-----------------------------
همه خبرها و ديدگاهاي سانسور شده و پشت فيلتر جمهوري اسلامي مانده را يكجا و بي درد سر در "هستي نيوز" بخوانيد... http://groups.google.com/group/hasti-news/
قیام ها در کشورهای عربی ایران را به تنگنا انداخته اند. اگر اعتراض ها در تونس و مصر ابتدا در تهران باعث سردادن فریادهای شادی شد و «جمهوری اسلامی» را برآن داشت از «بیداری اسلامی» در جهان عرب صحبت کند، نا آرامی های یمن و بحرین آشکارا جلوی خشنودی حکومت را گرفت، و بعد از شروع اعتراض ها در سوریه شادی کاملاٌ رخت بربسته است. در اظهارات رسمی مقام های ایران گفته می شود این کار توطئۀ آمریکا و اسرائیل است.
خوشحالی اولیه از سقوط خودکامۀ دین جدا خواهِ تونس بن علی بانغمه های ناسازی نیز همراه بود. همبستگی با مردم در مصر و تونس که علیه دیکتاتوری و فساد و اقتصاد خراب به پا خاسته بودند با سرکوبی خشونت بار مخالفان در کشور که در سال ۲۰۰۹ به همین دلایل ماه ها در ایران اعتراض کردند جور در نمی آمد.
نگرانی از واکنش زنجیره ای
از ترس اینکه واکنش زنجیره ای قیام ها در جهان عرب ممکن است به ایران هم برسد و جنبش اعتراضی «سبز» را از نو شعله ور کند مقام های حکومت اخبار و گزارش ها را به شدت سانسور و در کار برنامه های تلویزیونی و رادیویی فارسی زبان اخلال کردند و جلوی ارتباطات اینترنتی با خارج را تا سرحد امکان گرفتند.
دربارۀ رخدادها تقریباٌ خبری پخش نشد. گزارش رسانه های دولتی از این سیاست رسمی پیروی کرد که اعتراض ها در جهان عرب تنها علیه غرب امپریالیست و عوامل محلی آنهاست و ایجاد «کشور اسلامی» را هدف دارد.
در عین حال حکومت ایران این امکان را می بیند نفوذش را بویژه در کشورهای خلیج فارس افزایش دهد و به نقش ابرقدرت منطقه ای نزدیک تر شود. در تحقیق داخلی مجلس ایران می آید قیام های مردمی در خاورمیانه و شمال آفریقا و بویژه در کشورهایی مانند بحرین مانند «شمشیر داموکلس» است، بنابراین می تواند تهدید و یا فرصت در نظر گرفته شود. طبق این بررسی گرچه غرب می خواهد همراه با عربستان جبهۀ علیه ایران را گسترش دهد. اما با عمل هوشیارانه ممکن است این تلاش ها به نفع ایران تمام شود.
از دید ایران نباید همۀ کشورهای عرب را به یک نظر دید. کشورهایی مانند بحرین که همسایۀ مستقیم ایرانند جایگاه دیگری در مقایسه با کشورهایی مانند لیبی دارند. ایران مدتهاست علاقه دارد با مصر رابطۀ نزدیک داشته باشد، با وجود مبارک و قرارداد صلح با اسرائیل. این امر باعث رقابت با عربستان سعودی می شود که همانند ایران برای خود داعیۀ رهبری در جهان اسلام دارد. اما قاهره، احتمالاٌ بویژه به خواست آمریکا، بعد از سقوط مبارک نیز به تلاش های تهران توجهی نشان نداد.
رسانه های ایرانی تازگی خبرِ از سرگیری مناسبلت دیپلماتیک را دادند که از سی سال پیش قطع شده بود، اما تکذیب قاهره امیدهای تهران را فعلاً از بین برد.
مناسبات ایران با کشورهای خلیج فارس دشوارتر است. مناسبات دیپلماتیک با کویت در حال حاضر به حالت توقف درآمده است: این امیرنشین تازگی دو ایرانی را به اتهام جاسوسی به مرگ محکوم و سه دیپلمات را اخراج کرد، ایران در مقابل چندین دیپلمات کویتی را اخراج کرد.
رقابت قدیمی با عربستان سعودی
به صورت سنتی بین ایران و عربستان نیز جو خصمانه حاکم است – اما از زمانی که سعودی ها در سرکوب تظاهرات مردم بحرین به کمک دولت این کشور شتافته اند این خصومت بیشتر شده است . ایران به شدت به این عمل اعتراض کرده است.
اوضاع در بحرین خیلی حساس است زیرا هفتاد درصد جمعیت این کشور شیعه اند، اما سنی ها حکومت می رانند. ایران ده ها سال بحرین را متعلق به خود می دانست و تازه در دهۀ هفتاد به عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخت. اما در بین محافظه کاران ایران همواره جریان هایی بوده که همچنان ادعاهای ارضی بر بحرین مطرح می کنند.
عرب ها نگرانند که ایران از شیعیان زیر ستم در بحرین و دیگر کشورهای عربی استفاده می کند تا نفوذ بیشتری به دست آورد. از این رو شورای همکاری خلیج فارس دوبار در هفته های گذشته علیه دخالت ایران اعتراض کرده است.
نقش کلیدی سوریه
رابطۀ ایران با سوریه و عراق کاملاٌ متفاوت است. بین تهران و دمشق در عمل پیمان دوستی وجود دارد که برای هر دو کشور اهمیت زیادی دارد – برای سوریه در درجۀ اول اقتصادی، برای ایران سیاسی. تهران به دمشق به عنوان سر پل احتیاج دارد تا از طریق حزب الله در لبنان و از طریق حماس در فلسطین اعمال نفوذ کند. بدون ارتباط با سوریه، نقش برجسته ای که ایران به عنوان کشور قدرمتند در خاورمیانه در بحران فلسطین و اسرائیل هم بازی می کند ممکن نمی بود. دقیقاٌ از این رو تهران هر تلاشی خواهد کرد تا مانع تغییر حکومت در سوریه شود.
ایالات متحده مدعی است می تواند ثابت کند ایران به حکومت سوریه در سرکوب قیام مردم این کشور کمک می کند. در هر حال با توجه به منافع ایران کاملاٌ تصور پذیر است که تهران دست کم تجربۀ خود را در سرکوبی مخالفان داخلی به سوری ها منتقل کند و اگر نه سلاح اما دست کم به این کشور با دستگاه های شنود و تجهیزات بستن ارتباطات اینترنتی کمک کرده است.
نفوذ ایران در عراق هم زیاد است. عملاٌ در عراق تصمیم مهمی بدون هماهنگی با ایران گرفته نمی شود. ممکن است بعد از عقب نشینی نیروهای خارجی این نفوذ بیشتر هم شود. از طریق این مناسبات نزدیک بین ایران و عراق و سوریه و حزب الله و حماس که به عنوان محور شیعی نامیده می شود ایران می کوشد نقش خود را به عنوان قدرت منطقه ای گسترش دهد. اما در صورت تغییر احتمالی حکومت در سوریه یا توافقی که اکنون بین حماس و فتح در فلسطین صورت گرفته است ممکن است این ساختار قدرت فرو پاشد.
اسامه بن لادن، یک مسلمان سنی تندرو بود که حاکمیت شیعه در ایران آن را کفر گویی و خارج از دستورات قرآن می نامد. افراد گروه بن لادن در شرق ایران در افغانستان و در غرب ایران در عراق نیروهای ایرانی را به کام مرگ و کشتار فرستاده اند.
اما کشته شدن بن لادن، پیروزی بزرگی برای آمریکا و رییس جمهوری ایالات متحده، باراک اوباما بود و در ساختار محاسباتی روابط سرد سیاست و دیپلماسی در خاورمیانه، شکستی برای ایران.
مازیار آقازاده، دبیر بین الملل روزنامه فرهیختگان در تهران می گوید: «به دلیل تقریبا صفر بودن مقابله جبری در خاورمیانه، هرگونه پیروزی برای آمریکا، شکستی برای ایران محسوب می شود.»
با اعلام خبر کشته شدن اسامه بن لادن، رسانه های ایران و مقامات رسمی اول اخبار را تقلبی و ساختگی خواندند، بعد گفتند این ها همه تئوری توطئه است و بعد هم گفتند پس چرا حالا دیگر که بن لادن کشته شده، آمریکا از منطقه خارج نمی شود.
یک مجری خبری در تلویزیون دولتی ایران گفت: «اوباما و دموکرات ها نگران کمپین انتخاباتی هستند در نتیجه بهترین وقت را برای اعلام این خبر پیدا کرده اند. به احتمال زیاد این خبر برای انحراف افکار عمومی از وضعیت اقتصادی و توفان و گردباد (در ایالت) آلاباما است و دلیلی بر این که دولت فعلی آمریکا توان مقابله با این مشکلات را ندارد.»
یک تحلیلگر دیگر در تلویزیون با مخاطب قرار دادن آمریکا گفت: «اگر واقعا مشکل شما در منطقه بن لادن بود، دیگر این مسئله حل شده و دلیلی برای ادامه حضور ندارید.»
شماری از تحلیلگران امنیتی و اطلاعاتی ایران را به تجهیز و کمک رسانی به القاعده و متحدانش متهم کرده بودند، اتهامی که ایران آن را رد کرده است. اما به رغم تفاوت های ایدئولوژیک، بن لادن در راستای حفظ منافع ایران در منطقه فعالیت می کرد. بن لادن بود که موج آمریکا ستیزی در منطقه را به راه انداخت و هوادارانش را به سوی کشتار سربازان و نیروهای آمریکایی تشویق کرد، عملیاتی که در اولویت های استراتژیک ایران قرار دارد.
تلاش بن لادن برای تزریق متن قرآن در امور سیاسی، چیزی است که حاکمان ایران به شدت آن را دنبال می کنند و جدی می گیرند. هم ایران و هم القاعده از گسترش تفکر سکولار در منطقه واهمه داشتند و با آن مقابله می کردند.
یک تحلیلگر در تهران که برای جلوگیری از فشار حکومت نام خود را فاش نکرد، می گوید: «مبارزه با افراطی ها و گسترش دموکراسی چیزی نیست که جمهوری اسلامی ایران به دنبال آن باشد. بازنده واقعی در قضیه کشتن اسامه بن لادن، نظام جمهوری اسلامی است.»
* از: برزو درگاهی (از بیروت) و رامین مستقیم ( از تهران) / در: لس آنجلس تایمز
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر