Latest News from AzadCyber for 09/23/2010

Email not displaying correctly? View it in your browser. مروری بر روش‌های عبور از فیلترینگ آرش شایگان اگر در جایی غیر از ایران زندگی می‌کنید و از داشتن اینترنتی آزاد، بدون محدودیت‌های دست‌وپاگیر سرعت، سانسور و پهنای باند و به دور از فیلترینگ گسترده لذت می‌برید، لازم نیست این مطلب را بخوانید! چرا که این نوشتار تنها به درد کاربرانی می‌خورد که برای داشتن اینترنت بدون سانسور هر روزه به این سو و آن سو می‌روند، به این در و آن در می‌زنند و به دنبال راهی بهتر از مسیر کنونی‌شان برای دور زدن دیوارهای آنلاین هستند. سعی داریم در چند قسمت، به بیان روش‌هایی برای دور زدن فیلتر بپردازیم. هدف ما معرفی کلیه راه‌های ممکن برای عبور از سد فیلترینگ نیست، بلکه بیان بهترین شیوه‌های تجربه شده و موجود برای این کار را مد نظر قرار داده‌ایم. نیم‌نگاهی به گذشته تاریخچه اینترنت و فیلترینگ در ایران نشان می‌دهد که تقریبا تا سال ۸۲، فیلترینگ بیشتر جنبه تشریفاتی داشت. اما پس از گذر از این دوره، همه‌چیز به یک‌باره تغییر کرد. سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تهیه شده برای این کار روز به روز گسترده‌تر و پیشرفته‌تر شد تا این‌که به وضع کنونی رسید. سال گذشته روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی مفصل به بیان وضع فیلترینگ در کشور‌های جهان و تلاش‌های گوناگون برای رهایی از آن پرداخت و به خطرات مختلف هر یک از این روش‌ها اشاره کرد. همه موارد ذکر شده، با عبور از خرداد سال گذشته و رویدادهای تلخ پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، شدتی چند برابر یافت و باعث شد تا دولتمردان ایران هر آنچه را برای خود و منافع‌شان ناخوشایند دیدند، به سادگی از دید کاربران ایرانی پنهان کنند، فارغ از آن‌که بسیاری از افراد، از طریق وب کسب درآمد می‌کنند و برای کارشان سال‌ها تلاش و برنامه‌ریزی کرده‌اند. گذشته از این‌ها، متاسفانه بسیاری از کاربران ایرانی نیز غافل از همه جا، از روش‌های مختلفی که برای عبور از سد فیلترینگ وجود دارد ناآگاهاند. دسته بندی کاربران از نظر نحوه به‌کارگیری ابزارهای عبور از سد فیلترینگ، کاربران اینترنت در ایران را می‌توان در ۳ دسته جای داد. دسته اول افرادی هستند که اطلاعات چندانی از اینترنت، روش‌های دور زدن فیلترینگ و نیز کار با برنامه‌های مربوطه ندارند. از نظر سن و سال و دانش، این افراد ممکن است طیف گسترده‌ای را شامل شوند؛ از افرادی که به تازگی پا به اینترنت گذاشته‌اند گرفته، تا افرادی که با وجود آشنایی نسبی با اینترنت، روش‌های عبور از سد سانسور آنلاین را بلد نیستند، می‌توانند در این دسته قرار بگیرند. این دسته از کاربران، بیشتر در پی تک‌لینک‌ها و گشت و گذار معمول در وب هستند و فعالیت مستمری ندارند. دسته دوم افرادی هستند که فعالیت بیشتری در اینترنت دارند. به دنبال خبرها می‌گردند و موضوعات مشخصی را پی‌ می‌گیرند. در موتورهای جستجو مطالب مورد نیاز خود را جستجو می‌کنند و نسبت به دسته اول ممکن از از سرعت بیشتری جهت اتصال به اینترنت برخوردار باشند. در دسته سوم نیز کاربران حرفه‌ای وجود دارند. کسانی که اینترنت همیشه جزء نیازهای آنان است، در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند و پیوسته همگام یا تحولات روز در جهان مجازی پیش می‌روند و گاه بخشی از جریانی هستند که تغییراتی ایجاد می‌کنند. طبیعتا این دسته از کاربران اگر بخواهند تنها به امید وب دولتی فعالیت کنند باید مدام با صفحه فیلترینگ مواجه شوند و به در بسته بخورند. ما بنا به نیاز هر دسته، پیشنهاد‌هایی را پیش روی آنان قرار می‌دهیم تا از این طریق بهترین راه‌های ممکن را معرفی کنیم. برای کاربران مبتدی همان‌طور که گفته شد، این کاربران استفاده زیادی از اینترنت نمی‌کنند چرا که چندان نیازی نمی‌بینند تا در شرایط مختلف مشکلات خود را از این طریق حل کنند و یا برای خود میانبرهایی ایجاد نمایند. به همین خاطر شاید نیازی هم به نرم‌افزار و یا سایتی جهت دور زدن فیلتر ندارند، چرا که احتمالا اصلا گرفتار این مسیر نمی‌شوند و فعالیت شان بسیار محدودتر از این حرف‌هاست. شاید بهترین و ساده‌ترین شیوه‌ای که به این کاربران می‌توان پیشنهاد کرد استفاده از وب‌سایت‌های آنتی‌فیلتر است. سایت‌هایی که با یک جستجوی ساده می‌توان به لیست بزرگی از آن‌ها دسترسی پیدا کرد و خوشبختانه پس از انتخابات سال ۸۸، کاربران زیادی سعی برای ایجاد این گونه سایت‌ها برای کاربران ایرانی داخل کشور کوشش کرده‌اند. برای مثال می‌توانید به اینجا سر بزنید و یا عضو این فید شوید تا به لیست آپدیت‌های اینگونه سایت‌ها دسترسی داشته باشید. (برای استفاده از فید این لیست – اگر نمی‌دانید فید (RSS) چیست و یا چگونه می‌توان از آن استفاده کرد – حتما لازم نیست در آن عضو شوید. می‌توانید آدرس آن را ذخیره و در مواقع نیاز در مرورگر خود باز کنید.) برای کاربران متوسط کاربران موجود در این دسته نسبت به کاربران مبتدی درک بیشتری از فیلترینگ و روش‌های دور زدن آن دارند. البته می‌توان همین دسته را به دو دسته کوچک‌تر تقسیم بندی کرد: ۱) کاربرانی که اتصال Dialup دارند. ۲) کاربرانی که از ADSL و یا سایر انواع اینترنت پر سرعت استفاده می‌کنند. به عنوان ساده ترین پیشنهاد به کاربران Dialup می‌توان گزینه‌ای را که در بالا به آن اشاره شد پیشنهاد داد. این بهترین و سریع ترین راه ممکن برای باز کردن صفحات مسدود است. گزینه بعدی استفاده از نرم‌افزار‌هاست. تونل یکی از نمونه‌هایی است که می‌توان به کاربران Dialup پیشنهاد داد. استفاده از این نرم‌افزار، ساده و بی دردسر است. در خود سایت راهنمای خوبی برای پرسش‌ها و مشکلات احتمالی شما وجود دارد. تونل برای اجرا از جاوا استفاده می‌کند، به همین خاطر قبل از نصب آن مطمئن باشید که جاوا را روی سیستم دارید. پس از نصب هم تنها کافی است که تنظیمات پروکسی مرورگر خود را برای کانکشن روی 127.0.0.1 و برای پورت 8080 ست کنید. گزینه بعدی UltraSurf است که کاربران بیشتری با آن آشنایی دارند. این نرم‌افزار را می‌توانید از اینجا دانلود کنید. برای استفاده از آن هم کار سختی در پیش رو ندارید. این نرم‌افزار مرورگر شما را تحت تسلط خود در آورده و تنظیمات لازم برای عبور از فیلترینگ را روی آن اعمال می‌کند. برای مرور وب باید از نسخه ای که UltraSurf آن را برایتان بارگذاری کرده استفاده نمایید. این نرم افزار نیاز به نصب ندارد و کارآیی بسیار ساده‌ای دارد. ادامه این مقاله را می‌توانید در روزهای آتی مطالعه کنید.   هیستک؛ رمزنگاری، ایران و آمریکا اکونومیست برای مخالفان ایرانی که از هر سو در محاصره حاکمیت قرار گرفته‌اند، اینترنت سلاحی ارزشمند و امیدبخش است. در جریان اعتراضات جنبش سبز در سال گذشته، فعالان ایرانی از توئیتر و فیس‌بوک و موبایل‌های خود بهره گرفتند تا هم زمان و مکان اعتراضات و تظاهرات را هماهنگ کنند و هم تصاویر سرکوب بی‌رحمانه پلیس و نیروهای امنیتی را به جهان مخابره کنند. در مقابل، مقامات ایرانی علاوه بر سرکوب فیزیکی مخالفان، دست به کار سرکوب دیجیتال شهروندان هم شدند. آنها تلاش کردند تا فعالیت‌های کاربران را رهگیری کنند، برخی از سرویس‌ها را بلاک کنند و از فعالیت بعضی از وب‌سایت‌ها به هر نحوی که شده جلوگیری کنند. این نبرد میان حکومت و شهروندان ایران، به نظر بسیاری از کسانی که از خارج از مرزهای آن کشور نظاره‌گر ماجرا بودند، الهام‌بخش و بی‌سابقه بود. آستین هیپ، هکر ۲۶ ساله متولد اوهایو، پس از این رویدادها تصمیم گرفت که نرم‌افزاری برای عبور از سد سانسور طراحی کند تا مقامات ایرانی در تحقق اهداف خود ناکام بمانند. او نام «هیستک» را برای این محصول برگزید و از اوایل سال جاری میلادی تلاش کرد تا آن را از طریق فعالان و مخالفان ایرانی در بین کاربران این کشور توزیع کند. بخوانید: مصاحبه با آستین هیپ تبلیغات بسیار خوبی برای هیستک شده بود: روزنامه انگلیسی گاردین، جایزه «نوآور سال» خود را به آستین هیپ اعطا کرد. حتی هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا نیز از او رسما تقدیر کرد. وزارت خزانه‌داری، وزارت خارجه و وزارت بازرگانی ایالات متحده دست به دست هم دادند و با سرعتی بی‌نظیر و در اقدامی بی‌سابقه، مجوز صادرات این نرم‌افزار به ایران را صادر کردند. اما از همان زمانی که خبر صدور این مجوز در رسانه‌ها منتشر شد، متخصصان نسبت به آن به دیده تردید می‌نگریستند. بر اساس بررسی‌های متخصصان، هیستک به‌طور وحشتناکی ناامن بود. هیستک نه تنها نمی‌توانست اطلاعات کاربران را به‌طور مناسبی کدگذاری کند و محرمانه نگه دارد، که حتی هویت کاربر و مکان جغرافیایی او را نیز افشا می‌کرد. در بحبوحه ابراز نگرانی‌ها و گسترش چشمگیر دامنه انتقادات، حامیان هیستک در روز ۱۰ سپتامبر (یک هفته پیش) اعلام کردند که از این پروژه کنار کشیده‌اند (آنها رسما از هیات مدیره مرکز پژوهش‌های سانسور (CRC) که حامی اصلی هیستک بود، استعفا دادند). “حالا دیگر خوره‌های تکنولوژی کار خود را انجام داده‌اند و اشکالات فنی هیستک را برملا کرده‌اند و این طوفان سیاسی است که شدت می‌گیرد” اما واکنش آستین هیپ به این اقدام، بر نگرانی‌های موجود افزود. او به اشتباهات فاحش موجود در این پروژه اعتراف کرد و مدعی شد که تنها «چند ده نفر» از کاربران در حال تست این نرم‌افزار بوده‌اند؛ اگرچه برنامه‌نویس هیستک بعدا اعلام کرد که هنوز کدنویسی و توسعه نرم‌افزار به پایان نرسیده است. به هر حال، تعداد کاربران ایرانی که این نرم‌افزار را تست‌ کرده‌اند، مشخص نیست. پس از این ماجراها، این پیغام روی سایت رسمی هیستک منتشر شد: «ما تست هیستک در ایران را متوقف کرده‌ایم تا مطالعات امنیتی تکمیلی را انجام دهیم. اگر شما کپی نسخه آزمایشی این نرم‌افزار را در اختیار دارید، لطفا تا اطلاع ثانوی از آن استفاده نکنید.» این پیغام نشان می‌دهد که تست نرم‌افزار به‌هیچ‌وجه کنترل‌شده نبوده است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که پنج هزار کاربر ایرانی یک کپی از این نرم‌افزار را در اختیار دارند و بعضی از آنها گفته‌اند که هیستک در داخل کشور کارآیی ندارد. بخوانید: دو پرده از فاجعه‌ای به نام هیستک دنیل کولاسیونه، برنامه‌نویس اصلی هیستک، روز سیزدهم سپتامبر (چهار روز پیش) در صفحه توئیتر خود نوشت: «انگار گردبادی داره به سمت من میاد؛ من فرار می‌کنم»، اما کاربرانی که در داخل ایران از هیستک استفاده کرده‌اند راه فراری در پیش‌رو ندارند. ایران کشوری است که در زندان‌های آن فعالان و مخالفان را مورد شکنجه قرار می‌دهند و بنا بر برخی گزارش‌ها، به بعضی از آنها تجاوز شده است. راس اندرسون، پروفسور مهندسی امنیت در دانشگاه کمبریج، ارسال نرم‌افزار از این طریق را «حماقتی استثنایی» می‌داند. به اعتقاد وی کاربری که از این برنامه استفاده می‌کند، این سیگنال را به حکومت می‌دهد که «من هدف مهمی هستم، بیایید و مرا دستگیر کنید.» خبرسازی کمپانی‌های آمریکایی و همکاری آنها با رژیم‌های توتالیتر هم‌چنان ادامه دارد. از لاس زدن گوگل با سیستم سانسور چین گرفته، تا ناکامی یاهو در حفاظت از اطلاعات مرتبط با هویت کاربرانی که از سرویس ایمیل آن استفاده می‌کردند. هفته گذشته نیویورک‌تایمز مایکروسافت را به تبانی با مقامات روس و همکاری با آنها برای تعقیب و آزار گروه‌های مخالف، متهم کرد. اینک دولت آمریکا در معرض اتهام بی‌دقتی و بی‌ملاحظگی قرار گرفته است. حالا دیگر خوره‌های تکنولوژی کار خود را انجام داده‌اند و اشکالات فنی هیستک را برملا کرده‌اند و این طوفان سیاسی است که شدت می‌گیرد. تحسین فکرنشده و نسنجیده این پروژه در یک مقطع زمانی کوتاه توانست مرکز پژوهش‌های سانسورِ آستین هیپ را به عرش برساند، اما اثرات جانبی دیگری هم داشت که یکی از اصول اساسی ترویج و تبلیغ دموکراسی را زیر پا گذاشت: «اول مطمئن شوید که هیچ آسیبی نمی‌رسانید.»   ماجرای پرابهام فیلترشکن هیستک احسان نوروزی، دویچه‌وله از یک ماه پس از انتخابات بحث‌برانگیز ریاست‌جمهوری در ایران، نام «هیستک» مطرح شد. نرم‌افزاری که بنا به گفته طراحان آن در «موسسه پژوهش‌های سانسور (CRC)» با اعمال تغییراتی در پکت‌های ارسالی، می‌تواند امکان عبور از فیلترینگ و وب‌گردی ناشناس را به کاربران بدهد. فروردین ماه امسال در نیویورک تایمز و گاردین و بسیاری از نشریات معتبر فناوری اطلاعات اعلام شد که این نرم‌افزار مجوز صادرات را از وزارت خزانه‌داری آمریکا دریافت کرده و می‌تواند در دسترس کاربران ایرانی قرار گیرد. حتی گاردین تا جایی پیش رفت که آستین را «مخترع سال» نامید. اما از همان ابتدا حرف و حدیث‌های فراوانی پیرامون پروژه بلندپروازانه «هیستک» پدید آمد. به اعتقاد بسیاری از متخصصان، دست‌یابی به این اهداف غیرممکن است. از آنجایی که بسیاری از مسائل مرتبط با این پروژه هم‌چنان مبهم و بی‌پاسخ باقی مانده است، برخی از منتقدان می‌گویند ممکن است تیم «هیستک» بخواهد تنها از این راه درآمد هنگفتی کسب کند و آغازگر «تجارت در حوزه سانسور آنلاین» باشد. آستین هیپ، جوان ۲۵ ساله ساکن کالیفرنیا، مرد پشت پرده هیستک است. او در این گفت‌وگو، به برخی از سوالات و ابهامات پیرامون این پروژه پاسخ داده است. بیش از ۶ ماه از زمانی که شما قابلیت‌های اعجاب‌انگیز نرم‌افزارتان را در رسانه‌های برجسته دنیا اعلام کردید می‌گذرد. در همان زمان گفته شد که این نرم‌افزار مجوز صادرات (OFAC License) را از وزارت خزانه‌داری آمریکا دریافت کرده و به زودی در اختیار کاربران ایرانی قرار می‌گیرد. آیا برآوردی از میزان انعکاس اخبار پیرامون «هیستک» در رسانه‌های فارسی‌زبان و انتظار کاربران ایرانی دارید؟ آستین هیپ: ما سعی می‌کنیم با افزایش ظرفیت‌ها، به کاربران بیشتری امکان استفاده از هیستک را بدهیم. تقاضا برای بهره‌گیری از آن قطعا بیش از توان عرضه ما است. ۲۳ میلیون کاربر اینترنت در ایران وجود دارد. سازمان‌هایی با بودجه‌های میلیون دلاری در ایران وجود دارند تا کارآمدی سیستم سانسور و فیلترینگ این کشور را تضمین کنند. از سوی دیگر، ما سازمانی داریم که بر اساس فعالیت‌های داوطلبانه شکل گرفته و قصد داریم در حد توان خود کاربران ایرانی را تحت پوشش قرار دهیم. بنابراین، این جدالی نابرابر است. شاید بتوانم این قول را بدهم که ۱۲ نوامبر (۲۱ آبان) با انتخاب تصادفی گروهی از کاربران، رسما هیستک را رونمایی کنیم. نحوه رشد سازمان (CRC) در کنترل من نیست. همه‌چیز از دریافت مجوز صادرات سرویس گرفته تا ثبت این سازمان به‌عنوان یک بنیاد غیرانتفاعی، کار زمان‌بری بوده و کارهای انجام‌نشده بسیاری هم داریم تا هیستک را به حدی برسانیم که مورد انتظار ماست. تا کنون هیچ سازمانی فعالیت‌هایش را بر مبارزه با سانسور اینترنت در ایران متمرکز نکرده است. از این نکته هم نباید غافل بود که دولت ایران هم‌چنان میلیون‌ها دلار در زمینه فیلترینگ هزینه می‌کند و مقابله با آن نیز نیازمند سرمایه‌گذاری است. هزینه نگهداری هر یک از سرورهای ما، ماهانه ۱۰ هزار دلار است و برای اتصال هر سرور به اینترنت نیز باید ماهانه ۱۰۰۰ دلار بپردازیم. هر سرور تنها می‌تواند به تعداد محدودی از کاربران سرویس بدهد. بنابراین، راه‌اندازی این پروژه بسیار پرهزینه خواهد بود. به هر حال با گذشت چندین ماه از دریافت مجوز صادرات، هم‌چنان ابهامات زیادی پیرامون این پروژه وجود دارد. هیستک قرار است به چه صورتی در دسترس کاربران ایرانی قرار گیرد؟ بهره‌برداری رسمی از آن با چه موانعی روبرو است؟ آیا استفاده از آن هزینه‌ای در بر خواهد داشت، یا نرم‌افزاری رایگان خواهد بود؟ واقعیت این است که از همان روزی که مجوز را دریافت کردیم، صادرات این سرویس ‌آغاز شد. کاربران برای استفاده از آن نیاز به دعوت‌نامه دارند. ما از آنها دعوت می‌کنیم و یک کپی از نرم‌افزار را در اختیارشان قرار می‌دهیم. صدها هزار نفر در نقاط گوناگون دنیا می‌خواهند این نرم‌افزار را امتحان کنند. اما باید بتوانیم هزینه‌های مورد نیاز برای فراهم کردن زمینه دسترسی کاربران را تامین کنیم. افزایش ظرفیت نیازمند افزایش بودجه‌های ما است. در حال حاضر فقط من و گروهی از فعالان داوطلب کارهای مرتبط با پروژه را انجام می‌دهیم و باید کسی هزینه‌های پروژه را تامین کند تا «هیستک» همچنان اولویت اول زندگی ما باقی بماند. با این حال، هیستک به‌صورت رایگان در دسترس کاربران قرار خواهد گرفت و استفاده از آن هزینه‌ای نخواهد داشت. ما به‌عنوان یک بنیاد غیرانتفاعی، نمی‌توانیم از این راه درآمدی کسب کنیم. چرا دست‌کم از گروهی از برنامه‌نویسان دعوت نکردید که این نرم‌افزار را تست و نتایج آن را منتشر کنند؟ لطفا کمی شفاف‌تر بگویید تا کنون چه تعدادی از کاربران ایرانی توانسته‌اند این نرم‌افزار را امتحان کنند و ارزیابی آنها از عملکرد آن چه بوده است؟ ما برای افزایش ظرفیت‌ها، رفع اشکالات و بهینه‌سازی هیستک، با بسیاری از برنامه‌نویسان همکاری کرده‌ایم. من هفته گذشته در دانشگاه استنفورد با گروهی از متخصصان جلسه‌ای داشتم تا نظر آنها را درباره عملکرد هیستک جویا شوم. بنابراین باید بگویم ارتباط با برنامه‌نویسان وجود دارد. گذشته از این، ما با گروه‌های حقوق بشری و افراد مرتبط با آنها ارتباط داریم، و من هم شخصا در طول یک سال گذشته با بسیاری از ایرانی‌ها دیدار کرده‌ام. نخستین گروه کاربران هیستک از میان همین افراد انتخاب شده‌اند. ما از همان روزهای اول همکاری با گروهی از کاربران در داخل ایران را آغاز کردیم و کسانی هم بوده‌اند که پیش از سفر به ایران، استیک USB حاوی این برنامه را دریافت کرده‌اند تا کارآیی آن را در آنجا تست کنند. اما آمار دقیقی از تعداد آنها ندارم و سیاست سازمان ما هم این است که اعداد و ارقام را تا زمان رونمایی رسمی اعلام نکنیم، چون ممکن است این اطلاعات در اختیار دولت ایران قرار گیرد و استفاده‌های پیش‌بینی نشده‌ای از آن شود. اولین آزمایش موفق ما در داخل ایران، هفتم جولای سال گذشته (۱۶ تیر ۱۳۸۸) انجام شد، اما در آن زمان حتی نمی‌دانستیم که برای ارائه این سرویس نیاز به دریافت مجوز رسمی از سوی وزارت خزانه‌داری داریم. هیستک واکنش‌های گوناگونی در میان کاربران و متخصصان ایرانی برانگیخته است. در این میان، برخی معتقدند این پروژه ممکن است پروژه‌ای سیاسی از سوی دولت آمریکا برای هدف قرار دادن نقطه ضعف سایبری دولت ایران باشد. با این تحلیل، برجسته کردن این پروژه در پی اهداف سیاسی صورت گرفته است. در این‌باره چه نظری دارید؟ ببینید، پیش از هیستک هم نرم‌افزارهای فیلترشکن دیگری مانند تور، فری‌گیت و اولتراسرف وجود داشتند که امکان عبور از سد فیلترینگ را به کاربران ایرانی می‌دادند؛ برخی از آنها هنوز هم کارآیی دارند. اما نکته اینجاست که هر یک از این برنامه‌ها عملکرد متفاوتی دارند. آزادی اینترنت در ایران، مدت‌ها پیش از تاسیس سازمان ما در معرض تهدید قرار داشت. حتی در انقلاب سال ۵۷ هم مردم از کاست و ابزارهای ساده دیگر برای انتقال پیام و به اشتراک گذاشتن اخبار و سازماندهی اعتراضات و تظاهرات استفاده می‌کردند. بنابراین، اگر هیستک را ابزاری سیاسی بدانیم باید بگوییم کاست هم ابزاری سیاسی بود. با توجه به سرعت پایین و پهنای باند محدود کاربران اینترنت در ایران، هیستک مشکلی برای اجرا نخواهد داشت؟ همه ابزارهای عبور از فیلترینگ با این محدودیت‌های عمومی در ایران مواجه‌اند. هیستک هم برای پاسخ‌گویی به نیاز کاربران در چنین شرایطی طراحی شده است. با توجه به سانسور اینترنت در سایر کشورها، از جمله چین، عربستان و کوبا، آیا هیستک فقط در دسترس کاربران ایرانی قرار خواهد گرفت؟ بله. در شرایط کنونی فقط کاربران ایرانی امکان استفاده از آن را خواهند داشت. اما در ادامه، به فکر پاسخ‌گویی به نیاز کاربران در کشورهای دیگر هم خواهیم بود. اما همه اینها منوط به تامین هزینه‌های پروژه است. به‌عنوان مثال، اگر بخواهیم این سرویس را به کاربران چینی هم ارائه کنیم، در این مقطع زمانی بدیهی است که از عهده تامین هزینه‌های آن برنمی‌آییم. هیستک بنا به تعریف شما، فیلترشکن است یا به کاربران امکان وب‌گردی ناشناس را می‌دهد، یا هر دو امکان را فراهم خواهد کرد؟ آیا برای اجرا به برنامه خاصی (مانند جاوا)‌ نیاز دارد؟ زمانی که کاربر از هیستک استفاده می‌کند، تمام فعالیت‌هایش ناشناس و غیرقابل رهگیری خواهد ماند. هیستک برنامه کم‌حجم و سبکی است که به سادگی اجرا می‌شود و در واقع هم فیلترشکن است و هم می‌تواند ترافیک شما را روی شبکه پنهان کند. آیا برای تامین هزینه‌های پروژه، از منابع دولتی هم کمک مالی دریافت خواهید کرد یا درصدد اقناع نهادهای غیردولتی و افراد دیگر هستید؟ ما از همه منابع موجود برای تامین هزینه‌های این پروژه بهره خواهیم گرفت. درِ این سازمان به روی همه آنها باز است، چون هدف نهایی ما تامین نیازهای کاربران و حفاظت از آنهاست. اما برای دریافت کمک‌های مالی، اطلاعات کاربران را در اختیار حامیان قرار نخواهیم داد. این خط قرمز ما است.   «یا حق»؛ جستجوی بومی، اینترنت ملی امین ثابتی «یا حق» نام موتور جستجویی است که هادی ملک‌پرست، مدیرکل تحقیق و توسعه شرکت فناوری اطلاعات ایران از آغاز فاز مطالعاتی آن خبر داده است. موتور جستجویی که نام «موتور جستجوی ملی» بر آن نهاده‌اند. با انتشار این خبر سوال‌های زیادی در مورد کارکردهای این موتور جستجو به وجود آمده است که مهم‌ترین آن «کاربرد» این موتور جستجو است. با توجه به وجود موتورهای جستجوی قدرتمندی مانند گوگل و یاهو،‌ به چه دلیل مسئولان به فکر تولید و راه‌اندازی موتور جستجوی ملی افتاده‌اند؟ هدف از ایجاد موتور جستجوی ملی براساس گفته‌ی مدیر کل تحقیق و توسعه شرکت فناوری اطلاعات ایران، مهم‌ترین هدف موتور جستجوی ملی «یا حق» کاهش هزینه‌ها است و از آنجایی که این موتور جستجو در شبکه‌ی ملی اینترنت (اینترانت کشوری) قابل دسترسی است، بدون اتصال به اینترنت می‌توان از آن استفاده کرد. این در حالی است که برای استفاده از موتورهای جستجویی مانند گوگل و یاهو، کاربر باید به شبکه‌ی جهانی اینترنت متصل باشد. اما ایجاد موتور جستجو، روش منطقی برای کاهش هزینه‌ها نیست، چرا که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، دولت‌ها با افزایش پهنای باند و در نتیجه سرعت ارسال و دریافت اطلاعات، به کاربران اینترنت کمک می‌کنند تا در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنند. این در حالی است که پهنای باند محدود در ایران باعث افزایش هزینه‌ی کاربران شده است، چون کم بودن سرعت باعث می‌شود تا کاربر مدت زمان بیشتری را برای دریافت و یا ارسال اطلاعات صرف کند و این یعنی افزایش مصرف برق و به هدر رفتن زمان مفید. از طرفی براساس نشست مطبوعاتی مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت در روز ۱۶ مرداد ماه سال جاری، ایجاد چنین موتور جستجویی را می‌توان زنگ خطری برای جامعه‌ی وب فارسی دانست، زیرا می‌توان ایجاد چنین موتور جستجویی را گام دوم در ایجاد شبکه‌ی ملی اینترنت (اینترانت) در ایران نامید. گام اول آن نیز یکپارچه کردن فیلترینگ در ایران از طریق گیت‌وی است که  پیش‌تر در این مطلب به تفصیل به آن پرداخته‌ایم. این ساختار قدمی رو به جلو برای ایجاد شبکه‌ی ملی اینترنت است. ویژگی‌های موتور جستجوی ملی مهمترین ویژگی موتور جستجوی ملی «یا حق» محدود بودن نتایج جستجوی آن است. این ویژگی بدان معناست که کاربران در نتایج جستجوی خود حداکثر ۴۰ نتیجه را مشاهده خواهند کرد، حال آنکه در موتور جستجوی گوگل با توجه به کلمه‌ و یا جمله‌ی جستجو شده، هزاران صفحه وجود دارد. گذشته از این، امنیت کاربران نیز از دیگر چالش‌های احتمالی این موتور جستجو است. می‌توان ایجاد چنین موتور جستجویی را پس از فیلترینگ یکپارچه، گام دوم در ایجاد شبکه‌ی ملی اینترنت (اینترانت) در ایران دانست با توجه به ویژگی‌های اعلام‌شده برای «یا حق»، می‌توان ایرادهایی مشخصی به آن وارد کرد. گوگل، برترین موتور جستجوی دنیای اینترنت است که در اکثر کشورهای جهان مقام اول را در جستجو در اختیار دارد. این موتور جستجو با توجه به سابقه و زیرساخت‌های بی‌نظیر خود، هنوز به الگوریتم جدیدی که بتواند کاربر را از بین میلیون‌ها صفحه‌ی وب، به نتایج دلخواه و صفحه‌ی مورد نظر او هدایت کند، دست نیافته است. حال چگونه موتور جستجوی ملی می‌خواهد نتایج کاربر را در حداکثر ۴۰ نتیجه نشان بدهد و نیاز کاربران را نیز تامین کند؟ با این حال در این مورد نمی‌توان با قطعیت سخن گفت و باید تا اجرا و راه‌اندازی رسمی این موتور جستجو منتظر ماند. تجربه نشان داده است که اکثر پروژه‌هایی که با پسوند ملی در حوزه فناوری اطلاعات شناخته می‌شوند، تنها در فاز مطالعاتی باقی می‌مانند و در عرصه عمل به فرجام مشخصی نمی‌رسند. آینده‌ی موتور جستجوی ملی حتی اگر از دلایل انتخاب نام این موتور جستجو بگذریم که بر بسیاری از فعالان وب فارسی پوشیده است،  باز این آینده‌ی این موتور جستجو است که در هاله‌ای از ابهام است. براساس اعلام رسمی، فاز پژوهشی «یا حق» حداقل چهار ماه به طول خواهد انجامید و فاز اجرایی آن تا انتهای سال ۹۰ خواهد بود. اما با توجه به سابقه‌ی پروژه‌هایی مانند سیستم عامل ملی، اجرایی شدن این طرح نیز در هاله‌ای از ابهام است. در صورت اجرا، باید منتظر خبرهایی دیگری در مورد تکمیل قدم‌های ایجاد شبکه‌ی ملی اینترنت بود. شبکه‌ای که قدم اول آن با ایجاد پروکسی بر روی ورودی اینترنت به ایران، تا حدودی برداشته شده است.   شما این خبرنامه را به این دلیل دریافت می کنید که ایمیل شما پس از تایید وارد لیست دریافت کنندگان شده است. برای لغو عضویت از این خبرنامه به این لینک مراجعه کنید یا به azadcyber-unsubscribe@sabznameh.com ایمیل بزنید. با فرستادن این خبرنامه به دوستان خود آنها را تشویق کنید که عضو این خبرنامه شوند. برای عضویت در این خبرنامه کافی است که به azadcyber@sabznameh.com ایمیل بزنید. برای دریافت لیست کامل خبرنامه های سبزنامه به help@sabznameh.com ایمیل بزنید.