کلمه گزارش داده مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران (ایسپا) که مرکزی وابسته به جهاد دانشگاهی است و به گفتهی کلمه در سالهای اخیر نظرسنجیهای زیادی را به سفارش نهاد های امنیتی انجام داده است، اخیراً نظر سنجیای را در مورد مسائل گوناگون کشور انجام داده و نتایج آن را منتشر کرده است.
در این که چنین نظر سنجیای انجام شده تردیدی وجود ندارد؛ چه، سایت رسمی ایسپا وقوع چنین نظر سنجیای را در تاریخ سیام خرداد ماه، به تاریخ هفتم تیر ماه در سایتش گزارش داده است و گفته در میدانهای اصلی و معابر پر تردّد تهران این کار انجام شده و حتّی رجانیوز نیز با آن که نتایج آن را جعلی قلمداد میکند، تشکیکی در وقوع و محور های آن وارد نمیکند و در واقع در شرح محورهای آن از سایت رسمی ایسپا نقل قول میکند. همین جا به نظر میرسد خبر رسانی عجولانه و مغرضانهی رجانیوز -چون همیشه- به زیانش تمام شده و همین که اطّلاع داده نتایج این نظر سنجی در «سایت های بیگانه و ضدّ انقلاب» منتشر شده جمعیت زیادی را صرفاً به دلیل کنجکاوی در مورد نتایج این نظرسنجی روانهی همین سایتها خواهد کرد و ترفند رجانیوز در عمل به انتشار بیشتر این نظر سنجی کمک میکند. علاوه بر اعتبار کلمه به عنوان نخستین منتشر کنندهی این نظر سنجی، همین عجله در خبر رسانی و هراس این سایت و سایتهای نظیرش از انتشار عمومی این نظر سنجی -که به نظر میرسد غیر از این که نمیبایست به طور عمومی انتشار یابد، سطح اطّلاعات آن نیز حتّی در سطح مدیران میانی نظام نیز نیست و مربوط به مدیران بالاتر نظام است، خود نشان دیگری بر معتبر بودن این نظر سنجی است. اصولاً انجام چنین نظر سنجیهای در تمام دنیا بسیار معمول است و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، به طور مشخّص وزارت اطّلاعات به طور منظّم نظر سنجی های دقیقی انجام داده و نتایج آن را در اختیار مسئولان رده بالای نظام قرار میدهد.
امّا در مورد نتایج این نظر سنجی نکاتی به نظرم جالب میرسد:
یک. این که این نظر سنجی بسیار علمی و دقیق انجام شده است آن چنان واضح است که نیازی به تأکید ندارد و همین دقّت اجازه میدهد تحلیلهایی در مورد آن ارائه شود. نکتهای که ابتدا و در نگاه نخست در جای جای این نتایج به عیان دیده میشود، دروغ بودنِ -با دقّت زیادی- تمام حرفهایی است که دولتمردان به زبان میرانند؛ از اوضاع اقتصادی جامعه، تا پیشرفت های روزافزون و موارد دیگر که به کرّات بیان میشود. به عنوان نمونه؛ «وضعیت حجاب و پوشش و کمرنگ شدن ارزشهای اسلامی» بر خلاف تمام اظهارات و راهپیماییهای نمایشی در حمایت از طرحهای کنترلی انتظامی در درجه ی آخر اهمیت نزد پرسش شوندگان قرار داشته، بیش از نیمی از پرسش شوندگان عملکرد صدا و سیما را در وقایع پس از انتخابات ضعیف و بسیار ضعیف ارزش گذاری کردهاند و این برخلاف تمامی گفتگوهایی است که به ویژه در روزهای نخست اعتراضات در صدا و سیما پخش می شد و در آن ها تمام مصاحبه شوندگان به خوب بودن عملکرد صدا و سیما اذعان میکردند، برخلاف ادّعای حکومت بر رضایت مردم از نظام، حدود ۷۷ درصد پرسش شوندگان گفتهاند وضع باید غیر از این باشد و این دگرگونی یا از راه اصلاحات باید بگذرد و یا یک «تغییر اساسی» صورت گیرد، حدود ۷۰ درصد مردم آیندهی کشور را مبهم یا نگران کننده خواندهاند و درصد این پاسخ ها نسبت به نظرسنجی پیش افزایش یافته و در آخر همانطور که انتظار می رفت به نظر میرسد تمامی تبلیغات و اهانتها نتیجهی معکوس داشته است و محبوبیت مهندس موسوی افزایش و محبوبیت احمدی نژاد کاهش یافته است.
دو. توجّه کنید دغدغه ی نخست مردم وضعیت اقتصادی است. همین موضوع -که به خارج شدن دغدغههای مدنی از رتبهی نخست دغدغهها میانجامد- به همراه سرکوب شدید یکی از عوامل پنهان شدن اعتراضات مردمی به دولت و ادامهی حیات آن در زیر پوست جامعه -همان طور که حدود ۶۵ درصد از مردم بیان کردهاند- است. باید توجّه شود که تبدیل مسائل اقتصادی به دغدغهی نخست مردم زنگ خطری برای جنبش سبز است و همین موضوع میتواند جنبش را از فاز مسالمت آمیز به فاز خشونت آمیز سوق دهد. افلاطون، در کتاب جمهوریت شرح میدهد یک انقلاب - با در نظر گرفتن تمام خواستهها و روشها- حاصل کوشش طبقهی متوسّط است و به نتایج مفیدی میانجامد و یک شورش که نتیجهی فوران خشم عمومی از ستم است توسّط طبقات محروم جامعه انجام میشود و معمولاً به نتایج سودمندی نمیانجامد. اگر بپذیریم جنبش سبز -همان گونه که مجید توکّلی به درستی اشاره میکند- نمونهی یک انقلاب نرم است، با وجود یک قشر متوسّط قدرتمند به نتیجه خواهد رسید؛ چه، این قشر تحصیل کرده است که میتواند به درستی مسیر یک نهضت اعتراضی را هدایت کرده و از غلتیدن آن به دایرهی معیوب «شورش - استبداد» جلوگیری کند و اگر قشر متوسط -که چون دغدغههای ابتدایی (مسائل اقتصادی) اش حل شده به رشد در سایر عرصهها پرداخته و دغدغه های دیگری چون آزادی و دموکراسی به دغدغههای اصلی اش تبدیل شده- حضور قدرتمندی نداشته باشد سرانجام جنبش آن چنان روشن نخواهد بود. این که دغدغهی نخست مردم مسائل اقتصادی بوده است، یکی از نشانههای ضعف قشر متوسّط است و همین موضوع میتواند جنبش را از مسیری که باید باشد به مسیری نادرست هدایت کند. در این باره در «مجموعه یادداشت ها پیرامون جنبش سبز» بیشتر خواهم نوشت.
سه. این که چرا مسئلهی حجاب و ارزشهای اسلامی آخرین نمره را کسب کرده و از دید مردم کم اهمیت ترین موضوع بوده، در نگاهی ابتدایی به دو عامل مهم تر بودن (شدن) موضوعات دیگر نزد ایشان و عملکرد اشتباه حکومت در مورد این موضوع برمیگردد. غیر از مسئلهی اقتصاد که در بند پیش به آن اشاره گردید، بالاتر بودن مسئلهی آزادی نشان می دهد که میزان رشد یافتگی جامعه تا چه حد است و مطمئنّاً این موضوع که بیشتر از ۸۴ درصد پرسش شوندگان دارای تحصیلات متوسّطه به بالا بودهاند در این موضوع تأثیرگذار بوده است و همچنین از تأثیر رسانههای خارجی و وبسایتها و وبلاگ ها نمی توان ساده گذشت. در مورد عملکرد حکومت هم بسیار گفته شده و از آن میگذرم.
چهار. یکی از نتایج مهمّ این نظرسنجی که در به تعویق انداختن انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا خود را نشان داده است این است که بیش از ۵۴ درصد مردم اظهار داشتهاند مشارکت در انتخابات بعدی کاهش خواهد یافت. آگاهی نظام از کاهش یافتن مشارکت مردم آن ها را به این نتیجه رسانده است که برای جذب آرا -به طُرُق گوناگون و نه لزوماً از راه کوشش برای ترمیم وجهه ی نظام، راه هایی نظیر تطمیع و غیره- درصدد خریدن زمان برآیند تا از به وجود آمدن یک افتضاح در صحنهی جهانی جلوگیری شود.
پنج. این نظرسنجی هرچند بسیار قابل اعتنا ست امّا باید توجّه شود که در تهران انجام شده است. در شهرستانها به دلایل گوناگون -میزان توسعه یافتگی، تحصیلات، آگاهیها و عوامل دیگر- نتایج جزئاً متفاوت خواهند بود. در آن جا هم اکثریت مخالف وضع فعلی هستند (به دلیل این که این موضوع تا حدود زیادی به اقتصاد وابسته است و مشکلات اقتصادی در همه جا هست)، آیندهی کشور را به دلیل نارضایتی از وضعیت اداره ی کشور، وجود مشکلات اقتصادی و خطر جنگ نگران کننده یا مبهم میدانند و کاهش مشارکت را به عنوان یک کُنِش اعتراضی عنوان خواهند کرد امّا شاید به خاطر تبلیغات صدا و سیما میزان افزایش و کاهش محبوبیت ها متفاوت باشد، اعتقاد بر ادامهی پنهانی اعتراضات، نارضایتی از عملکرد صدا و سیما و پیگیری اخبار اعتراضات کمتر باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر