات سیاسی و اجتماعی در جهان واکنش نشان می‌دهد٬ که در بسیاری از آنها نقش‌آفرینی می‌کند و بر سرنوشت تحولات تاثیر می‌گذارد. (بخوانید: ۱۰ نکته‌ای که باید درباره هکرهای ناشناس بدانید)
انانیمس گروهی بدون سلسله‌مراتب و رهبری مشخص‌اند و اگرچه FBI و پلیس بسیاری دیگر از کشورها در پی رهگیری و بازداشت اعضای آن‌اند٬ همچنان با قدرت به فعالیت خود ادامه می‌دهد. آنها از تکنیک‌های نفوذ و نیز حملات گسترده تکذیب سرویس در فضای مجازی٬ برای پی‌گیری اهداف و ارسال پیام‌های خود بهره می‌گیرند. ناشناس‌ها از مهم‌ترین مدافعان آزادی اینترنت‌اند.
از اینجا می‌توانید انانیمس را در توییتر فالو کنید.
*برای فالو کردن همه چهره‌های حاضر در این فهرست٬ می‌توانید این لیست توییتری را دنبال کنید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر