ایران در امتناع از تسلیم شدن در برابر فشارهای رو به افزایش بین المللی بر جاه طلبی های نظامی اش، روز یکشنبه، یک روز بعد از شروع راه اندازی اولین نیروگاه انرژی هسته ای، از چیزی پرده برداری کرد که گفته می شود آخرین پیشرفت نظامی این کشور است؛ هواپیمای نظامی بدون سرنشین که قابلیت پرواز تا دوردست را دارد.
روز شنبه، در میان مراسمی که مقامات رسمی ایران و روسیه در آن حضور داشتند، مهندسان روسی با موفقیت عملیات بارگیری سوخت هسته ای به نیروگاه شهر جنوبی بوشهر را انجام دادند. تهران گفت که نیروگاه حدود یک ماه بعد آغاز به فعالیت خواهد کرد.
افتتاح قریب الوقوع این نیروگاه سمبل نیرومندی از الحاق ایران به گروه کوچگ کشورهای دارای قدرت هسته ای را نشان می دهد. مخصوصا این که این مساله در بین تحریم های جدید سازمان ملل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده که تمایلات هسته ای این کشور را هدف قرار گرفته، رخ داده است.
تحلیل گران غربی به خبرهای هواپیمای بدون سرنشین نظر به این که قدرت نمایی نظامی ایران در میان موج جدید تحریم ها و مباحثات علنی در حال گسترش در اسرائیل و آمریکا در مورد احتمال برخورد نظامی علیه ایران برای مهار مناقشات است، اعتنایی نکردند.
روزبه میرابراهیمی، تحلیلگر سیاسی ایرانی در نیویورک گفت: «این هفته بیشتر از یک نمایش بود، ایران توانست به دنیا بگویند که ما قوی تر از چیزی هستیم که شما فکر می کنید و تحریم هایتان نتوانسته اند ما را متوقف کنند.»
پروژه بوشهر به چنددهه تاخیر مبتلا شده است که همین اواخر، تحریم های غربی و فشاری که محدودسازی برنامه هسته ای ایران را هدف قرار داده، باعث کندسازی این پروژه شده بود. در حالی که جامعه بین الملل به تازگی از این پروژه بیشتر حمایت کرده است ایالات متحده و هم پیمانان کلیدی اش گهگاه برخوردهای دوگانه ای با این مساله نشان داده اند، همچنان که به دنبال فشار آوردن بر ایران برای مذاکرات درباره برنامه غنی سازی(اورانیوم) بودند.
دولت های بوش و اوباما، از نیروگاه مشروط بر این که سوخت آن تحت موافقت و حمایت سازمان بین المللی انرژی اتمی تهیه شود، به عنوان یک دلیل و بحث علیه مالکیت ایران، برنامه غنی سازی داخلی اورانیوم، استفاده کرده اند؛ چیزی که روسیه هم از آن استفاده خواهد کرد.
یک مقام ارشد دولت اوباما روز یکشنبه گفت: «بوشهر، تاکیدی بر این است که اگر قصد و تمایلات هسته ای ایران کاملا صلح آمیز است، این کشور نیازی به قابلیت غنی سازی بومی ندارد.»«ارسال سوخت از روسیه به ایران، مدلی است که ایالات متحده و دیگر کشورها در جریان مذاکراتشان با ایران در مورد برنامه های هسته ای این کشور، پیشنهاد کرده اند.»
سال گذشته، معامله قدرت های غربی و ایران برای غنی سازی ذخیره موجود اورانیوم کم غلظت ایران در خارج از کشور و برگرداندن آن برای استفاده در راکتور تحقیقات پزشکی به شکست انجامید. قدرت های غربی امیدوار بودند که این امر می تواند اقدامی برای اعتمادسازی اولیه بین دو طرف باشد.
ولی ایران سرانجام این طرح را به دلایلی که مبهم باقی ماندند، نپذیرفت و اوایل امسال غنی سازی اورانیوم را با معیار بالاتری از نیاز راکتورهای پزشکی آغاز کرد. (این درصد غنی سازی )هنوز هم دور از کیفیت مناسب برای سلاح های هسته ای بود، ولی غنی سازی های بعدی را آسان تر می کرد و زنگ خطرهای جدید را برای مقامات غربی بکار انداخت.
مقام ارشد دولت اوباما گفت: «عقاید و دیدگاه های ما درباره پروژه بوشهر نباید با نگرانی های اساسی درباره تمایلات شدید هسته ای ایران، مخصوصا پیگیری غنی سازی اورانیوم، و تجاوز خودسرانه ایران از معاهدات بین المللی اشتباه گرفته شود.»
ایران گفته است که فقط پیگیر برنامه هسته ای صلح آمیزش است. پافشاری های تهران بر حق توسعه برنامه هسته ای برغم مقاومت شدید بین المللی، عمیقا در این کشور مردم پسند و دارای محبوبیت است.
رئیس جمهور محمود احمدی نژاد از برنامه هسته ای به عنوان مهم ترین مشخصه اصلی سیاست داخلی و خارجی دولت حمایت و پشتیابی کرده است و مقامات ایرانی بزرگ ترین آخرهفته بارگیری سوخت را ترتیب دادند.
به نقل از آشویتد پرس،علی اکبر صالحی به گزارشگرانی که برای مشاهده انتقال سوخت به نیروگاه آورده شده بودند، گفت: «برغم همه فشارها، تحریم ها و سختی های تحمیل شده توسط کشورهای غربی، ما هم اکنون شاهد راه اندازی بزرگ ترین سمبل فعالیت های هسته ای صلح آمیز ایران هستیم.»
در روز یکشنبه، ایران خبر بوشهر را با پرده برداری از آخرین پیشرفت نظامی کشور، یعنی هواپیمای نظامی بدون سرنشین که قابلیت پرواز تا دوردست را دارد و گفته می شود در داخل کشور ساخته شده، دنبال کرد. ایران به صورت دوره ای پیشرفت های جنگ افزاری اش را اعلام می کند که بسیاری از آنها توسط مقامات غربی و تحلیلگران جنگ افزاری مورد شک و تردید قرار می گیرند.
به نظر نمی رسد که این هواپیمای بدون سرنشین نشان دهنده جهش مهمی در تکنولوژی جنگ افزاری ایران باشد. تهران، کادر نظامی ثابت بزرگ و با لیاقتی بعلاوه واحدهای نظامی بسیار تخصصی شده شامل سپاه پاسداران انقلاب را به میدان آورده است. ولی به خاطر تحریم های غربی، ارتش این کشور تلاش کرده است تا بیشتر تسلیحات نظامی اش را خودش بسازد. حتی کیلومتر شمارهای نسبتا کوچک در برنامه های جنگ افزارهای جدید، اغلب به عنوان پیشرفت های بزرگ اعلام می شوند.
آقای احمدی نژاد روز یکشنبه و در مراسم روز ملی صنعت دفاعی ایران از هواپیمای بدون سرنشین تقریبا ۱۲ فوتی پرده برداری کرد. ایران همچنین اعلام کرد که روز دوشنبه تولید دو شناور نظامی با سرعت بالا که یکی از آنها قابلیت پرتاب موشک و موشک ضد زیردریایی را دارد، آغاز خواهد شد.
ایران چندسالی است که از هوایپماهای نظامی بدون سرنشین بهره برداری کرده است. ارتش ایالات متحده در ماه مارس ۲۰۰۹ گفت که ماه قبل، یک هوایپمای نظامی بدون سرنشین ایرانی را که در حال پرواز بالای عراق بوده، هدف قرار داده است.
خبر هواپیمای بدون سرنشین، مجموعه ای از دیگر پیشرفت های نظامی تازه - از زیردریایی ها گرفته تا موشک های دوربرد- را که ایران در هفته های اخیر در معرض نمایش گذاشته است، تکمیل کرد. در روز جمعه، رسانه های دولتی گزارش دادند که آخرین موشک سوخت مایع با موفقیت پرتاب شده و به هدف ساختگی اصابت کرده است.
پنتاگون تمایلی به تفسیر درباره هواپیمای بدون سرنشین جدید نشان نداده است. ولی مقامات ایالات متحده معلوما به چنین ادعاهایی شک و تردید دارند. آنها می گویند که ایران از گذشته به گزافه گویی و غلو کردن پیشرفت های تکنولوژیکی اش برای اهداف تبلیغاتی و پروپاگاندا مشهور بوده است.
آقای احمدی نژاد از این هواپیما با نام «کرار» که در فارسی به معنای مهاجم و حمله کننده است به عنوان دستاورد نظامی در جهت «ارعاب حملات خارجی علیه ایران» رونمایی کرد.
به نقل از رسانه های دولتی، ایران ادعا می کند که این هوایپمای بدون سرنشین قابلیت حمل ۲۰۰ کیلوگرم بمب و راکت دارد و برد حمله آن به یکهزار کیلومتر می رسد.
اما کارآیی واقعی این سلاح تا زمانی که مشخص نیست که ایران چگونه می تواند چنین هواپیمای بدون سرنشین و موشک هایش را تا فاصله های زیادی بدون دسترسی به تکنولوژی پیشرفته ماهواره ای و عکاسی های هوایی هدایت کند، مورد بحث است.
نیروگاه اتمی بوشهر در جنوب غربی ایران، که مهندس‌های آلمانی آغازش کرده بودند و بعد مهندسان روسی آن را به پایان رساندند، برغم تحریم‌های بین‌المللی علیه برنامه هسته‌ای تهران روز شنبه ۲۱ اوت افتتاح شد.
تکنیسین‌های روسی و ایرانی روز شنبه، تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۱۶۵ میله سوخت را در راکتور این نیروگاه قرار دادند. رئیس موسسه انرژی اتمی ایران، علی اکبر صالحی و همین‌طور سرگئه کیرینکو، مدیر روستاتم، آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه، در این مراسم شرکت داشتند.
باید تا پنج سپتامبر صبر کرد تا تمامی سوخت در راکتور جاسازی شود و برای آنکه نیروگاه به ظرفیت کامل بهره برداری‌اش برسد باید شش ماه صبر کرد. سوخت هسته‌ای که از سوی روسیه تامین شده است، باید بعد از استفاده پس فرستاده شود تا خطر پخش آن تقلیل یابد.
این پایانی بر سی و پنج سال کشمکش است. پروژه که از سوی گروه آلمانی زیمنس قبل از انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ تقبل شده بود، در سال ۱۹۹۵ به روس ها سپرده شد که تعهد کردند چهارساله آن را به اتمام برسانند. در راه انجام این پروژه موانع بسیاری- مالی، تکنیکی و سیاسی- قرار گرفت و به همین دلیل اتمامش به درازا کشید.
با آغاز به کار این نیروگاه، مسکو به جمهوری اسلامی ثابت کرد که شریکی قابل اعتماد است. دستگاه دیپلماتیک روسیه شجاعت همراه شدن با تحریم‌های تصویب شده جامعه بین‌الملل علیه ایران را داشت- که هم اکنون شش بار هدف قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته است- در حالی که همکاری را با همسایه دریای خزر خود حفظ کرده است.
در زمان رای‌گیری آخرین تحریم‌ها، روسیه توانست سازمان ملل متحد را راضی کند که بوشهر جزئی از تحریم‌های بین‌المللی و ضد انتقال فن‌آوری هسته‌ای علیه ایران نباشد. نیروگاه اما تا سالیان تحت نظارت تکنیسین‌های روسی که مسئول تعلیم همکاران ایرانی خود خواهند بود، قرار خواهد داشت.
متخصصان با هم هم‌نظر هستند: نیروگاه بوشهر که در کنار خلیج فارس قرار دارد، مرکزی غیر نظامی است که هیچ ارتباطی با برنامه پنهانی غنی‌سازی اورانیوم ندارد؛ مساله‌ای که شک و تردید جامعه بین‌المللی را برانگیخته است. و بعد، همان طور که سرگئه کیرینکو تصریح می‌کند تهران حق دارد که تحت نظارت سازمان انرژی اتمی، «مانند هر کشور دیگری» برنامه‌های صلح‌آمیز داشته باشد.
افتتاح اولین مرکز صلح‌آمیز اتمی در ایران برای ایران و روسیه پیروزی محسوب می‌شود. روابط میان دو کشور به دلیل شک‌های جامعه بین‌المللی در برابر تهران مدام بدتر می‌شد، تهرانی که مظنون به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای در پوشش برنامه انرژی صلح‌آمیز است.
مقامات بلندپایه روسی به اتمام رسیدن بوشهر را موفقیتی صنعتی و دیپلماتیک خواندند؛ قراردادی که یک میلیارد دلار هزینه داشت. والنتین مژوییتچ رئیس کمیته انرژی فدراسیون (سنای روسیه) به آژانس ریا نووستی، روز جمعه ۲۰ اوت توضیح داد: «ما کاری کردیم که از دسترس دیگران خارج بود، ما تمامی سختی‌ها را پشت سر گذاشتیم و روستاتم سطی بالای توانایی خود را به اثبات رسانده است.» مشکل تکنیکی، هماهنگ‌کردن راکتور ساخت روس ها از کارهایی بود که زیمنس در سال ۱۹۷۵ انجام داده بود.
وزیر امور خارجه روسیه، سرگئه لاوروف، پایان یافتن نیروگاه بوشهر را ضمانت آن می داند که جمهوری اسلامی بر اساس منطق عمل خواهد کرد و «لنگری خواهد بود که ایران را در پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نگاه می دارد.»
سخنانی تند
غربی‌ها هم در همان جهت حرکت می کنند. استدلال این چنین است: انتقال سوخت روسیه، همان‌طور که رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده بود بر این قضیه تاکید دارد که ایران «نیازی به غنی‌سازی ندارد.»
قبل از همه چیز، به پایان رسیدن پروژه بوشهر رابطه میان مسکو و تهران را آرام می‌کند که با نزدیک شدن روسیه به موضع گیری‌های غرب دچار مشکل شده بود. این چند ماه اخیر، لحن میان دو شریک استراتژیک مدام تندتر شده بود.
در دسامبر ۲۰۰۹، تهران اعلام کرده بود که قصد دارد برای خسارت‌های به‌بارآمده سال ۱۹۴۰ از سوی متفقین ضد نازی (ایالات متحده، انگلستان، و روسیه) تقاضای خسارت کند؛ در ژانویه ۲۰۱۰، یک شکارچی روسی که از فراز ایران به سوی نمایشگاه هوافضای بحرین پرواز می‌کرد، مجبور شد بدون هیچ توضیح بیشتری به دستور ارتش ایران راه رفته را باز گردد. در پایان، روز ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۰، رئیس‌جمهور ایران محمود احمدی‌نژاد با لحنی تند علیه روسیه حرف زده و گفته بود که در پرونده هسته‌ای ایران، «هم‌چون سگی است که قلاده‌اش در دست غربی‌هاست.»
برای رجب سفروف، رئیس مرکز مطالعات ایران در مسکو، به اتمام رسیدن بوشهر، «این نگاه را تصحیح می‌کند و به ایران اطمینان می‌دهد که روسیه شریک قابل اعتمادی برای او هست و رهایش نکرده است.» به گفته او، نیروگاه می‌تواند حتی عاملی برای عملیات احتمالی نظامی علیه ایران باشد. وی توضیح می‌دهد: «نه اسرائیل، نه ایالات متحده این خطر را تا زمانی که هزاران متخصص روسی در نیروگاه کار می کنند، نخواهند کرد.»
اسراییل هشدار داد اقدام روسیه برای راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر، تنش ها را در رابطه میان اسراییل و تهران بالا می برد و خطر مقابله را افزایش می دهد. به رغم این که مقامات آمریکایی نیروگاه اتمی بوشهر را بی خطر خوانده اند، اما اسراییل نگران راه افتادن نیروگاهی است که با حدود ۴۰ سال وقفه دارد به کار می افتد.
یک مقام ارشد نظامی اسراییل گفت: «ما می دانستیم که به این مرحله نزدیک می شویم و از پیش به فکر آن بودیم اما امیدوار بودیم دیپلماسی جواب داده و نیروگاه بوشهر به کار نیافتد. این را هم می دانیم که دیگر اقدام دیپلماتیک زیادی باقی نمانده که بشود از آن استفاده کرد.»
وی افزود که اسراییل با نگرانی شاهد حرکت رو به گسترش ایران در حوزه اتمی است از جمله اعلام اخیر مقامات نظامی ایران در آزمایش موشک زمین به زمین. مقامات روسیه اما می گویند صد در صد تضمین می کنند که استفاده و مصارف نیروگاه اتمی بوشهر، صلح آمیز و برای تولید برق است. ضمن این که روسیه پس مانده سوخت را از ایران تحویل می گیرد تا به مصارف ساخت پلوتونیوم نرسد.
محمود احمدی نژاد تمامی پیام های داده شده به ایران برای توقف غنی سازی را رد کرده است. وی در گفت وگو با یک روزنامه ژاپنی گفته که تنها در حالتی ایران از غنی سازی ۲۰ درصد دست برمی دارد که مطمئن شود سوخت اتمی را در بدون اشکال در اختیار خواهد داشت.
گری سایمور مشاور امور اتمی رییس جمهوری آمریکا تلاش کرد تنش های بالا گرفته در اسراییل را کاهش دهد و در گفت وگو با روزنامه نیویورک تایمز اعلام کرد ایران دستکم حدود یکسال دیگر وقت نیاز دارد تا به سمت بمب اتمی برود. یکی دیگر از مقامات آمریکایی هم گفت هنوز مشخص نیست ایران چقدر می تواند توانایی خود را پیش ببرد ولی ساخت یک یا دو یا سه بمب اتمی مهم نیست، مهم آن بخشی است که توانایی ساخت بمب اتمی از آن به بعد آغاز می شود که به نفع غرب و متحدان نیست.
جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل از بیش از یک هفته پیش از شروع به کار بوشهر، هشدار داده بود که اسراییل باید زودتر دست به کار شود. او هشدار داده بود وقتی میله های سوختی در نیروگاه تزریق شود، آن وقت دیگر حمله خطرناک خواهد بود و ممکن است تشعشع محیط را فراگیرد. بولتون گفته بود بهتر است اسراییل پیش از شروع به کار نیروگاه حمله کند و کار را به فردا نیاندازد. کارشناسان نظامی می گویند هواپیماهای اف ۱۵ و اف ۱۶ قابلیت این را دارند با استفاده از حریم هوایی ترکیه و یا یونان، حمله را سازماندهی کنند هرچند برای بازگشت، باید از فضای هوایی اردن و یا عربستان سعودی عبور کنند. تایمز دو ماه پیش گزارش داده بود عربستان سعودی چند بار خاموش کردن رادار برای رد شدن احتمالی هواپیماهای اسراییلی را آزمایش کرده است.
ضمن این که اسراییل سه زیردریایی دلفین خود را می تواند مورد استفاده قرار دهد که گفته می شود توانایی حمل سلاح های متعارف و غیرمتعارف دارند. ضمن این که ایران موشک زمین به زمین قیام را با موفقیت توانست آزمایش کند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر