سامان جاودانی
شبکه ملی اینترنت نیز هم‌چون بسیاری از طرح‌های بزرگ و بلندپروازانه دولت اصول‌گرا، فرجامی نامعلوم داشت و صرف هزینه‌های هنگفت برای این طرح بحث‌برانگیز، تا کنون هیچ نتیجه ملموسی به بار نیاورده است، با آن‌که قرار بود «اینترنت ملی» از پایان سال ۸۸ آغاز به کار کند. چندی پیش وزیر ارتباطات و فن‌آوری و اطلاعات از آغاز به کار فاز اول این شبکه تا پایان سال ۸۹ خبر داد و گفت: «شبکه ملی اینترنت در کل برنامه‌ای است که حداقل ۳ تا ۴ سال به طول خواهد انجامید و در طول برنامه پنجم توسعه، با توسعه فازهای مختلف به صورت کامل محقق خواهد شد»، در حالی که از زمان پیشنهاد این طرح، بیش از ۵ سال می‌گذرد.
شبکه ملی اینترنت، عنوان طرحی است که مقامات دولتی از آن با عنوان «کلیدی‌ترین و بزرگ‌ترین» پروژه وزارت ارتباطات و فن‌آوری و اطلاعات یاد می‌کنند. طرحی که در سال ۸۴ توسط عبدالمجید ریاضی، معاون پرآوازه فناوری اطلاعات وزیر ارتباطات دولت نهم پیشنهاد شد تا با تحقق آن «پهنای باند خارجی کاهش، و پهنای باند داخلی افزایش یابد و اینترنت ایران مستقل از اینترنت جهانی عمل کند.» آقای ریاضی، خالق طرح اعجاب‌انگیز اینترنت ملی، در همان روزهای نخست مطرح شدن این طرح در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود این طرح باید اجرایی شود «تا اگر روزی روزگاری اسیر انحصارطلبی آمریکایی‌ها شدیم و یا دیگر کشورها خواستند اینترنت‌ها را قطع کنند، ما دچار معضل و دردسر نشویم.»
اخیرا محمد‌علی آریانیان، معاون فن‌آوری اطلاعات شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد اینترنت ملی از پاییز امسال راه‌اندازی خواهد شد. این آخرین اظهار نظر رسمی منتشر شده در میان خیل عظیم اظهار نظرهای متناقض مقامات دولتی پیرامون این طرح است. طرحی که همانند بسیاری از طرح‌های برنامه چهارم توسعه، اجرای آن بیشتر به رویا شبیه است تا واقعیت. وزیر پیشین ارتباطات، زمان نهایی راه‌اندازی آن را سال ۸۹ اعلام کرده بود و امروز وزیر جدید ارتباطات، وعده‌ای اساسا متفاوت می‌دهد و اجرای نهایی آن را ۴ سال دیگر میسر می‌داند.
اهداف طرح؛ تلاش برای به بند کشیدن شبکه بدون مرز
«افزایش قابلیت‌ها و ظرفیت شبکه ملی IP با نگاه به شبکه‌های نسل جدید، ارائه سرویس به شرکت‌های خصوصی ارائه دهنده خدمات اینترنتی PAP، ایجاد شبکه‌های مجازی VPN سازمان‌ها و شرکت‌ها در سطح کشور، ایجاد زیرساخت‌های پرظرفیت برای ترانزیت ترافیک منطقه‌ای و بین‌المللی، ایمن‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی و دسترسی به اینترنت پرسرعت برای تمامی شهروندان ایرانی» از جمله اهدافی است که توسط مجریان این طرح مطرح شده است، اما اکنون با انحصار سپاه و دیگر نهادهای امنیتی- اطلاعاتی بر زیرساخت‌ها و شبکه‌های ارتباطی، بدیهی است که در پس پرده اهداف دیگری برای این طرح طراحی شده و به همین خاطر است که منتقدان، آن را برنامه‌ای از جانب دولت برای ایجاد شبکه داخلی اینترنت و قطع دسترسی کاربران به شبکه جهانی اینترنت می‌دانند و از آن با عنوان «فیلترینگ معکوس» یاد می‌کنند.
طی چند سالی که بحث اینترنت ملی مطرح شد، همواره انتقادات فراوانی، از نیات و اهداف پنهان دولت‌مردان در پس این پروژه گرفته تا اسم و عنوان آن مطرح شد و در نهایت با افزایش فشارها «اینترنت ملی» به «شبکه ملی اینترنت» تغییر نام داد و این اقدام اگر بر دامنه انتقادات پیرامون این طرح نیافزوده باشد، بی‌تردید از آن نکاسته است. منتقدان معتقدند که اینترنت یک شبکه جهانی است و اینترنت ملی نه عملی است، نه واقع‌گرایانه و نه منطقی؛ چرا که ماهیت اینترنت بین‌المللی و بدون مرز بودن آن است.
“به نفع کشور است که بحث اینترنت ملی رسما کنار گذاشته شود تا این همه ابهام بیهوده و تشویش ایجاد نشود”
به عقیده بسیاری از کارشناسان، منظور از شبکه اینترنت ملی همان شبکه ملی دیتا است که از سال‌ها پیش در حال راه‌اندازی است. آنها می‌گویند پروژه‌ای که تنها مانع انتقال اطلاعات به خارج از کشور شود، دیتاسنتر (Data Center) نام دارد و شرایط و ویژگی‌های آن کاملا آشکار و روشن است.
متخصصان منتقد این طرح بارها به تصریح گفته‌اند اینترنت ملی خودروی پیکان نیست که ملی شود و خودکفایی در این زمینه تا حدی مضحک به نظر می آید، چرا که قطع نیاز از وابستگی به کشورهای دیگر، حرکت به سوی همگرایی شبکه مخابرات و شبکه دیتا به نفع انحصار سپاه پاسداران و برنامه‌ریزی در جهت سانسور اطلاعات و محتوای منتشر شده در اینترنت است.
دکتر علی‌اکبر جلالی، از کارشناسان برجسته فناوری اطلاعات ایران می‌گوید: «اگر مسئولان ذی‌ربط از همان ابتدا به جای اینترنت ملی از «شبکه ملی پرسرعت» یا «اینترانت» استفاده می‌کردند هیچ مشکلی پیش نمی‌آمد و کارشناسان و نخبگان فناوری اطلاعات هم از آن استقبال می‌کردند. به اعتقاد وی «به نفع کشور است که بحث اینترنت ملی رسما کنار گذاشته شود تا این همه ابهام بیهوده و تشویش ایجاد نشود.»
دست‌آورد‌های شبکه ملی اینترنت
تا به امروز بارها شاهد آن بودیم که در خبرها آمده است «چند هزار مدرسه کشور به شبکه ملی اینترنت وصل شده است» و حتی محمود احمدی‌نژاد نیز در مراسمی سمبلیک در یک دبیرستان حاضر شد و این «پیشرفت» را جشن گرفت، اما پیگیری‌های بعدی رسانه‌ها و و مصاحبه با مدیر آن دبیرستان نشان داد که آن مدرسه در واقع تنها به اینترنت وصل شده و چیزی به نام اینترنت ملی هم‌چنان وجود خارجی ندارد.
“به نظر می‌رسد اهداف انحصارگرانه سیاسی و اینترنت‌هراسی نظام، از پشتوانه‌های اصلی این پروژه باشد”
اینترنت ملی سال گذشته تجربه تلخ دیگری را هم پشت سر گذاشت که از آن به عنوان «ناکامی نخستین آزمون بزرگ اینترنت ملی» یاد می‌کنند. سایت مرکز آمار ایران، که قرار بود اصلاح اطلاعات مربوط به بزرگ‌ترین طرح اقتصادی کشور را در اختیار مردم قرار دهد، به دلیل استفاده از اینترنت ملی، از دسترس تمامی کاربران خارج شده بود. با بررسی‌های انجام شده مشخص شد سرورهای اصلی سایت «مرکز آمار ایران» از خدمات اینترنت ملی استفاده می‌کنند و به دلیل طراحی غیراصولی این شبکه، امکان استفاده از این سایت برای اکثر مردم ناممکن شده بود.
میلیاردها تومان در آتش
به‌رغم تصویب این طرح در شورای عالی فناوری اطلاعات، مجلس شورای اسلامی به دلیل «توجیه نبودن مفهوم اینترنت ملی» از تصویب بودجه ۱۰ میلیاردی برای این طرح سر باز زد. اما با این‌که طرح فاقد پشتوانه قانونی مجلس بود، هیات وزیران پس از رد طرح از سوی مجلس، راسا بودجه هنگفتی معادل ۵۶۶ میلیارد تومان را برای هزینه‌های این طرح در ۳ سال تصویب کرد و به آن اختصاص داد.
چندی بعد نیز در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۸۶ شورای اقتصاد با درخواست وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مبنی بر سرمایه‌گذاری ۳۵۰ میلیارد تومانی در طرح شبکه ملی دیتا موافقت کرد. این سرمایه‌گذاری از محل منابع داخلی شرکت سهامی فناوری اطلاعات و در چارچوب بند یک مصوبه هشتم خردادماه سال‌جاری هیات‌وزیران در ارتباط با شبکه ملی اینترنت انجام شد.
این هزینه‌ها در حالی صورت می‌گیرد که هنوز پس از گذشت چند سال از اجرای طرح شاهد هیچ‌گونه پیشرفت و رشد چشمگیری در این زمینه نبودیم و به نظر می‌رسد اهداف انحصارگرانه سیاسی و اینترنت‌هراسی نظام، از پشتوانه‌های اصلی این پروژه باشد که تا به امروز، هزینه‌های هنگفت آن را بدون هیچ موفقیتی پرداخت کرد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر