قصد نداشتم دوباره، مطلبی درباره مجید و آمنه بنویسم. دست و دلم نمی‌رود. دائما به این فکر می‌کنم اگر من در همچین موقعیتی (چه در جای مجید و چه در جای آمنه) قرار بگیرم چه می‌کنم و بعدش حسابی می‌ترسم، کم می‌آورم. اما این مطلب را خواندم و تصمیم گرفتم که بنویسم. گاهی کلمات چنان در ذهنت مشفول موش‌دوانی می‌کنند که چاره ای جز نوشتن‌شان نداری و گرنه دیوانه می‌شوی.
آیا به راستی مجید لیاقت بخشیده شدن را داشت؟ آیا ما در جایگاهی هستیم که جوابی به این سوال بدهیم؟
داستان اول-شاید پانزده سال پیش:
مادر بزرگم همسایه‌ای داشت که پسرش در کودکی به فلج اطفال مبتلا شده بود. آن همسایه، طبقه پایین خانه شان را تبدیل به بقالی کرده بود و پسر که فرزاد نام داشت در آن مغازه مشغول به کار بود. من از فرزاد می‌ترسیدم. خب از نگاه یک کودک، وضعیت ظاهری ترسناکی داشت. هیچ وقت حاضر نبودم به تنهایی به مغازه‌اش بروم. می‌ترسیدم چیزی بگوید که من نفهمم و یا من چیزی بخواهم که مجبور بشود که برود بالای نردبان و چون کنترل دست و پایش را نداشت بخورد زمین. در ضمن احساس می‌کردم که چون موقع حرف زدن، آب دهانش سرازیر می‌شود و نمی تواند کنترلش کند، ممکن است از من خجالت بکشد. در واقع خودم را می‌گذاشتم جای او و آنچه خودم در آن وضع حس می‌کردم را به او نسبت می‌دادم. چند سالی گذشت و من بزرگتر شده بودم و در جستجوی هویت و حق زنانه خودم به وضعیت زنان بسیار حساس. روزی، خبر دار شدم که برای فرزاد، زن گرفته‌اند. گویا فرزاد، مدتی خیلی پرخاش‌گر و عصبی شده بوده است. او را پیش دکتر بردند و نسخه دکتر عزیز این بوده که: «برایش زن بگیرید تا خوب شود!» خب...آنها هم رفتند از یک دهات خیلی دور، یک نان خور اضافه را از سر سفره کوچک یک خانواده خیلی فقیر، آوردند به شهر. نمی‌دانم چقدر گذشت که بچه دار هم شدند...اما نکته اینجاست که فرزاد بر خلاف ادعای پزشک اخلاقش اصلا بهتر نشد...بلکه احساس مردانگی زیادی بهش دست داد و به هر بهانه‌ای دخترک را می‌زد. من همیشه فکر می‌کردم دخترک به آن سالمی اگر فوتی کند بر پیکر لرزان فرزاد، چیزی از فرزاد به جا خواهد ماند؟ اگر من جای دخترک بودم، یک بار چنان می‌زدمش که...اما دخترک همیشه کتک می‌خورد.
داستان دوم-شاید ده سال پیش:
با یکی از عزیزان هموفیلی که به دلیل تزریق خونٍ آلوده ایدز گرفته بود مصاحبه می‌کردم، داشت ازدواج می‌کرد و خیلی خوشحال بود. در حین مصاحبه، خانمی میانسال وارد شد و گفتگوی ما به دلیل سلام و احوالپرسی و دادن خبر خوش ازدواج و معرفی «خانم» به من، قطع شد. متوجه شدم که «خانم»، دو فرزند هموفیلی دارد حاصلِ ازدواج فامیلی و هر دو هم به دلیل تزریق خونِ آلوده به ایدز مبتلا شده بودند. تعریف می‌کرد که یکی از پسرها خوب و سرحال است و مرتب به فیزیوتراپی می‌آید، اما پسر دیگر هیچ چیز را رعایت نمی‌کند و با همه سر جنگ دارد و اندامهایش به دلیل نرفتن به فیزیوتراپی دِفُرمه شده است. این پسر را برده اند دکتر و دوباره نسخه دکتر گرفتن زن بوده است برای درمان!!!«خانم» رو به ما کرد و گفت: «ما دنبال یک دختر از یک خانواده خیلی فقیر می‌گردیم، خرجش رو هم می‌دهیم، عروسی هم می‌گیریم. سوالی در ذهنِ همه کسانی که در اتاق بودند شکل گرفت و خلاصه یک نفر سوال را پرت کرد در فضای خفه اتاق. «می‌گویید که ایدز هم دارد؟» ...خانم: «نه! فقط می‌گوییم نباید بچه دار شوند!»
داستان سوم-شاید هشت سال پیش:
خانواده‌ای بسیار پولدار و تحصیل‌کرده (مادر خانواده پزشک و پدر خانواده مهندس) برای پسر بیست ساله دانشجویشان رفتند خواستگاری دختر چهارده ساله خانواده ای بسیار پولدار و تحصیل کرده (مادر خانواده مهندس و پدر خانواده پزشک). خانواده دختر هم قبول کردند. ذهنِ من پر از سوال بود. چه اصراری دارید که دختر را از دنیای کودکی‌اش پرت کنید بیرون؟ دختر چهارده ساله چه حرفی برای گفتن با یک پسر چهارده ساله دارند؟ احتمالا عزیزم به من دیکته می‌گی!!! آیا پسر در این زندگی می‌ماند وقتی دانشگاه پر است از دخترانی که حرف او را می‌فهمند؟
قبل از این که به داستان آمنه و مجید برسم. می‌خواهم با نگاهی دیگر، داستان‌های بالا را مرور کنم. می‌خواهم مقادیری سوال بپرسم. مرورم را با این سوال شروع می‌کنم که آیا من نوعی اجازه دارم که شخصیت‌های این داستان ها را قضاوت کنم؟
آیا من می‌توانم عمل کسی را قضاوت کنم که دیدگاه کاملا متفاوتی با من دارد، که زن را ابزار می‌بیند، که بی‌گناه فلج شده، بی گناه هموفیلی شده و بی گناه ایدز گرفته است؟
آیا من می‌توانم عمل کسی را قضاوت کنم که خود قربانیِ جنایتی دیگر است؟
آیا می‌توانم عمل کسی را قضاوت کنم که تمام خواسته‌اش از زندگی به داشتن شوهر خلاصه می‌شود یا در داشتن سقفی بالای سرش؟
آیا می‌توان عمل کسی را قضاوت کنم که کتک خوردن و فردایش طلا گرفتن از شوهر را طبیعی می‌داند؟
آیا می‌توانم بدون دانستنِ پیشینه طرف در مورد عملش قضاوت کنم؟
آیا می‌توانم از او انتظار داشته باشم که مثل من رفتار کند؟ مثل من فکر کند؟
آیا می‌توانم خودم را جای او بگذارم و بگویم من اگر جای او بود فلان کار را می‌کردم یا نمی‌کردم؟
پاسخِ من به همه این سوالها، »نه» است. مدتهاست که تلاش می‌کنم، «نه»، باشد.
اما داستان آمنه و مجید
خیلی‌ها این روزها ناراحتند و عصبانی که چرا مجید بعد از بخشش باز هم فحاشی کرد؟ چرا از خجالت آب نشد برود توی زمین؟ چرا از عذابِ وجدان نمی‌میرد؟
بحث من این است. ما همه از مجید توقع داریم آن کاری را بکند که ما اگر جای او بودیم می‌کردیم. توقع داشتیم بگوید تا آخر عمر کار می‌کنم و خرج دوا و درمان آمنه را می‌دهم. اما...اما...ما اگر جای مجید بودیم آیا اصلا و از ابتدای ماجرا «اسید» را راه حل مشکلمان می‌یافتیم که حالا بگوییم اگر جای او بودیم چه می‌کردیم؟ نه!
حرف من این است. عکس العمل مجید همانی هست که باید می‌بود...زبان و منطقِ اسید....توقع ما زیاد بود!
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر