چند ساعت پس از حمله مسلمانان خشمگین به سفارت‌های آمریکا در مصر و لیبی که به کشته شدن کریس استیونز٬ سفیر آمریکا در لیبی و سه تن از همکارانش منجر شد٬ یوتیوب دسترسی به ویدئوی جنجال‌برانگیز درباره زندگی پیامبر اسلام را برای کاربرانی که درون مرزهای مصر و لیبی زندگی می‌کنند٬ محدود کرد.
سانسور ویدئوی «ضد اسلامی» در مصر و لیبی پس از بروز خشونت‌های گسترده٬ در حالی که در دیگر نقاط جهان کاربران به سادگی می‌توانند آن را مشاهده کنند٬ تصمیمی بی‌سابقه و استثنایی از سوی کمپانی گوگل بود که مالکیت سرویس اشتراک ویدئوی یوتیوب را در اختیار دارد. این بار٬ سانسور به انتخاب گوگل صورت گرفته٬ نه بر مبنای درخواست رسمی دولت‌ها و همین مساله انتقادات گسترده‌ای برانگیخته است.
دسترسی به این ویدئو در هند و اندونزی هم محدود شده٬ اما علت سانسور آن برای کاربران این دو کشور «نقض قوانین داخلی» آنها بود. افغانستان هم در واکنش به انتشار این ویدئو٬ یوتیوب را فیلتر کرد. بنابراین٬ ویدئوی ۱۴ دقیقه جنجال‌برانگیزی که تا کنون بیش از ۳ میلیون نفر آن را دیده‌اند٬ در مجموع در ۴ کشور سانسور شده٬ در حالی که اعتراض‌ها در ۲۰ کشور همچنان ادامه دارد. این تریلر ۱۴ دقیقه‌ای را می‌توانید از اینجا ببینید:
گوگل روز جمعه٬ ۱۴ سپتامبر٬ در واکنش به درخواست کاخ سفید برای حذف این ویدئو از یوتیوب اعلام کرد که این ویدئو قوانین یوتیوب برای انتشار محتوا را نقض نکرده و مصداق «محتوای نفرت‌انگیز» نیست. این کمپانی پیش‌تر در بیانیه‌ای که برای توضیح سانسور این ویدئو در مصر و لیبی منتشر کرده بود٬ تصریح کرد «ما همه تلاش‌مان را می‌کنیم که همه کاربران از مواهب سرویس‌هایی نظیر یوتیوب که امکان نشر عقاید گوناگون را فراهم می‌کنند بهره‌مند شوند٬ اما چالش پیش‌روی ما این است که چیزی که در یک کشور کاملا عادی است٬ در نقطه‌ای دیگر ممکن است توهین‌آمیز تلقی شود.»
یوتیوب در مظان اتهام٬ گوگل در مخمصه
جیلین یورک٬ مدیر بخش آزادی بیان در بنیاد EFF در یادداشتی که برای وب‌سایت CNN نوشته به انتقاد از اقدام گوگل پرداخته. به اعتقاد او٬ قرار گرفتن گوگل در جایگاه قضاوت و اتخاذ تصمیم بر اساس مصلحت‌ها٬ اگرچه در کوتاه‌مدت ممکن است تاثیرات مثبتی داشته باشد٬ در بلندمدت پی‌آمدهای ویرانگری خواهد داشت.
به گفته او «یوتیوب پیش‌تر هم از سوی دولت‌هایی نظیر پاکستان متهم شده و در سال ۲۰۱۰ از پذیرش درخواست دولت پاکستان برای حذف ویدئویی که کاریکاتورهای جنجال‌برانگیز دانمارکی را نشان می‌داد٬ خودداری کرده است.»
جیلین یورک به مقام‌های گوگل توصیه کرده که از تصمیم توییتر در برابر درخواست‌های پاکستان برای حذف «محتوای توهین‌آمیز» پی‌روی کنند. توییتر به خواسته مقامات پاکستانی تن نداد و آنها در واکنش به این اقدام توییتر را فیلتر کردند٬ اما اعتراضات گسترده کاربران موجب شد که مقامات دولتی پس از یک روز توییتر را رفع فیلتر کنند. به اعتقاد او٬ ایستادگی در برابر چنین موقعیت‌هایی تصمیم بهتری است: «اگر قرار است سانسوری صورت گیرد٬ باید بر مبنای یک حکم قضایی معتبر باشد و جزئیات آن را باید به‌طور شفاف با کاربران در میان گذاشت.»
جیلین یورک در پایان نوشته خود تاکید کرده که «قرار گرفتن گوگل در جایگاه قضاوت٬ این کمپانی را در برابر درخواست‌های مشابه آسیب‌پذیر خواهد کرد و آنها از این پس باید به همه متقاضیان سانسور توضیح دهند که چرا در این مورد خاص سانسور موضعی را راه‌حلی درست می‌دانند و در موارد دیگر تصمیمات متفاوتی اتخاذ می‌کنند.»
لیلا نگارنده
عصر پنج‌شنبه ۲۳ شهریور اتفاق افتاد؛ تماشاگران نمایش «خشکسالی و دروغ» با بلیت‌های ۱۸ هزار تومانی در دست، به تالار حافظ در شهر شیراز رفتند و با یادداشتی مواجه شدند که از اجرا نشدن آن خبر می داد؛ نمایشی که قرار بود از ۲۳ تا ۲۸ شهریور اجرا شود.
نمایش خشکسالی و دروغ نوشته محمد یعقوبی در شیراز به اجرا در نیامد و تنها یک ساعت مانده به اجرا توقیف شد. این خبر یک‌خطی ساده به تنهایی می‌تواند در خیل بسیاری خبرهای پرطمطراق دیگر این روزها گم شود و اصلا به چشم نیاید. تنها یک نکته به این اتفاق یک ارزش خبری ناب می‌دهد و آن این‌که نمایشی با این نام، در مذمت دروغ که در دوران پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران روی صحنه نمایش رفت، با یک بهانه دروغین این بار در شهر شیراز از رفتن روی صحنه بازماند.
در سال‌های اخیر نمایش‌های بسیاری روی صحنه نرفتند، نمایش‌های بسیاری حتی پس از بازبینی، پس از یکی دو روز اجرا توقیف شدند٬ با این حال نمایش خشکسالی و دروغ که خود در مذمت دروغ است٬ با دروغ بزرگی چون نیامدن بازیگران نمایش از تهران، از اجرا بازمانده است.
محمد یعقوبی: آدم احساس می‌کند در این جامعه برای ماندن باید دروغ بگوید، پنهان‌کاری کند، ریاکاری کند. در این وضعیت سخت است که خودت باشی. در چنین وضعیتی آدم‌ها به خانه‌هایشان پناه می‌برند تا پنهان از نگاه دیگران به خودشان نزدیک شوند، اما چه باید کرد اگر این‌قدر وضعیت بحرانی است که حتی در خانه‌ات هم نمی‌توانی خودت باشی؟ چون فضای بیرون تو را تبدیل به کسی می‌کند که یاد می‌‌گیری در خانه هم دروغ بگویی
درباره این توقیف و عکس دسته‌جمعی بازیگران این نمایش، پشت به شیشه تالار حافظ شیراز و نوشته الصاق شده به آن («به دلیل نیامدن بازیگران کنسل شد») این روزها در فضای مجازی بحث می‌شود. نمایش خشکسالی و دروغ در شرایطی روی صحنه نرفت که بازبینی و بلیت‌هایش فرخته و کمیاب شده بود.
گمانه‌زنی‌ها درباره روی صحنه نرفتن این نمایش نشان می‌دهد مسئولان ظاهرا با روی صحنه رفتن باران کوثری مساله داشته‌اند. یک بازیگر دیگر در گروه بازیگران قرار بوده نقش باران کوثری را به عهده بگیرد، با این حال مساله همچنان به قوت خودش باقی مانده.
از آن سو، تغییرات مدیریتی در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس ظاهرا دلیل دیگر این تصمیم است. با این همه٬ کارگردان نمایش ادعا می‌کند که مسئولان ارشاد استان فارس هیچ دلیل صریح و قابل قبولی را برای این تصمیم‌شان اعلام نکرده‌اند.
یعقوبی می‌گوید دلایلی که آورده‌اند یکی از یکی «عجیب تر و پیش‌پا‌افتاده‌تر» بوده. او در این باره گفته نمایش درباره زشتی دروغ است و برایش باور کردنی نیست که چگونه ممکن است چنین دروغی به کار آنها نسبت داده شود.
نمایش خشکسالی و دروغ همچنان که گفته شد در مذمت دروغ است. یعقوبی با این نمایش می‌خواهد بگوید: «خیلی بد است که آدم در جامعه نتواند خودش باشد. ناگزیر باشد چنان رفتار کند که از او می‌خواهند نه چنان که هست. خیلی بد است که آدم ناگزیر باشد مانند همه باشد؛ آدم احساس می‌کند در این جامعه برای ماندن باید دروغ بگوید، پنهان‌کاری کند، ریاکاری کند. در این وضعیت سخت است که خودت باشی. در چنین وضعیتی آدم‌ها به خانه‌هایشان پناه می‌برند تا پنهان از نگاه دیگران به خودشان نزدیک شوند، اما چه باید کرد اگر این‌قدر وضعیت بحرانی است که حتی در خانه‌ات هم نمی‌توانی خودت باشی؟ چون فضای بیرون تو را تبدیل به کسی می‌کند که یاد می‌‌گیری در خانه هم دروغ بگویی.»
نمایشی که این روزها از اجرا باز مانده، به نوعی در مذمت سانسور و ممیزی هم هست. شیوه‌ای که محمد یعقوبی از مدت‌ها پیش در نمایش‌ها پیش گرفته است؛ بازیگران حرف‌های ناگفته را لب می‌زنند به نشانه آن‌که حرف‌های بسیاری هست که با صدای بلند نمی‌توان به زبان آورد.
کارگردان نمایش معتقد است او نباید واژه‌هایش را تغییر بدهد یا ادبیاتش را عوض کند. این را در اجرایش انجام می‌دهد. یعقوبی در این باره می‌گوید: «با حذف‌شده‌ها رفتاری می‌کنیم که آن حذف‌ها برملا شود تا احترام به واژه‌هایی باشد که حذف شده‌اند و شهادتی باشد به حذف حرف‌هایی که باید زده می‌شدند و گفته نشدند. تا وقتی که وادارمان نکنند از این شیوه دوری کنیم، این راه من برای لحظه‌های حذف‌شده خواهد بود.»
کارگردان نمایش خشکسالی و دروغ معتقد است تئاتر به دلیل زنده بودنش، هنر خطرناکی است. ظاهرا مسئولان وزارت ارشاد در استان فارس هم اعتقاد مشابهی دارند. آنها یک ساعت مانده به اجرای یک نمایش، با یک دروغ مسلم، کل سه هزار بلیت فروخته شده را بی‌اعتبار می‌کنند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر