زمانی تابستان یا همان سه ماه تعطیلی که فرا می‌رسید، هیچکس برای پر کردن اوقات فراغت خود دغدغه نداشت. برنامه‌ها آنقدر پر بود که هر کسی با بچه محل‌های خودش در قالب اکیپ‌هایی در تابستان فضا را از گرمای تیر و مرداد خالی می‌کرد و با برنامه‌های ویژه این‌طرف و آن‌طرف می‌رفت. از بازی‌های گل کوچیک گرفته تا رفتن به استخرهای روبازی که اتفاقا صف‌های طویلی هم داشت. از سیر و سفر گرفته تا اردوهای مدرسه‌ای! گاهی هم البته برخی جوانان فرصت تابستان را مغتنم می‌شمردند و در این سه ماه به حرفه‌ای مشغول می‌شدند.
اما امروزه با وجود مشکلات فراوان بیکاری و معضل اقتصادی و وفور رنگ و وارنگ انواع و اقسام مواد مخدر که به قول فرمانده نیروی انتظامی دسترسی به آنها از خرید نوشابه هم آسان‌تر است دیگر از آن اوقات فراغت نوستالژیک خبری نیست. دیگر کسی با بچه‌های محل بازی گل کوچیک نمی‌کند، هوا آنقدر آلوده است و فشار زندگی آنقدر روزافزون شده که دیگر مجالی برای اوقات فراغت جوانان باقی نمی‌گذارد.
یکی از کاکردهای اساسی اوقات فراغت رفع خستگی و تامین استراحت فرد است. انسان‌ها اگرچه به استراحت و رفع خستگی نیاز دارند، اما محققان بر این باورند که اوقات فراغت نقشی فراتر از استراحت دارد. اوقات فراغت هم در سلامتی جسمی و هم در سلامتی روانی فرد موثر است.
فاطمه كباري، جامعه‌شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعي در خصوص اوقات فراغت مي‌گويد: «لحظه لحظه اوقات فراغت امروزه از چنان اهميتي برخوردار است كه حتي از آن به مثابه آينه فرهنگ جامعه ياد مي‌كنند. به اين معني كه چگونگي گذراندن اوقات فراغت افراد يك جامعه تا حد بسياري معرف ويژگي‌هاي فرهنگي و ميزان توسعه‌يافتگي آن جامعه است. بنابراين اگر طرح و نقشه زندگي و كار جوانان با برنامه‌هايي كه براي اوقات فراغت خود تنظيم مي‌كنند، مغايرت داشته باشد و يا تفريحات و فعاليت‌هاي فراغتي آنها با هنجارهاي فرهنگي در تضاد مي‌باشد اوقات فراغت به يك مشكل اجتماعي مبدل خواهد شد.»
امروزه در کشورهای پیشرفته «اوقات فراغت» و برنامه‌ريزي در خصوص آن از جمله برنامه‌هاي اولويت‌دار این کشورها محسوب مي‌شود و مختص فصل خاصي از سال نيست. بسیاری از موسسه‌ها و ارگان‌های دولتی غرب برنامه‌های ویژه‌ای را برای این منظور در نظر می‌گیرند؛ چراکه معتقدند اوقات فراغت علاوه بر تاثیرات فردی که در شخصیت فرد دارد به رشد اجتماعی او نیز کمک می‌کند و در نتیجه جامعه بیمار نخواهد شد.
جمهوری اسلامی در سالهای پس از جنگ کوشید برنامه‌هایی را برای اوقات فراغت جوانان تهیه و ارائه کند. اما از این برنامه‌های عریض و طویل که موسسات و بودجه‌های نفتی را نیز به خود اختصاص داده‌اند، چیزی جز آمارهای فرمایشی باقی نمانده است.
اگر از ساخت فرهنگسراها در اوایل دهه هفتاد که توانست تا حدی اوقات جوانان را با کلاس‌های هنری پر کند بگذریم، بسیاری از وزارتخانه‌ها همچون وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت علوم، سازمان تبليغات اسلامي، بسيج و بسیاری از سازمان‌های دیگر همه ساله آمار و برنامه‌هايي براي اوقات فراغت گزارش مي‌كنند كه غالب آنها را تلاش‌هاي هنري، نقاشي، خوشنويسي، كلاس‌هاي ورزشي و اردو تشكيل مي‌دهد. در واقع همان دروس و معارفی که در دوران مدرسه و دانشگاه، دانش‌آموزان و دانشجویان از آنها فراری هستند به عنوان روشی برای پر کردن ابزار اوقات فراغت جوانان استفاده میشود، آن هم با آمارهایی غیر واقع که بیشتر از آنکه برای گزارش به مردم یا جذب مخاطب در سالهای آتی باشد برای گرفتن بودجه سال آتی تهیه میشود.
اما در کنار این سازمان‌های عریض و طویل، جوانان معمولا اوقات فراغت خودشان را دارند که معمولا بدون برنامه‌ریزی‌های مشخص شکل می‌گیرد، این برنامه ها گاهی شاد و مفرح و گاهی هم البته غم‌انگیز است.
فاطمه كباري، جامعه‌شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعي با استناد به تحقیقی می‌گوید که در سال‌هاي پيش در فصل تابستان جوانان اوقات فراغت‌شان را با خيابان‌گردي و رفتن به پارك‌ها و مجموعه‌هاي تفريحي گذرانده‌اند.
شاید باشگاه‌های ورزشی بدن‌سازی، یکی از مهمترین مکان‌هایی باشد که بسیاری از جوانان در تابستان منظم‌تر از سایر فصل‌های سال به آنجا بروند. البته براساس گزارش «مسعوذ» یک شهروند تهرانی این باشگاه‌ها در حال حاضر بیشتر از آنکه محلی برای ورزش و پرورش اندام باشد، پاتوقی است برای جمع شدن دوستان، نوشیدن پنهانی الکل و گپ و گفتگو و برنامه‌ریزی برای اقدامات بعدی!
مسعود می‌گوید گاهی در این باشگاه‌ها مواد مخدر هم توزیع میشود. بیشتر حشیش. او می‌گوید حشیش به جهت رابطه‌اش با توهم و اینکه می‌تواند انرژی فرد را افزایش دهد مشتریان بسیاری دارد. خصوصا اینکه «اعتیاد آور» هم نیست. «یک سیگاری بزن و چند ساعت برو وزنه کار کن»!
سپیده، یکی از شهروندان تهرانی هم با طعنه می‌گوید «بهترین اوقات فراغت ما گشت ارشاد است». او می‌گوید در این گرمای وانفسای تهران بهترین راه برای گذراندن اوقات فراغت رفتن پیش دوستان است.
سپیده باشگاه ورزشی را هم یکی دیگر از گذراندن راه‌های اوقات فراغت می‌داند و می‌گوید «اگر پا بدهد آنجا هم می‌رویم» اما بیشتر ترجیح می‌دهم با دوستانم باشم. او معتقد است بهترین راه در امان ماندن «از شر آخوندا» دور بودن از آنهاست.
سپیده می‌گوید وقتی به خانه‌ی دوستان‌مان می‌رویم والدین‌مان هم کمتر نگران ما هستند، چراکه اگر در سطح جامعه باشیم آنان دائما نگران ما هستند.
رضا دانشجویی سال سوم متالوژی سیالات است. در چت از وی می‌پرسم اوقات فراغت تابستانت را چه خواهی کرد؟ او می‌گوید بجز یک سفر شمال که آنهم بصورتی مبهم برنامه‌ریزی شده و هنوز مشخص نیست کسانی بیایند یا نه، عمده تلاشم برای فراگیری زبان است تا بتوانم «از این خراب شده» به جایی بروم.
رضا ایران را چنان سوخته می‌بیند که دیگر جایی برای هیچ‌کاری نیست، حتی کارهای خوب هم به ادعای رضا در این «ویرانه کثیف» میشود.
او می‌گوید بیشتر دوستانش اوقات فراغت خاصی ندارند، عده‌ای که ترم تابستان برداشته‌اند تا زودتر درس‌شان را تمام کنند و برخی هم به تقویت زبان‌های خارجی می‌پردازند.
رضا بزرگترین اوقات فراغت خود و دوستانش را در خانه ماندن و «اینترنت» می‌داند.
او می‌گوید: «بهترین و راحت الحلقوم‌ترین و در دسترس‌ترین و کلا همه چیز را در خودش دارد، گرم هم نیست، مبارزه هم هست، خنده و گپ هم هست، شری هم نیست، دیگه چی بگم، بهترین اوقات فراغت را جمهوری اسلامی برای ما فراهم کرده و باز قدر نمی‌دونیم، حالا یک کم ممکنه از نشستن زیاد خسته بشیم که شب اگه پا بده با بروبچ میریم پارک ملت یک بلالی می‌زنیم و یک در دافی می‌بینیم. البته اگه آقا با این گشت ارشادش دافی باقی گذاشته باشه»
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر